نوبل اقتصاد برای کاهش پایدار و کم‌هزینه فقر

پژوهش‌های تجربی سه برنده امسال سبب تحول در «اقتصاد توسعه» شده است

JONATHAN NACKSTRAND / AFP ابهیجیت بانرجی هندی-آمریکایی، استر دافلو فرانسوی-آمریکایی و مایکل کرمر آمریکایی، جایزه نوبل اقتصاد 2019 را به طور مشترک دریافت کردند

روز دوشنبه ۱۴ اکتبر برندگان جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۹ معرفی شدند. ابهیجیت بانرجی هندی-آمریکایی، استر دافلو فرانسوی-آمریکایی و مایکل کرمر آمریکایی این جایزه را به شکل مشترک به دلیل پژوهش‌هایی دریافت کردند که بر اساس بیانیه آکادمی نوبل، «توانایی ما برای مبازره با فقر جهانی را به‌شکل چشم‌گیری ارتقا می‌دهند».

بانرجی و دافلو استاد دانشگاه ام‌آی.تی آمریکا و زن و شوهر هستند. این دو نفر در سال ۲۰۰۳ مرکز تحقیقاتی عبداللطیف را برای یافتن راهکارهایی برای مقابله با فقر جهانی در دانشگاه ام.آی.تی بنیان نهادند.  

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

مایکل کرمر نیز استاد اقتصاد در دانشگاه هاروارد است که مانند دو اقتصاد‌دان دیگر بر روی اقتصاد توسعه و یافتن راهکارهای تجربی برای کاهش فقر کار کرده است.

جایزه نوبل اقتصاد، تنها جایزه از میان مجموعه جوایز نوبل است که آلفرد نوبل آن را بنیان ننهاده است. تصمیم برای ایجاد این جایزه در سال ۱۹۶۸ و در گرامیداشت سیصدمین سال تاسیس بانک مرکزی سوئد گرفته شد. نخستین دوره اهدای این جایزه در سال ۱۹۶۹ انجام شد و در آن سال دو اقتصاددان نروژی و آلمانی به دلیل توسعه و به‌کارگیری مدلی دینامیک برای تحلیل فرآیندهای اقتصادی به شکل مشترک برنده این جایزه شدند.

این جایزه غالبا به پژوهش‌های کاربردی در حوزه اقتصاد داده می‌شود و از این جهت دارای اهمیت است که ایده‌های برندگان آن غالبا در برنامه‌های اقتصادی و سیاستگذاری‌های مالی در اقتصاد‌های غربی و نهادهای مالی بین‌المللی، مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، به کار گرفته می‌شود.

پژوهش درباره «فقر» و ارائه مدلی کاربردی برای کاهش آن، که موضوع فعالیت ۳ برنده امسال نوبل اقتصاد است در سال ۲۰۱۵ نیز مورد توجه آکادمی سلطنتی علوم نوبل قرار داشت و انگوس دیتون به دلیل آنالیزهایش برای درک رابطه «مصرف، فقر و رفاه» برنده نوبل اقتصاد شد.

JONATHAN NACKSTRAND / AFP استر دافلو فرانسوی-آمریکایی یکی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد 

پژوهش برندگان امسال نوبل اقتصاد درباره چه بود؟

آکادمی سلطنتی علوم سوئد در بیانیه مطبوعاتی اعلام نام برندگان امسال نوبل اعلام کرده است که پژوهش‌های تجربی ۳ برنده امسال سبب تحول در «اقتصاد توسعه» شده است.

به شکل خلاصه این سه  نفر به جای تمرکز بر تحول در مدل‌های تئوریک اقتصاد کلان برای از بین‌بردن فقر، بر مسائل کوچک و مبتلا‌به در مناطق فقیر در سراسر جهان متمرکز شدند. آن‌ها با انجام آزمایش‌های میدانی بر نمونه‌های کوچک و محلی، نقش عوامل متفاوت تعمیق فقر مانند ضعف آموزش را بررسی و مولفه‌های موثر بر آن را مدل کرده‌اند.

تحقیقات تجربی آن‌ها گرچه طیفی از عوامل که به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم سبب گسترش فقر می‌شوند را دربرمی‌گیرد، ولی آن‌ها به صورت ویژه بر دو مقوله آموزش و مراقبت‌های بهداشتی متمرکز بوده‌اند. برای نمونه تحقیقاتی که توسط مایکل کرمر در مدارس غرب کنیا انجام شده به دنبال پاسخ به این سوال بوده  است که چه عواملی باعث بهره‌وری پایین در مدارس این منطقه می‌شود. نتایج آزمایش او نشان می‌دهد که کمبود منابع درسی (مانند کتاب و دفتر) از دلایل اصلی در بهره‌وری پایین آموزش در این مدارس نبوده است، بلکه دو فاکتور نبود امکانات کمک‌درسی در مدارس و همچنین تعهد پایین معلمان به امر آموزش نقش مهم‌تری در این مسئله داشته است.

در پژوهشی دیگر که توسط برندگان نوبل اقتصاد امسال انجام شده است به تاثیر مولفه «مجانی بودن یا پولی بودن قرص‌های ضدانگل» بر رفتار والدین به خوراندن آن‌ها به فرزاندانشان پرداخته است. یا در پژوهشی دیگر آن‌ها تاثیر کلینیک‌های سیار بر توسعه واکسیناسیون در مناطق فقیر را بررسی کرده‌اند.

نتایج حاصل از برخی از آزمایش‌های تجربی این سه نفر هم‌اکنون به‌عنوان توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی در کشورهای فقیر و درحال توسعه در حال اجرا است.

استر دافلو فرانسوی-آمریکایی که امسال این جایزه مهم را دریافت کرده است دومین زن برنده این جایزه تا کنون و جوان‌ترین برنده آن است. امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه پس از اعلام برنده شدن خانم دافلو در توییتی[۱] ملی‌گرایانه نوشت که برنده شدن استر دافلو نشان می‌دهد که اقتصاد‌دانان فرانسوی در حال حاضر در بهترین سطح جهانی قرار دارند و تلاش‌های آن‌ها تاثیری گسترده بر بهبود وضع انسان‌ها داشته است.

نکته جالب درباره جایزه نوبل اقتصاد آن است که تقریبا بیش از نیمی از برندگان آن ملیت آمریکایی داشته‌اند و بیش از دوسوم آن‌ها در دانشگاه‌های آمریکا مشغول به تحقیق بوده‌اند.   

بیشتر از اقتصاد