بلخاب، شهرستانی در دل کوهستان‌های شمال افغانستان است، با جمعیتی بیش از ۱۰۰ هزار نفر که حدود ۹۵ درصد آن‌ها هزاره‌ها و شیعیان‌اند. این شهرستان کوهستانی سرشار از معادن زغال سنگ و مس، به سرسختی و مقاومت علیه طالبان شهره است، اما این‌ بار، در برابر تهاجم لشکر هزاران نفری طالبان تاب نیاورد. بلخاب که در ۱۰ ماه گذشته، تحت کنترل مهدی مجاهد، فرمانده هزاره‌تبار بلخابی، بود، روز شنبه ۴ خرداد، و سه روز پس از درگیری‎ مرگبار، به تصرف طالبان درآمد.

مهدی مجاهد، فرمانده هزاره‌تبار بلخابی، که از بی‌عدالتی طالبان شاکی است، مورد خشم این گروه قرار گرفت و به‌عنوان «یاغی» سرکوب شد.

مشخص نیست که مهدی مجاهد و افراد مسلح تحت امرش، پس از سقوط مرکز بلخاب به دست طالبان، به کجا رفته‌اند. ممکن است آن‌ها در دره‌ها و راه‌های کوهستانی پرپیچ‌وخم بلخاب پنهان شده باشند. نزدیکان مهدی به ایندیپندنت فارسی گفتند او برای دور جدیدی از مقاومت علیه طالبان آماده می‌شود، اما هنوز مشخص نیست که مهدی توان رهبری یک گروه مقاومت علیه طالبان را دارد یا خیر. به‌دلیل سابقه حضور مهدی در صفوف طالبان، بسیاری از مردم، به توانایی و تعهد او در مبارزه با طالبان، با شک‌ و تردید می‌نگرند.

پس از پناه گرفتن نظامیان تحت امر مهدی در کوه‌ها، صدها خانواده نیز از ترس انتقام‌جویی طالبان، به کوهستان‌ها و شهرهای اطراف پناه بردند. طالبان فعالیت شبکه‌های مخابراتی را در بلخاب مختل کردند و در روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه غیرنظامیان را بازداشت، شکنجه و تیرباران کردند. بازرسی گسترده خانه‌های مردم نیز همچنان جریان دارد. برخی از ساکنان بلخاب که از خانه‌ها متواری‌اند گفتند طالبان بر روستاهای خالی از سکنه حکومت می‌کنند. منابع مردمی، تیرباران شدن دست‌کم ۱۵ نفر از غیرنظامیان به دست طالبان در سه روز گذشته را تایید کردند.

یکی از ساکنان بلخاب که توانست با پیمودن مسیر کوهستانی خودش را به بامیان برساند، با شرط محفوظ ماندن نامش به ایندیپندنت فارسی گفت ابعاد فاجعه انسانی در بلخاب گسترده است. او افزود که روستاها خالی از سکنه شدند و طالبان در جریان بازرسی خانه‌ها، اموال و اجناس مهم و قیمتی را غارت کردند و مردان باقی‌مانده در روستا را بازداشت، شکنجه و تیرباران کردند.

پس از تهاجم طالبان به بلخاب، ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان، دیده‌بان حقوق بشر و سازمان عفو بین‌اللمل، از اعدام‌های صحرایی، کشتار غیرنظامیان و وقوع جنایت جنگی در بلخاب ابراز نگرانی کردند.

فرماندهان طالبان در بلخاب، با استفاده از نیروهای بومی خود تلاش می‌کنند بر جنایات انجام‌شده سرپوش بگذارند.

سید هاشم جوادی، از روحانیون بلخاب که عضو طالبان است، در یک ویدیو که رسانه‌های طالبان آن را پخش کردند، هرگونه برخورد خشونت‌بار طالبان با ساکنان بلخاب را رد کرد و گفت با متواری شدن مهدی مجاهد و نیروهای تحت امرش، امنیت و آرامش در بلخاب برقرار شده است.

به‌دلیل قطع فعالیت شبکه‌های مخابراتی، امکان تماس با ساکنان بلخاب که به کوه‌ها متواری شده‌اند وجود ندارد. در سه روز گذشته، هیچ گزارش مفصلی از وضعیت زنان، مردان، کودکان و کهنسالانی که به صخره‌ها و کوه‌ها پناه برده‌اند منتشر نشده است. مشخص نیست که در سه شبانه‌روز گذشته، بر صدها خانواده که به شهرستان یکاولنگ بامیان پناه برده‌اند و صدها خانواده دیگر که هنوز در دل کوه‌ها هستند، چه گذشته است.