آرش عزیزی
فِرد ناصری حدود چهل سال است که از ایران به آمریکا آمده و در کالیفرنیا زندگی می‌کند. در سال ۱۹۸۱ بود که جواهرفروشی «یونیکورن» را در شمال شهر سن دیگو در ایالت کالیفرنیا، نزدیک مرز مکزیک، به راه انداخت تا کسب و کار خانوادگی‌اش را رونق دهد. وی از کلیمیان ایرانی است و خانواده مادرش نسل‌ها است در کار جواهرسازی بوده‌اند. فِرد کسب و کارش را از پدربزرگش آموخته.
در فاصله حدودا سه کیلومتری جواهرفروشی آقای ناصری، کنیسه جنبش یهودیِ «خاباد» قرار دارد که او و خانواده‌اش از نمازگزاران معمول آن هستند. شنبه گذشته اما آقای ناصری در مراسم ۱۱ صبح که به مناسبت آخرین روز عید پسح برگزار می‌شد حاضر نبود.
جان تی ارنست، نوجوان ۱۹ ساله اهل سن دیگو و دانشجوی پرستاری در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در سن مارکوس در حدود ۱۱ کیلومتری کنیسه زندگی می‌کند. او حوالی یازده و نیم صبح با مسلسل وارد کنیسه شد و شروع به تیراندازی کرد. ارنستِ جوان پیش از این «نامه سرگشاده»ای در حدود ۴ هزار کلمه در اینترنت منتشر کرده و در آن از نفرتش از یهودیان و مسلمانان گفته بود و از قصدش برای کشتن کسانی که وی دشمنان «نژاد اروپایی» می‌داند. او گفته بود که با الهام از حمله شش ماه پیش به کنیسه «درخت زندگی» در پیتزبورگ کالیفرنیا و حمله اخیر به مسجد النور در نیوزلند، چنین تصمیمی را گرفتع و وارد کنیسه شده بود که تا آنجا که می‌تواند یهودی بکشد.
صبح شنبه دو اتفاق از بروز فاجعه ای به مراتب بزرگتر جلوگیری کرد. یکی آنکه در لحظه حمله، کودکان در تالار اصلی کنیسه حضور نداشتند چرا که دعایی در جریان بود که طبق رسم یهودیان تنها افرادی در آن شرکت می‌کنند که والدین‌شان درگذشته‌اند. و دیگر آنکه ضارب ۱۹ ساله کار کردن با اسلحه را خوب بلد نبود و پس از چند تیر نتوانست به تیراندازی ادامه دهد و پا به فرار گذاشت. در این میان یک مامور نیروی مرزی که با خود سلاح حمل می‌کرد او را دنبال کرد و به ماشینش تیراندازی کرد. ارنست موفق به فرار شد اما حدود ۳ کیلومتر آن‌طرفتر خود را به پلیس معرفی و دستگیر شد.
اما نوجوانِ قاتل در همین فاصله کوتاه موفق به تیراندازی به چند نفر از جمله بنایانگذار این کنیسه، خاخام ییسرائیل گلدشتاین شده بود. آقای گلدشتاین در گفتگو با رسانه‌ها از رویارویی با «این قاتلِ تروریست» گفت. وی تلاش کرد تا با دستانش سپری در مقابل تیراندازی ایجاد کند و به همین علت یک انگشتش را پس از جراحی از دست داد. خاخام زنده ماند و اما جانش را مدیون زنی است که نزد بسیاری از کلیمیان فردی آشنا بود: لوری کیِ ۶۰ ساله.
آقای ناصری او را خوب به خاطر می‌آورد. او به رسانه‌ها گفته: «زنی بود بسیار بخشنده و مهربان. مثل فرشته می‌ماند… بیست و پنج سال است او را می‌شناسم و هیچ چیز جز خوبی از او ندیدم.»
