گزارش‌های اطلاعاتی سازمان سیا ایالات متحده فاش کرده است که روسیه در نظر دارد تا صدها پهپاد از ایران خریداری کند که شامل پهپادهایی با قابلیت حمل سلاح نیز می‌شود. بنابر گزارش‌ها، ایران همچنین قصد دارد نحوه استفاده از این پهپادها را به نیروهای روسی آموزش دهد. اگر به‌دلیل جنگ غیرمستقیم روسیه علیه ایالات متحده و غرب در اوکراین نبود، چندان محتمل نبود که روسیه در صدد خرید پهپاد از ایران برآید. با توجه به نبردهای شدید ارتش روسیه علیه نیروهای اوکراین در این کشور، کرملین احتمالا پی برده است که با مشکل تدارکات تسلیحاتی مواجه است.
از اکتبر سال ۲۰۲۰ به بعد که تحریم تسلیحاتی وضع‌شده علیه ایران با قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل ملغی شد، روسیه و چین کوشیده‌اند تا قراردادهای تسلیحاتی با رهبری ایران منعقد کنند. اما این دو قدرت جهانی هنوز نگران تحریم‌های احتمالی ایالات متحده‌اند که احتمالا در پی آن اعمال خواهد شد. معامله پهپادی اخیر در چارچوب تقویت ائتلاف ایران و روسیه در مواجهه با ائتلاف خاورمیانه به رهبری ایالات متحده قرار می‌گیرد؛ این امر، بخشی از رقابت راهبردی بین قدرت‌های جهانی است که به نظر می‌رسد به خاورمیانه کشیده شده است و دو اجلاس مهم که یکی در جده و دیگری در تهران برگزار شد، اوج این رقابت بود. همان‌گونه که معامله پهپادی اخیر نشان می‌دهد، این ائتلاف‌ها موجب افزایش همکاری نظامی نیز شده است.
ایالات متحده تحریم فروش تسلیحات به ایران را یکی از اولویت‌های عمده خود قرار داده است. ایالات متحده که احتمال صادرات اسلحه به ایران پس از برداشته شدن تحریم تسلیحاتی در اکتبر ۲۰۲۰ را پیش‌بینی می‌کرد، مجموعه‌ای از قوانین و اقدام‌های یک‌جانبه را برای تنبیه هر کسی که تحریم‌های مضاعف علیه ایران را نقض کند، تصویب کرد. اما پس از این معامله پهپادی، ایالات متحده ممکن است تحریم‌های بیشتری را علیه روسیه و ایران اعمال کند.
اما در حقیقت، با توجه به تحریم‌های گسترده‌ای که تاکنون علیه روسیه اعمال شده است و همچنین تمایل مسکو به سرپیچی از ایالات متحده که به‌دنبال شکستن اراده روسیه از طریق بحران اوکراین است، روسیه در برابر چشم‌انداز تحریم‌های بیشتر و شدیدتر از آنچه در حال حاضر علیه آن اعمال شده، بی‌تفاوت شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با این همه، باید اشاره کرد که قرارداد روسیه و ایران به‌طور قطع موجب نگرانی و دلواپسی اروپایی‌هایی می‌شود که اکنون ایران را تهدیدی علیه امنیت و ثبات خود می‌دانند؛ به‌ویژه از آنجا که ایران آشکارا به پوتین کمک نظامی می‌کند و مواضع او را تقویت می‌کند، آن هم در زمانی که اروپا فشار بیشتری بر روسیه وارد کرده و تحریم‌های شدیدی به‌دلیل جنگ روسیه علیه اوکراین اعمال کرده است. در نتیجه، اروپایی‌ها ممکن است موضع خود در مورد مذاکرات هسته‌ای با تهران را تغییر دهند و شرایطی را برای از سرگیری توافق هسته‌ای اعمال کنند. از آنجا که این موضوع اکنون به‌طور مستقیم تهدیدی را متوجه امنیت کشورهای اروپایی می‌کند، آنها ممکن است تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کنند.
در عین حال، در مناطق مورد مناقشه در خاورمیانه، پهپادهای ایرانی که به گروهای شبه‌نظامی همسو با ایران در عراق، سوریه، لبنان و یمن داده شده‌اند و بدون هیچ‌گونه محدودیتی به سایر کشورها فروخته می‌شوند، نمونه‌ای واقع‌بینانه و هشداردهنده از وخامت تهدیدی است که این پهپادها علیه امنیت و ثبات کشورهای منطقه به وجود می‌آورند و با تبدیل این کشورها به میدان نبرد، مناقشه‌های موجود را به نحوی تشدید می‌کنند که باعث ایجاد نگرانی و تهدیدهای عمده علیه امنیت و صلح منطقه‌ای و بین‌المللی می‌شود.
