نشست علما و روحانیان در شهر کابل بدون اطلاع‌رسانی کافی در حال برگزاری است. ماهیت این نشست چنان بی دستاورد و بی‌نتیجه می‌نماید که تاکنون کوچک‌ترین بحث و جدلی درباره آن ایجاد نشده است. رسانه‌های داخلی و خارجی بیشتر به حواشی آن پرداخته‌اند و عمده تمرکز بر حمله مهاجمان مسلح به محل برگزاری نشست و حضور نداشتن زنان، بوده است.

 برآیند روز نخست این نشست در کل همان حرف‌هایی بود که ذبیح‌الله مجاهد در نشست خبری‌اش ارائه کرد. مجاهد که پس از نشست روز اول در یک کنفرانس خبری شرکت کرده بود گفت که این نشست نه به دستور حکومت طالبان، بلکه به درخواست علمای دینی برگزار شده است. هرچند او گفت که از علمای دینی خواسته شده است که نظرهایشان را در مورد چگونگی نظام آینده افغانستان بیان کنند، اما آنچه تاکنون از این نشست به بیرون درز کرده، حمایت بی‌چون‌وچرای شرکت‌کنندگان از حکومت طالبان است.

عده‌ای همچون مجیب‌الرحمن انصاری- یک روحانی افراط‌گرای مذهبی در هرات- پا را فراتر گذاشت و گفت هرکس مخالف حکومت طالبان است، باید گردن زده شود. این سخن به حدی تند و خطرناک بود که مجاهد حرفش را تصحیح کرد و گفت که دیدگاه علما، مربوط به خودشان است و سیاست طالبان را نشان نمی‌دهد، اما واقعیت این است که طالبان نیز اعتقاد دارند که باید مخالفان نظام در افغانستان از بین بروند؛ نمونه آن کشتار مردم در پنجشیر، اندراب و بلخاب بود.

به نظر می‌رسد این نشست پاسخی برای هیچ کدام از خواسته‌های جامعه جهانی نداشته باشد. جامعه جهانی به‌شدت در مورد محدودیت‌های اعمال شده علیه زنان نگران‌‌اند. طالبان در این نشست از هیچ زنی دعوت نکردند و در توجیه آن گفتند که مردان، نماینده‌های زنان نیز محسوب می‌شوند. 

مهم‌ترین بحثی که قرار بود در این نشست مطرح شود، بازگشایی مدارس به روی دختران کلاس ششم به بالا بود.  مقام‌های طالبان پیش از برگزاری نشست گفته بودند که درباره چگونگی بازگشایی مدارس دخترانه هم بحث خواهد شد، اما اکنون می‌گویند تصمیم‌گیری در مورد این مسئله تنها در صلاحیت ملا هیبت‌الله، رهبر این گروه است. به این ترتیب تنها مسائلی که در این نشست مطرح نخواهد شد، خواسته‌های مردم افغانستان و جامعه جهانی از طالبان است.

نشست سه‌روزه علمای طالبان در کابل بیشتر از این ‌که چهارچوبی باشد برای بحث درباره ساختار آینده حکومت در افغانستان، یک حرکت مهندسی‌شده برای تایید حکومت طالبان است.

این نشست تکرار مجمع سال ۱۹۹۶ است که در آن طالبان حدود ۱۵۰۰ روحانی را جمع کردند و روحانیان در آن نشست، ملا عمر را با عنوان امیر‌المومنین انتخاب کردند. اکنون نیز همان سناریو، اما با تعداد بیشتری شرکت‌کننده تکرار می‌شود. خبرگزاری باختر که متعلق به حکومت طالبان است، در گزارش روز دوم نشست که جمعه برگزار شد نوشت پس از حضور ملا هیبت‌الله‌، تمامی اعضای نشست به یکباره دست‌های خود را برای تجدید بیعت با او بلند کردند.

به این ترتیب طالبان یک بار دیگر از علما و روحانیان افغانستان مشروعیت کسب کرد. به این ترتیب دیگر بحث در مورد ساختار سیاسی افغانستان نیز بیهوده است، زیرا وقتی علمای افغانستان یک نفر را با عنوان امیر‌المومنین انتخاب می‌کنند، نظام برخاسته از این بیعت نیز امارت طالبان است. ملا هبت‌الله نیز در سخنرانی‌اش این نظر را تایید کرد. او گفت در صورتی که شما مرا رهبر شرعی خود می‌دانید، از من اطاعت کنید. این حرف تنها از رهبر مسلمان برمی‌آید و ملا هیبت‌الله نیز چنین نظری در مورد خودش دارد.

مسلما در امارت اسلامی جایی برای زنان وجود نخواهد داشت و مدارس دخترانه نیز به نحوی از دستورکار خارج خواهند شد. جالب است که رسانه‌ها می‌گویند تنها یک نفر از میان سه هزار و ۵۰۰ شرکت‌کننده در این نشست، از بازگشایی مدارس حمایت کرد.

اعضای این گروه هم تا روز دوم نشست پیوسته از تلاش، جانفشانی و برحق بودن طالبان گفتند. در گفته‌های افرادی مانند ملا هیبت‌الله، رهبر طالبان، ملا حسن، نخست‌وزیر، حبیب‌الله حقانی، رئیس نشست، ملا یعقوب، سرپرست وزارت دفاع و سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخله (کشور) هیچ نشانه‌ای از چگونگی ایجاد یک نظام سیاسی فراگیر در افغانستان دیده نمی‌شود و تنها بر لزوم اطاعت همه مردم از حکومت طالبان و همراهی با آن تاکید کردند.

 طالبان حتی برای مقام‌های سیاسی خارج از افغانستان که به بازگشت تشویق می‌شوند نیز امتیاز خاصی در نظر نگرفتند و گفتند تنها چیزی که به آنان داده می‌شود، سرمایه‌های پیشین آنان است که در واقع آن هم از بیت‌المال است، زیرا بیشتر این افراد با چپاول سرمایه مردم به این ثروت‌ها دست یافته‌اند. ملا هیبت‌الله گفت که عفو کردن به این معنی نیست که به آنان در دولت هم سهم می‌دهیم.

به نظر می‌رسد دورنمای پس از نشست نیز همچنان تیره‌وتار خواهد بود. طالبان نمی‌خواهند حکومت را با دیگران شریک شوند و مشاغل اصلی و کلیدی دولت میان اعضای گروه تقسیم خواهد شد. در دیدار امیر خان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان با توماس وست، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان نیز هیچ نشانه‌ایی از تغییر رویکرد این گروه دیده نشد. متقی به توماس وست گفت ما اجازه نمی‌دهیم که افغانستان پناهگاه تروریست‌ها شود و سازمان‌های افراطی از این کشور برای منافع خود استفاده کنند، اما این وعده کاملا تو خالی است، زیرا سازمان‌های تروریستی در ۱۰ ماه گذشته در موارد بسیاری از خاک افغانستان علیه کشورهای همسایه استفاده کردند.

به نظر می‌رسد طالبان کارتی ندارد و با دستی خالی  بازی می‌کند. به همین دلیل و به‌احتمال‌زیاد، وضعیت افغانستان پس از نشست علما نه‌تنها بهتر نمی‌شود، بلکه بدتر نیز خواهد شد.