دو کارشناس بنیاد دفاع از دموکراسیها در آمریکا به تحلیل ابعاد درگیری نظامی ایران در جنگ روسیه در اوکراین پرداختند و از آمریکا خواستند احیای برجام را کنار بگذارد و با جمهوری اسلامی قویتر مقابله کند.
جان هاردی، معاون مدیر بخش روسیه در این اتاق فکر، و بهنام طالبلو، کارشناس ارشد آن، در مقالهای که روز چهارشنبه در مجله انگلیسیزبان فارین پالیسی منتشر شد، نوشتند: «ایران برای اولین بار درگیر جنگی عمده در قاره اروپا است.»
هاردی و طالبلو از حضور مستشاران نظامی ایرانی- که احتمالا اعضای سپاه پاسداراناند- در اوکراین اشغالی و احتمالا بلاروس برای کمک به قدرت پهپادی روسیه علیه شهرها و زیرساختهای غیر نظامی اوکراین خبر میدهند. آنها به مقامی اوکراینی اشاره میکنند که به گزارش یک رسانه اسرائیلی، از کشته شدن ۱۰ شهروند ایرانی در یکی از حملات اوکراین به مواضع روسیه خبر داده بود. به گفته این دو، حکومت ایران حالا قصد دارد علاوه بر ارسال هزاران پهپاد به روسیه، برای اولین بار دو نوع موشک بالیستیک ساخت ایران را هم به دست مسکو برساند.
این کارشناسان اشاره میکنند که عواقب ژئوپلیتیک دخالت نظامی ایران در روسیه فراتر از تاثیر آن بر جنگ است؛ چرا که ایران با کمک به روسیه برای پروژه امپریالیستی آن علیه اوکراین، میخواهد به پروژه امپریالیستی خود در خاورمیانه کمک برساند. جمهوری اسلامی بدینسان میتواند با تعمیق رابطه خود با روسیه، از این کشور تسلیحات دریافت کند و از درسهای صحنه نبرد در اوکراین برای بهبود ظرفیت پهپادی و موشکی خود بهره بگیرد. به زعم این دو کارشناس، حکومت ایران احتمالا علاقهمند است بحران در اوکراین شعلهورتر شود تا توجه غرب از پروژه گسترشطلبی ایران در خاورمیانه منحرف شود.
با این حال، طالبلو و هاردی امیدوارند که جمهوری اسلامی در این زمینه ناکام بماند و در عوض آمریکا و متحدانش برای مقابله با ایران، سیاست قویتری اتخاذ کنند. آنها به این اشاره میکنند که بسیاری ناظران و حتی برخی کارشناسان ارشد ایران در روسیه از همکاری نزدیک تهران و مسکو در اوکراین غافلگیر شدند. آنها به تاریخ طولانی خصومت بین ایران و روسیه (و از جمله ایران و شوروی) اشاره میکنند اما میافزایند که در سالهای اخیر، شاهد بهبود این رابطه بودهایم؛ بهخصوص پس از بازگشت ولادیمیر پوتین به کرسی ریاستجمهوری روسیه در سال ۲۰۱۲ و دخالت نظامی مسکو در جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۵.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هاردی و طالبلو مینویسند: «گرچه هنوز هم ظن و رقابت بین دو طرف وجود دارد، هر روز بیشتر منافع خود را در هم تنیده میبینند و انگیزه هر دو مخالفت مشترک علیه غرب است. قرار نیست ائتلافی رسمی را باشیم اما روسیه و ایران (به همراه چین) همچنان اتحاد خود را عمیقتر خواهند کرد.»
این نویسندگان به نشانههایی از همکاری روزافزون تهران و مسکو اشاره میکنند: حرکات مشترک علیه تحریمهای غرب، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای و خواست ایران برای عضویت در گروه موسوم به بریکز و مذاکره برای امضای توافق بازرگانی آزاد دائمی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا که تحت رهبری روسیه است.
هاردی و طالبلو مینویسند: «وقتی در این چارچوب به قضیه نگاه کنیم، میبینیم که ارسال پهپاد، موشک و مستشاران نظامی به روسیه برای ایران از نظر راهبردی منطقی است و میتواند ارزش این کشور را به یکی از دو شریک ارشد خود در اتحاد ضدغربی نشان دهد.»
اما ایران در ازای این همکاری چه چیزی دریافت خواهد کرد؟ هاردی و طالبلو میگویند مسکو این بار یکی از خواستههای دیرین ایران را که قبلا رد کرده بود، خواهد پذیرفت: تجهیز آن به سامانه پدافند هوایی اس ۴۰۰. اما بر خلاف هشدارهای ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، احتمالا بعید است روسیه به ایران برای ساخت سلاح هستهای کمک کند. مهمتر از همه اینکه ایران در جنگ اوکراین تجربیاتی کسب میکند که میتواند آنها را در خاورمیانه تکرار کند. جنگ روسیه در اوکراین در ضمن، گسترش جنگ جهانی علیه غرب است که جمهوری اسلامی به آن علاقه دارد.
نویسندگان معتقدند واشنگتن باید نشان دهد که پشتیبانی ایران از روسیه به عزم قویتر آمریکا در خاورمیانه منجر میشود؛ بهخصوص با توجه به همزمانی این روند با خیزش مردمی در ایران.
هاردی و طالبلو میگویند دولت بایدن باید بیش از پیش با نفوذ ایران در منطقه مقابله کند و مینویسند: «محکوم کردن و تحریم از سوی آمریکا خوب است اما اگر بخشی از راهبردی وسیعتر نباشد، دستاورد چندانی نخواهد داشت.»
این دو کارشناس اضافه میکنند که آمریکا باید از اسرائیل و دولتهای عرب حاشیه خلیج فارس بخواهد علیه مسکو موضع قویتری بگیرند؛ و در عین حال باید به آنها برای دفاع از خود در مقابل تهدیدهای پهپادی و موشکی ایران، قابلیتهای نظامی بهتری اعطا کند: «واشنگتن باید تلاشهای خود را برای تشویق و تسهیل همکاری امنیتی اعراب و اسرائیل بیشتر کند. پشتیبانی قوی آمریکا از متحدانش در خاورمیانه نه تنها به مقابله با ایران کمک میکند که شاید باعث شود به تقاضای آمریکا در زمینه روسیه با رویی گشادهتری برخورد کنند.»
دو نویسنده در پایان میگویند اعمال ایران در اوکراین دلیل دیگری برای آن است که دولت بایدن و شرکای اروپاییاش تلاش خود برای احیای برجام را کنار بگذارند. به زعم آنان، توافق با جمهوری اسلامی نه تنها جلو آمال ایران برای رسیدن به سلاح هستهای را نمیگیرد که به پیشرفت همکاری تهران و مسکو در پروژههای هستهای غیرنظامی و ضدتحریم منجر میشود و به ایران منابع مالی میدهد که بتواند از آنها برای خرید تسلیحات کلاسیک پیشرفته از روسیه و سایر کشورها استفاده کند.