خانم کی با ضرب گلوله نوجوان قاتل از پای در آمد تا تنها کشته‌شده این واقعه تروریستی باشد. آقای ناصری می‌گوید «جامعه ما انسان بزرگی را از دست داده» و همین حرف را بسیاری دیگر تکرار کرده‌اند.
خانم انوری که در صحنه تیراندازی حاضر بود به خاطر می‌آورد که خاخام در میان سراسیمگی همگان اصرار کرده که باید خطابه روز آخر عید پسح را تمام کند. این شهروند ایرانی‌تبار می‌گوید: «خاخام گفت: ما همه با هم متحدیم.»
دو قربانی دیگر این حمله پس از اصابت ترکش بستری شدند اما طبق آخرین گزارش حالشان خوب است.
یکی از آن‌ها دختری ۹ ساله به نام نویان داهان است. نویان متولد اسرائیل است و به همراه خانواده‌اش در شهر سدروت در جنوب اسرائیل زندگی می‌کردند. این شهر کمتر از یک کیلومتر با نوار غزه فاصله دارد و حملات موشکی حماس از جمله دلایلی بود که باعث شد خانواده وی هشت سال پیش از اسرائیل به آمریکا مهاجرت کنند.
دیگر آسیب دیده این حادثه از اقوام همین خانواده اسرائیلی، آلموگ پرز ۳۴ ساله است که اخیرا به کالیفرنیا آمده و ظاهرا قصد داشت تا ساکن آمریکا شود.
سفیدپوست‌پرستی
ارنست در بیانیه بلندی که در اینترنت منتشر کرده شکی در مورد انگیزه‌های خود برای این حمله به جای نمی‌گذارد. او خطاب به آن دوستان و نزدیکانی که احتمال می‌دهد او را بخاطر این کار تخطئه کنند می‌گوید: «زندگی من در مقابل کل نژاد اروپایی چه ارزشی دارد؟ آیا ارزشش را دارد که من در رفاه زندگی کنم اما یهودیان جهان عاقبت نژادم را تعیین کنند؟»
او می‌گوید یهودیان مسئول پخش «مارکسیسمِ فرهنگی»، کمونیسم، فمینیسم و پورنوگرافی هستند. می‌نویسد: «تک تک یهودیان مسئول نسل‌کشی نژاد اروپایی هستند. آنان مثل یک واحد عمل می‌کنند و هر یهودی نقش خودش را برای به بردگی کشیدن نژادهای اطرافش بازی می‌کند — چه آگاهانه و چه نیمه‌آگاه.» او خودش را مسیحی معتقد معرفی و آیات بسیاری از انجیل نقل می‌کند.
ارنست در ضمن از نفرتش از مسلمانان می‌گوید و از آن‌ها با واژه توهین‌آمیز «کاکاسیاهِ شن‌زار» نام می‌برد که در واقع نسخه به‌روز‌شده‌ای از دشنام رایجی است که به سیاه‌پوستان آمریکا داده می‌شود. او در ضمن با افتخار می‌گوید که آتش‌سوزی ماه پیش در مسجد دارالارقام در شهر اسکوندیدو که در آن کسی آسیب ندیده بود کار وی بوده است.
ارنست می گوید که این افراد الهام بخش وی بوده اند: عیسی مسیح، پولسِ حواری، مارتین لوتر، آدولف هیتلر، رابرت باورز (ضارب ۴۶ ساله حمله به کنیسه پیتزبورگ)، برنتون تارانت (ضارب حمله به مسجد نیوزلند)، لودویگ بتهوون و دو شخصیت اینترنتی به نام‌های «مون من» و «پینک گای».
این واقعه می تواند هشداری باشد بابت رشد نگران‌کننده جنبش سفیدپوست‌پرستی که بخصوص پس از انتخاب دونالد ترامپ به ریاست‌جمهوری افزایشی چشمگیر داشته است. ترامپ اخیرا به این خاطر زیر فشار قرار گرفت چرا که از گفته‌های خود در اوت سال ۲۰۱۷ دفاع کرد. رئیس‌جمهور در آن هنگام در واکنش به درگیری‌های راه‌پیمایی «اتحاد راست‌گرایان» در شهر شارلوتویلِ ویرجینیا گفته بود «افراد خیلی خوبی» در هر دو طرف درگیری پیدا می‌شدند. این در حالی بود که «یهودیان جای ما را نخواهد گرفت» یکی از شعارهای اصلی این راه‌پیمایی و تنها کشته‌شده درگیری یکی از ضدتظاهرکنندگان چپ‌گرا بود.
ارنست البته در بیانیه خود به ترامپ هم حمله کرده و او را «صهیونیستِ یهودی‌دوستِ و ضدسفیدِ خائن» نامیده است.
در خیلی چت‌روم‌های( اتاق های گپ و گفت مجازی) اینترنتی کم نیستند افرادی که از ارنست دفاع می‌کنند. این نوجوان پیانو می‌زده و فیلم پیانو زدن‌هایش که ظاهرا از یوتیوب حذف شده در بسیاری از اتاقهای گفتگوی مجازی به اشتراک گذاشته شده است. متن بیانیه وی منتشر شد گرچه شرکت‌هایی همچون فیس‌بوک اقداماتی در جلوگیری از پخش و انتشار آن انجام داد‌ه‌اند.
وحدت در مقابل نفرت
روز شنبه ۲۷ آوریل، در حالی که هنوز ۲۴ ساعت از این واقعه نگذشته بود، حدود هزار نفر از مردم محل و از مذاهب گوناگون در کلیسای رنچو برناردو که در حدود یک کیلومتری کنیسه خاباد واقع شده گرد آمدند تا نشان دهند همه مقابل این حمله نفرت‌پراکنانه متحد هستند.
ویلیام گور، کلانتر شهر سن دیگو، گفت: «ما تهدید و خشونت علیه نیایشگاه‌ها را نمی‌پذیریم. ما در این شهر از تمام مذاهب استقبال می‌کنیم.»
از آن سوی دنیا، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هم این حمله «به قلب مردم یهودی» را محکوم و گفت «جامعه جهانی باید مبارزه علیه یهودستیزی را شدت بخشد.»
اما یکی از تکان‌دهنده‌ترین واکنش‌ها از واشنگتن آمد. از سوی سارا بلومفیلد، مدیر موزه آمریکا برای یادبود هولوکاست. او از «بهت و هشدار» گفت تا توجه داشته باشیم که در شش ماه شاهد دومین حمله مسلح به یهودیان آمریکا بوده ایم.
خانم بلومفیلد آن‌گاه درس‌های تاریخ را به یاد آورده: «هولوکاست یادآور مخاطرات یهودستیزیِ افسارگسیخته است و یادآور این‌که نفرت چگونه می‌تواند جامعه را آلوده کند. تمام مردم آمریکا باید آن‌را بی‌چون و چرا محکوم کنند و هر جا ظاهر می‌شود با آن مقابله کنند.»
ارنست در بیانیه خود به «روزنوشت ترنر» اشاره کرده، رمانی نوشته سال ۱۹۷۸ که محبوب فاشیست‌های آمریکایی است و در این کتاب دولت آمریکا توسط فاشیست‌ها سرنگون می‌شود. او وعده داده که «روز طناب» مطابق آنچه که در این کتاب پیش می آید در آمریکای امروز نیز فرا برسد. روزی که در آن یهودیان و غیرسفیدپوست‌ها و لیبرال‌ها و خلاصه هر کس که مخالف فاشیست‌ها است دار زده شود.
خیال پردازهای فاشیست‌ها هنوز با واقعیت بسیار فاصله دارد اما گفته‌های بلومفیلد یادآور آن است که هرگز نباید خطر پخش ویروس نژادپرستی را دست کم گرفت.
