تالار شهر زیبای تامپره فنلاند، که در میانه دو دریاچه قرار دارد، شنبه شب (۲۶ اکتبر) شاهد یکی دیگر از توفیق‌های منحصر به فرد موسیقی ایران بود. 

کیهان کلهر که این روزها او را می‌توان، سفیر موسیقایی فرهنگ و هنر ایرانی به شمار آورد و ماه اوت امسال جایزه این نهاد معتبر موسیقایی را به خود اختصاص داده بود، به‌دعوت دست‌اندرکاران جایزه وومکس به صحنه آمد تا جایزه ویژه خود را حضورا به‌عنوان هنرمند منتخب سال وومکس در بیست و یکمین دوره این جایزه از آن خود کند.

آقای کلهر، با همان لباس تقریبا غیررسمی به صحنه آمد و به زبان انگلیسی و بسیار کوتاه گفت که چنین جایزه‌ای را دستاوردی شخصی نمی‌داند و افزود: «سال‌های بسیاری مرارت، دانش و پشتکار، پیشینه‌ی موسیقی ایرانیست و من محصولِ آن گذشته و پیشینه‌ام.»

او گفت: «این جایزه را از طرف تمام جامعه موسیقی ایرانی می‌پذیرم و به نمایندگی از جامعه‌ی موسیقی ایرانی این جایزه را به استاد محمدرضا شجریان که مدتی است در بستر بیماری‌اند و دلتنگ شنیدن صدایشان هستیم، تقدیم می‌کنم.»

بعد از اهدای جایزه و نشان ویژه وومکس کیهان کلهر به همراه اردل ارزنجان اجرایی ویژه نیز داشتند.

برگزیده شدن کیهان کلهر در اوت ۲۰۱۹ اعلام شد که در همان زمان کلهر دریافت این جایزه را با اهمیت دانست و گفته بود که این جایزه نوعی ادای دین است به فرهنگ غنی موسیقایی سرزمین ایران، هنر بی‌کرانه فارسی که هر روز شکوفا شده و از محبوبیت بیشتری برخوردار می‌شود.

او موسیقی و هنر را گردآ‌ورنده انسان‌ها از هر گوشه جهان دانست که انسانیت مشترکشان را به آنها یاد‌آور می‌شود و افزوده بود:«در حالی که در سوی دیگر قدرت‌های سیاسی بر طبل جدایی می‌کوبند و بر عدم مدارا تکیه دارند، من به‌عنوان هنرمند و شهروند این جهان در مواجهه با این احترام و اعتنا، فروتنانه در کنار هنرمندانی قرار می‌گیرم که موسیقی آ‌نها این وحدت و همدلی را استحکام می‌بخشد».

 دو هفته قبل از برگزاری مراسم اهدای جایزه وومکس به کیهان کلهر، او کنسرت خود در استانبول را به دلیل حمله ارتش ترکیه به کرد‌های سوریه لغو کرد تا نشان دهد هنرمند تنها با هنرش زندگی‌ نمی‌کند، بلکه هنر می‌تواند دستمایه و انگیزه‌ای باشد برای حرکت‌های انسانی‌تر و حمایت از بی‌پناهان و دردمندان و مخالفت با ویرانی و جنگ‌طلبی.

نکته جالب توجه این که در بخش معرفی بهترین تهیه‌کننده نیز موسسه‌ای در لندن برگزیده شد که در زمینه فعالیت‌های زیست‌ محیطی و مقابله با تغییرات هوا بسیار فعال است و موسیقی را دستمایه این حرکت محیط زیستی خود کرده بود. نام این موسسه «جولیز بایسیکل» است که در زمینه توصیه مردم به استفاده از دوچرخه، فعالیت‌های خیریه بسیاری صورت داده است.

سایت وومکس انتخاب کلهر به‌عنوان بهترین هنرمند موسیقی سال ۲۰۱۹ را «تلاش او برای رسانیدن پیام موسیقی کلاسیک ایرانی به گوش جهانیان» عنوان کرد و همچنین از رابطه این نوازنده چیره دست کمانچه با سازش نوشت که «وقتی می‌نوازد گویی زبانی می‌آفریند که مردم سراسر جهان از گذشته دور تا آینده با این ساز و نوایش ارتباط برقرار می‌کنند».

در متن این تقدیرنامه به تجربه‌های فراوان آقای کلهر در همکاری با گروه‌ها و افراد شاخص در موسیقی کلاسیک ایرانی و معرفی موسیقی خراسانی و کردی اشاره و از توفیق‌های بین‌المللی او در همکاری با گروه جاده ابریشم (یویوما)، گروه بروکلین رایدر و کوارتت کرونوس، همنوازی با شجاعت حسین‌خان از هند، ‌اردال ارزنجان از ترکیه، تریو هلندی رامبرانت، تومانی دیابه از مالی نیز سخن به میان آمده است.

حال استاد شجریان تغییری نکرده است؟

نام‌بردن کیهان کلهر از محمدرضا شجریان و تقدیم جایزه به او سبب شد تا خبری هم از سوی فرزند استاد شجریان منتشر شود. همایون شجریان در پاسخی که به کیهان کلهر داد و در توییترش منتشر کرد نوشت که حال استاد تغییری نکرده است.

همایون شجریان در متن تبریکش به کیهان کلهر آورده بود:«همانطور که اشاره کردی پدر هنوز مراحل بیماریشان را می‌گذرانند و متاسفانه در شرایطی نیستند که دست به قلم شوند.» وضعیتی که متاسفانه چند سالی است این چهره‌ نامی عرصه آواز ایرانی با آن دست و پنجه نرم می‌کند. شاید این جایزه بهانه‌ای فراهم کند که کلهر در زمانی که به ایران سفر می‌کند و هنگام تقدیم از نزدیک این جایزه به استاد شجریان، وضعیت او را از نزدیک هم جویا شود.

دومین جایزه موسیقی وومکس

جایزه کیهان کلهر از وومکس، دومین جایزه‌ای است که نصیب کشور ایران می‌شود.

نخستین بار رامین صدیقی، مدیر انتشارات هرمس در سال ۲۰۱۵ این جایزه را به دست آورد.

در آن سال آقای صدیقی و نشر هرمس از میان ۱۳۰ تهیه‌کننده موسیقی از اقصی نقاط جهان توانست چنین موقعیتی را به دست‌آورد بهترین تهیه‌کننده سال (دست‌آورد حرفه‌ای) را از آن خود کند.

هیات انتخاب درباره دلیل انتخاب نشر موسیقی هرمس و‌ آقای صدیقی نوشته بودند«کار و تلاش بنیان‌گذار هرمس - رامین صدیقی- در صحنه‌ی موسیقی ایرانی باعث ایجاد نقاط عطف مهم و زیادی در کمک به ایجاد یکی از اولین راه‌های قانونی برای خرید موسیقی از غرب (از طریق هرمس) و ترویج موسیقی ایران در مقیاس جهانی شده است.»

به گفته این هیات صدیقی موسس نشر موسیقی هرمس در این سال‌ها، نقاط عطف مهمی داشته است. از برقراری مسیرهایی رسمی برای معرفی موسیقی جهان به ایرانیان تا عرضه تصویری واقعی از موسیقی ایران برای جهانیان.

همچنین در بخشی دیگر از این جایزه آمده بود که آقای صدیقی و موسسه زیر نظرش، در این سال‌ها افتخارات زیادی کسب کرده‌اند که شاید فقط یکی از آنها نامزدی جایزه گرمی برای آلبوم به تماشای آب‌های سپید در سال ۲۰۰۶ بوده باشد.

نشر هرمس شاید تنها ناشر موسیقی ایرانی است که چه در تولید آلبوم‌های موسیقی و چه در برگزاری کنسرت‌ها سعی کرده استانداردهای بالایی را به مرحله اجرا بگذارد.

برگزاری کنسرت به تماشای آب‌های سپید با حضور حسین علیزاده و جیوان گاسپاریان ( هنرمند دودوک نواز از ارمنستان) سبب شد تا این اثر تا مرحله نهایی جایزه گرمی به پیش برود. جالب این که در آن سال‌ها ژوان گاسپاریان نیز برنده جایزه وومکس در بخش هنرمندان شد.

نشان جایزه وومکس و ایده برگزاری آن

نشان جایزه وومکس و انتخاب آن نیز خود داستان جالبی دارد. این جایزه تندیسی است که ایده ساخت آن از یک مجسمه قدیمی مادر با قدمت ۶ هزار ساله برگرفته شده که در دوران نوسنگی در هاجیلار ترکیه پیدا شد. این تندیس در اساطیر کهن نمادی از باروری است که کارش زادن و آفریدن است. از این منظر خلاقیت هنرمندان موسیقی هم شباهتی با کاری مادرانه دارد که خود نوعی زادن هنری است.

در معرفی این تندیس نیز در سایت وومکس آمده است که این تندیس زمانی پدید آمد که چیزی به نام آسیا و اروپا وجود نداشت، نه سیاهی بود و نه سفیدی و نه جهان اولی بود و نه جهان سومی و چه نمادی بهتر از این برای زمینه‌های متنوع موسیقی ما؟

آنچنانکه در سایت وومکس آمده است این نمایشگاه از ۲۵ سال پیش کار خود را در آلمان شروع کرد اما، اولین دوره این جایزه در سال ۱۹۹۹ در برلین آلمان برگزار شد.