روسیه و اوکراین روز جمعه ۲۲ ژوئیه، توافق ازسرگیری صادرات غلات اوکراین از سه بندر بزرگ اوکراین در حاشیه دریای سیاه را امضا کردند. 

این پیمان که با میانجیگری سازمان ملل متحد و ترکیه و پس از مذاکرات دوماهه میان کی‌یف و مسکو حاصل شده، امیدها برای حل بحران کمبود بین‌المللی مواد خوراکی را افزایش داده است.

آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل  گفته بود که هدف از این توافق، رسیدن به «بسته»‌ای است که هم صادرات غلات اوکراین و هم علی‌رغم تحریم‌های غرب علیه مسکو، انتقال محموله‌های غلات و کود از روسیه را  احیا کند.

گوترش پس از امضای توافق در قصر دلمه‌باغچه استانبول، در مراسمی با حضور نمایندگان روسیه و اوکراین و همچنین رجب طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، گفت که این توافقی برای تمام جهان است که «برای کشورهای فقیر و در آستانه ورشکستگی و ضعیف‌ترین مردم در معرض قحطی، آرامش می‌آورد.»

رجب طیب اردوغان در این مراسم، خواستار پایان درگیری میان روسیه و اوکراین شد و گفت که توافق اخیر از وقوع قحطی جلوگیری می‌کند و تورم جهانی در بازار مواد غذایی را مهار می‌کند. ترکیه که عضو پیمان ناتو است و روابط خوبی با روسیه و اوکراین دارد، تنگه‌های منتهی به دریای سیاه را در اختیار دارد.

دبیر کل سازمان ملل متحد، روز جمعه گفت که توافق جدید «مسیر صادرات حجم چشمگیری از مواد خوراکی از سه بندر مهم اوکراین در حاشیه دریای سیاه، اودسا، چرنومورسک و یوژین، را باز می‌کند» و سازمان ملل مرکزی را برای هماهنگی ونظارت بر اجرای آن تاسیس خواهد کرد.

گوترش گفت: «امروز یک فانوس در دریای سیاه داریم. فانوسی از امید، امکان و آرامش در جهانی که بیش از پیش نیازمند آنها است.»

او ضمن تاکید بر لزوم تعهد کشورهای امضاکننده به مفاد توافق، گفت که این پیمان باید کاملا اجرا شود تا بحران جهانی غذا حل شود. گوترش از ترکیه خواست که نقش تعیین‌کننده خود را در اجرای توافق ادامه دارد و بر تعهد کامل سازمان ملل متحد بر اجرای توافق تاکید کرد.

پیشتر در روز پنجشنبه، وزارت امور خارجه آمریکا از این توافق استقبال و روسیه را به اجرای آن ترغیب کرد و گفت واشنگتن بر پاسخگو نگه داشتن روسیه و همچنین رسیدن غلات اوکراین به بازارهای جهانی تمرکز خواهد کرد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین با اشاره به جنگ اوکراین گفت: «از همان ابتدا نباید در چنین موقعیتی قرار می‌گرفتیم. استفاده از خوراک به عنوان سلاح، یک تصمیم عمدی از سوی فدراسیون روسیه است.»

در مراسم روز جمعه در استانبول، نمایندگان اوکراین و روسیه حاضر به نشستن پشت یک میز نشدند و با هم دست ندادند. آرایش پرچم‌ها نیز طوری تنظیم شده بود که پرچم دو کشور در کنار هم قرار نگیرد.

سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، اولکساندر کوبراکوف، وزیر امور ساختاری اوکراین، خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه و آنتونیو گوترش، توافقنامه را امضا کردند.

روسیه و اوکراین هر دو از تولیدکنندگان عمده غلات جهان‌اند، اما حمله نظامی روسیه به اوکراین در اواخر ماه فوریه موجب شد که بهای مواد خوراکی در تقریبا همه کشورها بالا برود و بحران بین‌المللی کمبود غذا فراگیر شود.

حمله روسیه به اوکراین صادرات غلات اوکراین را مختل کرد چرا که ناوگان دریایی روسیه مسیر کشتیرانی در بنادر دریای سیاه اوکراین را مسدود کردند و ده‌ها میلیون تن غلات در سیلوها، ده‌ها کشتی با بار غلات در حاشیه دریا، به دام افتادند و زمین‌گیر شدند.

مسکو حاضر به پذیرش مسئولیت در پدید آمدن ناامنی و بحران غذایی نیست و تحریم‌های غرب را عامل کندی صادرات مواد خوراکی و کود روسیه می‌داند. مسکو همچنین اوکراین را به مین‌گذاری کانال حرکت کشتی‌ها در دریای سیاه متهم می‌کند.

اوکراین که یکی از بزرگترین صادرکنندگان گندم، ذرت و روغن آفتاب‌گردان است، اتهامات روسیه را رد کرده است.

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا روز چهارشنبه گفته بود که کشورهای جهان امضای توافق ازسرگیری صادرات غلات اوکراین را تحت نظر خواهند داشت. او گفته بود: «کشورهای عضو پیمان جی۷ از نزدیک با شرکایی چون ترکیه و دیگران همکاری می‌کنند تا اطمینان یابند که غلات از اوکراین خارج شده و در جاهایی دیگر در سراسر جهان انبار می‌شوند.»