حسن روحانی، رئیس جمهور ایران که همواره در برابر فشارها و انتقادهای جریان محافظه کار نظام از شکیبایی و مدارا کار میگرفت و خاموشی اختیار میکرد، اکنون به نظر میرسد، سکوت را شکسته و سیاست رویارویی در پیش گرفته است. وی اخیرا به افشاگری پرداخته و به طور مستقیم و صریح درباره جناح هایی که برنامههای سیاسی و اقتصادیاش را به باد انتقاد گرفته و برای وی موانع و مشکلات ایجاد میکنند، سخن گفته است.
روحانی در نشست خبری که پس از دو سال تأخیر برگزار کرد، موضوع «همه پرسی» را مطرح کرده و خواستار آن شد تا موضوعات راهبردی و سرنوشت ساز مورد اختلاف میان حکومت و جریان محافظه کاران، به همه پرسی گذاشته شود.
این بار دوم است که روحانی، مسأله همهپرسی را پیش میکشد، بی آنکه مسائل قابل طرح در آن را مشخص کند. وی با بهرهگیری از شیوه « ابهام سازنده» دو هدف را در طرح همهپرسی، دنبال میکند:
هدف اول، تعیین وظائف و صلاحیتهای رئیس جمهور است که در مناسبتهای مختلف به آن اشاره کرده است. در صورتی که صلاحیتهای رئیس جمهور مشخص شود، وی میتواند به تنهایی و بدون مداخله رهبر و بدون در نظر گرفتن خواسته های دیگران، در مسائل استراتژیک، تصمیم بگیرد.
هدف دوم، استفاده از عامل ترس بر ضد مخالفین است؛ طرح همه پرسی توسط روحانی، در حقیقت چالشی است بر ضد محافظه کاران مخالف. آنان در هراس اند که مبادا همهپرسی به سازوکاری همیشگی تبدیل شود و تمامی برنامهها و سیاست های آن ها را با شکست مواجه کند، به ویژه آنکه محافظه کاران میدانند، نتایج همهپرسیها هیچگاه به سود آنها نخواهد بود.
اظهارات روحانی در زمانی مطرح میشود که سخن در باره میانجیگری فرانسه میان آمریکا و ایران، بار دیگر بر سر زبانها افتاده است. پس از آنکه آمریکا از توافقنامه هستهای بیرون آمد و با وضع تحریمها ایران را زیر فشار حد اکثری قرار داد و تنشها بالا گرفت، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه تلاشهایی را برای میانجیگری در پیش گرفت که پس از یک دوره رکود، اکنون بار دیگر از سر گرفته شده تا باب گفتوگو میان ایران و آمریکا را بگشاید.
آنچه که در ادبیات ایران، مرحله پسا برجام نامیده میشود، باردیگر توسط برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه مجددا مورد تأکید قرار گرفت. آنچه در پرونده مربوط به ایران، مایه نگرانی آمریکاییها میباشد، افزون بر برنامه هستهای، برنامه موشکی و سیاست توسعه طلبانه ایران در منطقه است.
مذاکره درباره پروندههای یاد شده و یافتن راه حلی برای آنها، پیش شرط عادی شدن روابط ایران با آمریکا به شمار میرود. اما قبل از آنکه ایران با آمریکا بر سر میز مذاکره بنشیند، نیازمند آن است تا رابطه خود را با کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس را بهبود بخشد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
روحانی و تیم وی تاکنون به شروط ایران برای گفتگوی مستقیم با آمریکا، ثابت قدم مانده است. بر اساس این شروط، آمریکا بایستی قبل از آغاز مذاکرات، به توافق هستهای بازگردد، تحریمها را بردارد تا بر مبنای آن ایران بتواند، نفت خود را طبق سهمیه ای که در اوپک دارد، صادر و درآمد حاصل از فروش آن را با دلار به دست آورد. زمانی که شروط یاد شده تحقق یافت، امکان شروع مذاکرات پیرامون برنامه موشکی و روابط منطقهای فراهم خواهد شد.
در عین حال، روحانی، در سیاست داخلی، بار دیگر به همان موضع قاطع قبلی خود بازگشته و در برابر گروههایی در داخل نظام که سیاستهای وی را سبب تشدید تحریمهای آمریکا میدانند، ایستادگی نشان میدهد. روحانی اعلام کرد که برای کاستن از مشکلات اقتصادی و رنج مردم ایران، آماده است با هر گروهی دیدار کند. وی دو ماه قبل نیز برای دیدار با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، آمادگی نشان داده بود.
چندی قبل زمانی که بحران مالی و اقتصادی در شهر مشهد آغاز شد و تظاهرات و نا آرامیهایی در این شهر رخ داد، این تظاهران به صد شهر و ناحیه دیگر سرایت کرد. گروههای محافظه کار نظام، دولت روحانی را متهم کردند که وی با سیاست های مالی و اقتصادی نادرست خود، زمینه را برای اغتشاشات و همچنین آمریکا مساعد ساخته، تا با استفاده از این فرصت و با هدف وادار کردن ایران به تسلیم، تحریمهای ایران را تشدید کنند.
همچنین محافظه کاران، همواره تلاش میکنند، در برابر دولت روحانی، موانعی ایجاد کرده تا اجازه ندهند وی از دستاوردهای داخلی و خارجی دولت خود بهره مند شود. به ویژه در سیاست منطقهای که روحانی توانسته موقعیت ایران را در منطقه تقویت و فضا را برای گفتگو و ایجاد روابط نیک با کشورهای حاشیه خلیج فارس آماده سازد. از دیگر تلاشهای وی می توان تفاهم با ترکیه از طریق مذاکره با رژیم دمشق را بر شمرد که امکان بازگشت کردهای سوریه به آغوش دمشق، را فراهم کرد و راه را برای حل مشکل ادلب در آینده نزدیک، هموار ساخت.
اکنون روحانی در دو جبهه میجنگد: در داخل سعی میکند، در برابر فشارهای محافظه کاران تسلیم نشده، پایداری و مقاومت نشان دهد. اما در سیاست خارجی، تلاش میکند، با بهره برداری از نیاز ترامپ، قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، گامهای مثبتی را در راستای حل بحرانهای منطقهای و بین المللیای که ایران با آن موجه است، بر دارد. زیرا روحانی به خوبی می داند که پس از انتخابات و بازگشت دوباره ترامپ به کاخ سفید، امور بیشتر از پیش پیچیده خواهد شد.
© IndependentArabia