پس از اقدام مسکو به اجرای همه‌پرسی در مناطق دونتسک، لوگانسک، زاپوریژیا و خرسون و امضای سند الحاق مناطق اوکراینی یادشده به قلمرو روسیه به دست ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه که جامعه جهانی آن را به‌شدت رد کرد، این پرسش مطرح می‌شود که آیا پوتین در جنگ اوکراین پیروز شد؟ آیا او اصلا به پیروزی می‌رسد؟

در پاسخ به این پرسش می‌توان گفت که پوتین به احتمال زیاد می‌خواهد ایده پیروزی را به‌ویژه در داخل کشور ترویج دهد، اما واقعیت این است که الحاق بیش از ۱۵ درصد از خاک اوکراین پس از هفت ماه جنگ را نمی‌توان پیروزی نامید، زیرا وضعیت دشواری که ادامه دارد برای روس‌ها چالش‌برانگیز است.

از سوی دیگر، تصمیم الحاق بخشی از خاک اوکراین که بزرگترین ادغام خاک یک کشور در اروپا پس از جنگ جهانی دوم به شمار می‌رود، با رد بین‌المللی مواجه شد و حتی سفیر چین در سازمان ملل متحد اعلام کرد که «حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورها باید قابل احترام باشد». ترکیه نیز الحاق مناطق اوکراینی به دست روسیه را رد کرد و آن را «نقض جدی» قوانین بین‌المللی دانست.

البته چشم‌پوشی از الحاق ۱۵ درصد از خاک یک کشور اروپایی در چنین جنگی آسان نیست. پس جشنی را که روسیه برای الحاق چهار منطقه اوکراین برپا کرد، چه توضیحی دارد، به‌ویژه این که پوتین درحالی‌که خود را متعهد به دفاع از «سرزمین و ارزش‌های» روسیه می‌داند، پیوسته تاکید می‌کند که هیچ تمایلی برای احیای اتحاد جماهیر شوروی ندارد. در واقع، آنچه در اوکراین جریان دارد، هرگز به نفع روس‌ها نیست. همین حالا که من مشغول نوشتن این مقاله‌ام، نیروهای اوکراینی به شهر شرقی لیمان‌ وارد می‌شوند، شهری در استان دونتسک که به روسیه ضمیمه شده است و سنگر بسیار مهمی برای مسکو محسوب می‌شود و سقوط آن روس‌ها را به‌شدت آسیب‌پذیر می‌کند.

می‌توان گفت که هدف از اعلامیه الحاق بخشی از خاک اوکراین به روسیه، از یک‌سو تلاش برای اعلام پیروزی در داخل روسیه است تا خبرهایی که درباره میزان تلفات روسیه در اوکراین منتشر می‌شود، تحت‌الشعاع قرار گیرد و از سوی دیگر، روسیه سعی دارد با اتخاذ این اقدام موضع خود را برای مذاکرات پس از پایان جنگ تقویت کند.

همه این رویدادها در آستانه شروع زمستان انجام می‌شود تا روس‌ها میزان صبر و تحمل اروپا را در سرمای طاقت‌فرسای زمستان پیش رو که در آن خبری از گاز روسیه نیست، بدانند. مسکو امیدوار است که زمستان سخت و سرمای شدید به ایجاد شکاف در موضع اتحادیه اروپا منجر شود و کشورهای اروپایی را درگیر اختلاف‌های سیاسی کند. در مقابل، اروپایی‌های امیدوارند که بتوانند در غیاب گاز روسیه از سرمای سخت زمستان آینده جان سالم به‌در برند.

آنچه را چند روز پیش از منابع اروپایی در نیویورک شنیدم نشان از عزم راسخ اروپایی‌ها برای مقاومت در برابر سختی‌های زمستان پیش رو دارد، به‌ویژه این‌که در حال حاضر هدف اصلی پیروزی پوتین نیست، بلکه رهایی از وابستگی اروپا به انرژی روسیه است.

بنابراین، هنوز خیلی زود است که بتوان درباره پیروزی یا شکست در جنگ اوکراین صحبت کرد و همان‌گونه که در مقاله‌های قبلی نوشتم، تعریف پیروزی و شکست در جنگ اوکراین بی‌نهایت دشوار است. روس‌ها با چالش‌های بسیاری مواجه‌اند که سخت‌ترین آن‌ها فارغ از این‌که نتیجه جنگ در اوکراین چه باشد، چگونگی رهایی از بیش از ۱۵ هزار مورد تحریم و مجازات بین‌المللی است.

هرچند روس‌ها عملا در چاله افتاده‌اند، اما همچنان به کندن ادامه می‌دهند. درحالی‌که بر اساس ضرب‌المثل مشهور «به محض افتادن در چاله، باید حفر را متوقف کرد». بدین ترتیب، هنوز راه درازی در پیش است تا بتوان درباره شکست یا پیروزی طرف‌های درگیر در جنگ اوکراین صحبت کرد.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط