اسرائيل: بن‌بست در مجلس، اپوزیسیون فعال

مجلس جدید اسرائیل وارد برزخ سیاسی شده است

Menahem KAHANA / AFP بنیامین نتانیاهو در کنست

بیست و دومین دوره کنست (مجلس اسرائيل) هفته گذشته آغاز به کار کرد و مراسم تحلیف آن، نمادی از بن‌بستی بود که سیاست اسرائیل شش ماه است گرفتار آن شده است. مراسم و تشریفات آغاز به کار مجلس در حالی صورت می‌گرفت که رئیس ‌جمهوری، رووی ریولین، حرف از وحدت می‌زد، اما نمایندگان جدید و قدیم کنست، خسته از شرکت در دو انتخابات در طی شش ماه گذشته، هیچ هیجانی از خود نشان نمی‌دادند. همه می‌دانند که این کنست به جنینی می‌ماند که مرده به دنیا آمده  باشد و از آن‌جا که تشکیل دولت ائتلافی محتمل به نظر نمی‌رسد، این نمایندگان فقط آمده‌اند تا کرسی‌ها را پر کنند؛ نه آن که مصوبه‌ای پیش ببرند.

مذاکرات برای تشکیل دولت ائتلافی فروپاشیده است و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، قرار است روز دوشنبه نزد ریولین برود تا به او اعلام کند که موفق به تشکیل چنین دولتی نشده است. آن‌گاه نوبت به بنی گانتز، رهبر بلوک «آبی و سفید» می‌رسد، اپوزسیون اصلی نتانیاهو، که بکوشد تا از این صحنه سیاسی مشتت، ائتلافی برپا کند.

اما یک رویداد دیگر هم بر روز افتتاح کنست سایه انداخته بود: تداوم دعوی قضایی جنایی علیه نتانیاهو که آن هم تا روز دوشنبه ادامه دارد. نمایندگان مجلس در تالار کنست در اورشلیم نشسته بودند، اما گوش و حواس‌‌شان به دفتر وزارت دادگستری در چند خیابان آن‌طرف بود. 

اما تصمیم بر سر احتمال برپا شدن محاکمه‌ای برای نتانیاهو، حالا حالاها صورت نمی‌گیرد. آویشای مندلبیلت، دادستان کل، به سرعت عمل معروف نیست. این کیفیت، باعث شده است که چپ و راست از او انتقاد کنند. دیوید امسالم، وزیر ارتباطات، که به حامی پر و پا قرص نتانیاهو معروف است، حتی مندلبیلت را متهم به «دخالت در انتخابات» کرده است. اتهامات علیه نخست‌وزیر قرار است در ماه دسامبر اعلام شود و تا آن موقع، «بی‌بی» از هر تحرکی که بتواند، استفاده خواهد کرد.

نتانیاهو چند ساعت پیش از حضور خود در وزارت دادگستری، با آویدور لیبرمن، رهبر حزب «اسرائيل، خانه ما»، تنها فردی که می‌تواند به این‌بست پایان دهد و او را از مخمصمه قضایی‌اش نجات دهد، دیدار کرد. علت آن است که لیبرمن، با هشت کرسی خود، می‌تواند با پیوستن به نتانیاهو به کابوس او پایان دهد و تشکیل دولت ائتلافی را ممکن کند. با این وجود، نخست‌وزیر اول نمی‌خواست در این جلسه شرکت کند، اما دفترش او را قانع کرد. او می‌داند که لیبرمنی که نماینده آرای روس‌زبان‌ها و غیرمذهبی‌های راست‌گرا است، مردی که شعار انتخاباتی‌اش «لیبرمن حرفش را عوض نمی‌کند» بود، کوتاه نخواهد آمد.