دلیل ساده‌ای برای چنین نگرانی وجود دارد، زیرا گروه‌های شبه‌نظامی مسلح و سازمان‌های تروریستی قدرت و مشروعیت دولت‌ها و ملت‌ها را ندارند و قوانین بین‌المللی حاکم بر استفاده از قوه قهریه در مناقشات داخلی و مناسبات بین‌المللی را زیر پا می‌گذارند. با توجه به نبود نظارت و فقدان کنترل بر آنها، همکاری نظامی ایران با روسیه می‌تواند به تقویت گروه‌های شبه‌نظامی و دادن پهپادهای بیشتر به آنها منجر شود؛ این امر موجب تشدید نگرانی جهانی در خصوص امکان استفاده گسترده‌تر از این سلاح‌های خطرناک خواهد شود و ممکن است باعث شود کنترل شرایط موجود در مناطق مورد مناقشه از دست خارج شود.
هزینه پایین پیاده کردن و بستن پهپادها، مسلح کردن، انتقال و قاچاق آنها موجب می‌شود تا کشورها در جنگ‌های نیابتی خود آنها را بیشتر به کار گیرند و همین امر موجب افزایش استفاده از آنها و خطر جهانی این کار می‌شود. این موضوع، پهپادها را به‌شدت خطرناک می‌کند؛ و در عین حال، باید به توان بی‌مانند پهپادها در گریز از سیستم‌های دفاع هوایی غربی، به ویژه آمریکایی، اشاره کرد که در سرتاسر جهان به‌خصوص در خاورمیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارایی چشمگیر و هزینه پایین پهپادها، ریسک جنگ‌های نیابتی بین کشورهای مختلف در منطقه را افزایش می‌دهد و در نهایت، امنیت جهانی را نیز به‌شدت به خطر می‌اندازد.
خطر پهپادها فقط به تهدید علیه امنیت و صلح کشورهایی محدود نمی‌شود که نیروهای شبه‌نظامی مسلح و گروه‌های تروریستی در آن به خدمت گرفته شده‌اند، بلکه پهپادها امنیت کشورهای همسایه را نیز به خطر می‌اندازند و اهداف موجود از خاورمیانه تا اقیانوس هند را تهدید می‌کنند. به‌عنوان مثال، حوثی‌های مورد حمایت ایران از پهپادها در حمله علیه تاسیسات نفتی در خلیج فارس به‌ویژه در عربستان سعودی استفاده کردند و نفتکش‌هایی را در آبراه‌هایی که محصولات راهبردی از آن عبور می‌کنند مانند تنگه هرمز، تنگه باب‌المندب، و خلیج فارس هدف قرار دادند و با این کار، امنیت انرژی، تاسیسات انتقال انرژی و همچنین زنجیره تامین کالای جهانی را به طور مستقیم تهدید کردند.
پهپادها هنگام به کار گرفته شدن در مناقشه‌های داخلی، حتی خطرناک‌تر نیز می‌شوند؛ به‌عنوان مثال، پهپادهایی در حمله اخیر علیه نخست‌وزیر عراق مورد استفاده قرار گرفت. نخست‌وزیری که صرفا تلاش می‌کرد تا ضمن پافشاری بر حاکمیت و استقلال کشورش، بر تعلق آن به جهان عرب تاکید کند. هنگام صحبت از استفاده گروه‌های شبه‌نظامی از پهپادها، عرصه‌های موجود در سوریه، یمن و لبنان نمونه‌های واقع‌بینانه‌ای‌اند از اینکه چگونه چنین تسلیحاتی، بدون هیچ معیار و محدودیتی «به‌طرز لجام گسیخته‌ای» مورد استفاده قرار می‌گیرند.
معامله پهپادی ایران با روسیه ظاهراً بیشتر یک حرکت راهبردی نمادین است تا یک معامله تسلیحاتی مهم با توان تغییر توازن قوا به نفع یکی از طرفین. این معامله حاوی این پیام برای کشورهای منطقه است که ایران تنها نیست و در عین حال این پیام را به واشنگتن می‌دهد که روسیه ممکن است مناقشه‌ها و رقابت‌ها بین این دو قدرت جهانی را در عرصه‌های دیگر نیز گسترش دهد.
افزون بر این، این اقدام همچنین نشان می‌دهد که مسکو عمدا از خطوط قرمز واشنگتن در زمینه تحریم فروش تسلیحات علیه ایران عبور کرده و تا آنجا پیش رفته است که از جمهوری اسلامی سلاح وارد می‌کند. بدون شک، این اقدام کشورهای دیگر را نیز تشویق به انعقاد قراردادهای تسلیحاتی با ایران می‌کند تا تحریم‌های ایالات متحده را دور بزنند؛ امری که می‌تواند موجب شود ایالات متحده محدودیت‌ها، کنترل‌ها و تحریم‌های مضاعفی را علیه صنایع نظامی ایران اعمال کند.
