به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، با افزایش فروش نفت روسیه به قیمت ارزان در بازار کلیدی چین، ایران مجبور شده است تا در رقابت با متحد اصلی خود، نفت خام ارزان‌قیمت خود را حتی ارزان‌تر از پیش عرضه کند.

بلومبرگ بامداد دوشنبه، ۱۳ تیرماه، در گزارشی نوشت: «به‌دنبال تهاجم روسیه به اوکراین، در جریان تلاش مسکو برای ادامه به فروش نفتش، چین به مقصد مهمی برای نفت این کشور تبدیل شده است. این امر منجربه افزایش رقابت روسیه با ایران در یکی از معدود بازارهای باقیمانده برای محموله‌های نفت خام این کشور شده است که با تحریم‌های آمریکا به میزان قابل توجهی محدود شده است.»

براساس این گزارش، صادرات نفت روسیه به چین در ماه مه رکورد شکست و این تولیدکننده نفت عضو اوپک‌پلاس توانست در این زمینه از عربستان سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت به چین، پیشی بگیرد.

به نوشته بلومبرگ، این درحالی است که ایران با هدف باقی‌ماندن در میدان رقابت‌ها در بازار چین که بزرگ‌ترین واردکننده جهان محسوب می‌شود، قیمت نفت خام خود را کاهش داده و توانسته است میزان بالای صادرات نفت خود به چین را حفظ کند. این موضوع احتمالا تااندازه‌ای به‌دلیل افزایش تقاضا درپی لغو محدودیت‌های شدید مرتبط با کرونا در چین باشد که مصرف نفت را در آن‌جا به‌شدتکاهش داده بود.

پیش از این گزارش‌های متعددی از افت میزان فروش نفت جمهوری اسلامی ایران به چین به‌دلیل واردشدن و جایگزینی نفت روسیه در این بازار منتشر شده بود. 

خبر تخفیف‌های بیشتر به خریداران چینی نفت خام ایران در رقابت با روسیه، درحالی منتشر می‌شود که ایرنا، خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی، ۲۳ خردادماه، در گزارشی خبرهای مربوط به رقابت ایران و روسیه در بازار چین را نوعی «جنگ رسانه‌ای» علیه دولت ابراهیم رئیسی خوانده و مدعی شده بود که «نفت روسیه در هیچ بازاری جای نفت ایران را نگرفته است»، بلکه دو کشوری که با تحریم‌های نفتی مواجه‌اند، «با همکاری هم» صادرات نفتشان را بیشتر کرده‌اند.

واندانا هری، بنیان‌گذار یک شرکت تحلیلگر بازارهای انرژی به‌نام «واندا اینسایتز» که در سنگاپور مستقر است، به بلومبرگ گفت: «تنها رقابت نفتی ایران و روسیه می‌تواند در چین رخ دهد که این کاملا به سود پکن است. علاوه‌بر این، این مسئله احتمالا تولیدکنندگان نفت در خلیج فارس را مضطرب می‌کند، زیرا با این روبه‌رو می‌شوند که بازارهای ارزشمندشان به تسخیر نفت خامی درآمده که با تخفیف‌های شدید عرضه می‌شود.»

در آمارهای رسمی چین از پایان سال ۲۰۲۰ تاکنون، تنها سه‌ ماه واردات نفت از ایران ثبت شده، که دو ماه آن، ژانویه و ماه مه امسال بوده است؛ اما ارقامی که نهادها و شرکت‌های مستقل از دو کشور اعلام کرده‌اند، نشان می‌دهد صادرات نفت خام ایران به جین، به‌طور مداوم در جریان بوده است.   

براساس داده‌های شرکت کپلر، از تحلیلگران شناخته‌شده بازار نفت، پس از اندکی کاهش در میزان واردات نفت چین از ایران در ماه آوریل، در ماه‌های مه و ژوئن، این رقم روزانه بیش از ۷۰۰هزار بشکه بوده است. اما کیفیت و مشخصات نفت سبک و سنگین ایران با نفت اورال روسیه شباهت زیادی دارد و بنابر گزارش شرکت مشاوره صنعتی «اف‌جی‌ئی» (Industry consultant FGE)، نفت اورال روسیه در چین جایگزین بخشی از نفت ایران شده است. 

بلومبرگ به‌نقل از برخی خریداران نفت ایران، می‌نویسد که این کشور هر بشکه نفت خود را نزدیک به ۱۰ دلار ارزان‌تر از نفت برنت قیمت‌گذاری کرده است تا با محموله‌های نقت اورال که قرار است در ماه اوت به چین برسند، برابری کند. این درحالی است که پیش از حمله روسیه به اوکراین، ایران نفت خود را با تخفیف حدود چهار تا پنج دلاری می‌فروخت.  گریدهای سبک و سنگین ایران بیشتر با اورال قابل مقایسه هستند.

بلومبرگ می‌نویسد، ایران نفت خود را به قیمت تقریبا ۱۰ دلار کمتر از نفت برنت به چین می‌فروشد تا بتواند با نفت روسیه که قرار است در ماه‌ اوت وارد بازار این کشور بشود، رقابت کند. این در حالی است که پیش از حمله نظامی روسیه به اوکراین، ایران نفت خود را با تخفیف چهار تا پنج دلاری به چین می‌فروخت.

عمده خریداران نفت خام ایران و روسیه، پالایشگاه‌های مستقل چین‌اند و از آن‌جایی‌که برخلاف پالایشگاه‌های دولتی با قوانین محدودکننده بیشتری برای صادرات سوخت تولیدی خود مواجه‌اند، دستیابی به نفت ارزان‌قیمت برای آن‌ها مهم است. اغلب فراورده‌های این پالایشگاه‌ها برای مصرف داخلی چین به‌کار گرفته می‌شود. در ماه‌های اخیر به‌دلیل برقراری قرنطینه‌های مربوط به شیوع ویروس کرونا، تقاضای داخلی کاهش پیدا کرد و درنتیجه این پالایشگاه‌ها دچار زیان گسترده‌‌ای شدند.