جهان هنر مدرن جهانی‌ست که در آن چارچوب‌های گذشته و تعاریف مشخص پس زده می‌شوند و مرزهایی که پیش از این اصول یک اثر هنری بود به مرور زمان کم‌رنگ‌تر می‌شوند. یکی از هنرهایی که ساختارشکنی در آن به سرعت اتفاق افتاد، موسیقی بود. اما همین موسیقی هم همواره با تعاریف مشخصی از هارمونی و الفبا پیش می‌رفت تا این‌که ادوات جدیدی از دنیای الکترونیک به قلمرو تولید صداهای موسیقیایی اضافه شدند. دنیای الکترونیک تقریبا هر غیرممکنی را ممکن کرد و به ساختن و پرداختن در موسیقی مفهومی تازه بخشید. امروز موسیقی الکترونیک یک سبک پرطرفدار موسیقی در جهان است که می‌توان آن را بیش از هرچیز یک تجربه شخصی نامید. با پیشرفت تکنولوژی، نوازنده و آهنگساز از دنیایی خارج از سواد موسیقیایی پا به این عرصه گذاشتند و نرم‌افزار، سخت‌افزار و تکنیک صدا با چاشنی تجربه‌های درونی و شخصی اتفاقاتی جدید را برای تولید آثار موسیقیایی رقم زد. این موسیقی ارتباط چندانی با آن‌چه در موسیقی آکادمیک و دانشگاه می‌گذرد، ندارد و یک موسیقی‌دان الکترونیک لزوما موسیقی‌دان به معنای آکادمیک کلمه نیست.
موسیقی الکترونیک از کجا آمده است؟
اگر سر ریسمان این موسیقی نو را بگیریم و دنبال کنیم، پس از عبور از پیچ‌وخم‌های تاریخ موسیقی و صدا، تاثیر جنگ‌های جهانی بر هنر، همه‌گیر شدن برق و اختراع لوازم تولید صدای جدید و چیزهایی از این دست، به نقطه‌ای می‌رسیم که در نگاه اول خیلی هم کلاسیک می‌آید؛ یعنی اواخر قرن نوزدهم و پیش از اختراع لوازم الکترونیکی. اواخر قرن نوزدهم موسیقی‌دانان پیشرو ایتالیایی همچون «لوییجی روسولو» شروع به تولید اصوات و سازهایی کردند که پیش از آن در موسیقی معنای خاصی نداشتند و استفاده نمی‌شدند. همچنین امکان ضبط قطعات موسیقی و بازی با قطعه موسیقی پس از ضبط نیز در همان قرن در این نوع‌آوری‌ها بی‌تاثیر نبود. پس از آن در نیمه‌های قرن بیستم بود که الکتریسیته و همچنین تجربه‌گرایی معنای تازه‌ای به موسیقی بخشید و صداهای صنعتی به موازات صدای سازهای کلاسیک پا به عرصه تولید اصوات آهنگین گذاشتند. فرانسه را می‌توان به نوعی پیشرو در این رابطه دانست و پس از آن آلمان و ژاپن بودند که به این نوع موسیقی رسمیت بخشیدند تا امروز که این الکترونیک یک سبک منحصر به فرد و پرطرفدار در موسیقی است و در سال‌های اخیر نیز در جای‌جای دنیا و البته ایران بیش از پیش فراگیر شده است.
از میان سازهای موسیقی الکترونیک برای آن‌هایی که این سبک را دنبال نمی‌کنند، «کیبورد» و «سینث‌سایزر» آشناترین نام‌ها هستند. البته هرآن چیزی را که می‌تواند در این سبک از موسیقی تولید صدا کند، می‌توان در دسته سازهای موسیقی الکترونیک قرار داد اما از عجیب‌ترین سازهای این موسیقی و همچنین قدیمی‌ترین‌های‌شان «ترمین» است. این ساز که حاصل کار یک فیزیکدان روسی است، بدون لمس کردن و با بازی نوسان‌های میدان مغناطیسی تولید صدا می‌کند. از سازهایی قدیمی‌تر مثل «ترمین»، «اودنس مارتنت»، «چمبرلین»، «مینی‌موگ» که بگذریم، به «میدی» می‌رسیم که درواقع توانست آغازگر استفاده از کامپیوتر به عنوان یک ساز باشد. امروز البته جز کامپیوتر و انواع کنترلر‌ها، لوازم دیگر تولید اصوات الکترونیک نیز وجود دارد که روز به روز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
موسیقی الکترونیک در جهان
موسیقی الکترونیک سبک‌های بسیاری دارد. سبک‌هایی که گاهی در خود چنان ریز می‌شوند و می‌شکنند که تشخیص‌شان از یکدیگر برای غیرحرفه‌ای‌ها تا حدی دشوار است. سبک‌هایی که در حقیقت تاثیرگرفته از جریانات مختلف در طول تاریخ موسیقی بوده‌اند. نویز، فوتوریسم و تجربه‌گرایی و همچنین سبک‌هایی همچون راک، جز و کلاسیک بر سبک‌سازی در این نوع موسیقی بسیار موثر بوده‌اند. اما یکی از شناخته شده‌ترین سبک‌های این موسیقی EDM یا همان موسیقی الکترونیک برای رقص است که یکی از مهم‌ترین مراکز اجرای این موسیقی «ایبیزای» اسپانیا است. ای دی ام که سبک‌های هاوس، تکنو، ترنس و ... را در خود جای می‌دهد، سردمدار این نوع موسیقی است اما باید گفت که موسیقی الکترونیک لایه‌هایی هنری و تجربی نیز دارد که در واقع آهنگساز و اجراکننده اتفاقات درونی‌اش را با زبان این موسیقی بیان می‌کند که گاه بسیار مفهومی و پیچیده است. موسیقی «امبینت»، «کانکریت»، «نیو ایج»، «داب»، «درون» و «چیل‌اوت» از این دست هستند و «جان کیج»، «برایان انو»، «افکس تویین»، «موبی»، «کلاوس»، «پیر هنری»، «اشتوک هاوزن»، «بیورک» و «پیر شفر» از معروف‌ترین هنرمندان این عرصه‌اند. همچنین لیبل‌هایی همچون «رفلکس»، «وارپ» و «پلنت میو» از مهم‌ترین نام‌های ناشران موسیقی الکترونیک‌اند که آن‌چه منتشر می‌کنند، در میان طرفداران این موسیقی از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است.
البته موسیقی الکترونیک به دنیای خودش محدود نمی‌شود و تلفیق این موسیقی با سازهای آکوستیک سبک دیگری است که از معروف‌ترین چهره‌های آن می‌توان به «نیلز فرام» و «اولافور آرنالدز»، «مکس ریشتر» و «جان کیج» اشاره کرد.
جدای از تلفیق، ترکیب هنرهای بصری با این نوع موسیقی نیز آن را از حالت شنیداری مطلق درآورده و درهای جدیدی را به روی این موسیقی گشوده و اجراها و آثاری را به وجود آورده که هرکدام به تنهایی می‌توانند یک اثر هنری باشند.
موسیقی الکترونیک در ایران
ورود و در واقع به رسمیت شناخته شدن موسیقی الکترونیک در ایران از دهه ۶۰ شمسی پاگرفت. نام «ناصر چشم‌آذر» برای بسیاری از ما آشناست. جالب است که این هنرمند یکی از اولین اجراکننده‌های موسیقی الکترونیک در ایران بود. در جایگاه «دی جی» و موسیقی «ای دی ام» هم هنرمندان ایرانی بسیاری در سراسر دنیا فعالیت می‌کرده‌اند. «لیلا عرب»، «الیگیتور» و «دیپ دیش» و حتی «سیاوش قمیشی» از همین نام‌ها هستند. اما چیزی که موسیقی الکترونیک ایران را منحصر ساخته در واقع تجربه‌گرایی ایرانی در این نوع موسیقی است. مشخصه‌ای که کم‌تر به آن پرداخته شده اما این روزها جای بزرگی را در موسیقی‌ای که از ایران به گوش می‌رسد به خود اختصاص داده است.
در دهه اخیر موسیقی الکترونیک در ایران بیش از پیش تجربی شده است و به همین سبب آثار متفاوت و پیچیده‌ای نیز در این ژانر از موسیقی‌دانان ایرانی اجرا و منتشر شده است. در ایران همچنین فستیوال‌های متعددی برای موسیقی الکترونیک برگزار می‌شوند که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فستیوال «صت»، فستیوال بین‌المللی CTM و همچنین «هنر دیجیتال تهران» اشاره کرد.
«عطا ابتکار» ملقب به «صوت» یکی از قدیمی‌ترین آهنگسازان موسیقی الکترونیک در ایران است که آثار «امبینت» و شنیدنی بسیاری را در کارنامه دارد. به جز او«سیاوش امینی» نام مطرح دیگری در این عرصه است که در سبک‌های «نویز»، «درون»، «امبینت» و «کلاسیک مدرن» آثار شاخصی دارد. «آرش اکبری» همچنین هنرمندی است که در تلفیق هنرهای بصری و موسیقی الکترونیک بسیار حرفه‌ای است و اجراهای منحصر به فردی در همین رابطه دارد. حسام اوحدی، پویا پورامین، پویا احصایی، صبا علیزاده، شاهین صبا، روژین شرفی و روناک رضایی از دیگر فعالان موسیقی الکترونیک هستند.
البته موسیقی «الکتروآکوستیک» نیز در ایران دنیایی جدا دارد که بسیاری از موسیقی‌دان‌ها به سوی آن کشیده شده‌اند و آثار و اجراهای تجربی زیادی را روی صحنه برده‌اند. در این رابطه می‌توان به اجرای اخیر «پیمان یزدانیان»، «حسام اینانلو» و «رضا عسگرزاده» اشاره کرد که هرکدام از آن‌ها به تنهایی نام‌های بزرگی در موسیقی کلاسیک غربی و موسیقی سنتی ایران هستند.