هدف لیبرمن تغییر دولت کنونی نیست؛ او می‌خواهد کل نظام سیاسی را عوض کند. او در این دوره از انتخابات خود را به عنوان نامزد بلوک رای‌دهندگان راست‌گرای ضدمذهبی معرفی کرد که آن ‌را بنیان آینده جناح راست اسرائیل می‌بیند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

نتانیاهو این ‌را خوب می‌داند. به همین دلیل هم اعلام کرده بود که به فکر برگزاری انتخابات فوری رهبری درون حزب راست‌گرای لیکود است تا «توهم شورش درون حزبی» از میان برود. نتانیاهو با این حرف می‌خواست به دو چیز برسد: اول آن ‌که جلو هرگونه چالش علیه رهبری خودش در درون لیکود را بگیرد، و دوم آن که توجه‌ها را از دعوی قضایی علیه خود، دور کند. اما بی‌بی در هر دو هدف خود ناکام ماند. گیدئون سار، نماینده مجلس از حزب لیکود که بزرگ‌ترین رقیب نتانیاهو به شمار می‌رود، در توییتر نوشت: «من آماده‌ام.» برای اولین بار پس از مدت‌ها، فردی درون حزب لیکود علنا علیه نتانیاهو موضع گرفت.

اما روز بد نتانیاهو هنوز تمام نشده بود. یائیر لاپید از «آبی و سفید» اعلام کرد که اگر این بلوک موفق به تشکیل دولت شود، او از حق خود برای نخست‌وزیری نوبتی (طی توافق تعویض با بنی گانتز) می‌گذرد. طبق تخمین‌ها تاکید لاپیدِ نولیبرال و ضدمذهبی برای نخست‌وزیر شدن پس از گانتز، باعث شده بود تا حزب «آبی و سفید» حداقل ۲ تا ۳ کرسی از دست بدهد. این موضع جدید لاپید خیلی دیر اعلام می‌شود، اما با این‌ حال، فرصت جدیدی برای گانتز است که ائتلافی با احزاب مذهبی ایجاد کند. این أحزاب، تا کنون به‌خاطر لاپید، «آبی و سفید» را بایکوت کرده بودند.

این خبر نتانیاهو را به سراسیمگی انداخت. او «بلوک ۵۵» خود را فرا خواند؛ یعنی پنجاه و پنج نماینده راست‌گرای کنست که وعده داده‌اند در هیچ دولتی جز دولت او، مشارکت نمی‌کنند.  نتانیاهو به مردی در حال غرق شدن می‌ماند که فردی را که می‌خواهد کمکش کند، با خود پایین می‌کشد. حالا احزاب راست باید تصمیم بگیرند که تا آخر کار با نتانیاهو بروند، یا بگذارند در غوغای قضایی خود غرق شود. نتانیاهو روز جمعه ظاهرا تهدید خود را برای برگزاری انتخابات درونی حزب لیکود پس گرفت، و این اقدام نشان می‌دهد که او درون حزب خودش هم دیگر مصون از رقابت نیست. 

اما در سوی مقابل این مجلسِ بی‌رهبر، یک بلوک سیاسی دیگر ایستاده است: «فهرست مشترک» به رهبری ایمن عوده و حزب کمونیست اسرائیل که رهبرانش به جای نشستن در کنست به عنوان بازیچه سیاسی، از شرکت در مراسم سوگند خودداری کردند تا بزرگترین اعتراض علیه خشونت در جامعه عرب اسرائیل را سازمان دهند. «فهرست مشترک» متشکل از احزاب نماینده شهروندان عرب-فلسطینی است، اما اصلی‌ترین نیروی آن حزب کمونیست است که اکثریت اعضای آن فلسطینی هستند، ولی اعضای یهودی (از جمله یکی از نمایندگان آن در مجلس) هم دارد. جناح راست اسرائيل طبق معمول دست به حمله‌های «پاولووفی» خود علیه «فهرست مشترک» زد، اما خیلی‌ها در رسانه‌های اسرائيل از این حرکت استقبال کردند. یکی‌ از خبرنگاران تویيت کرد:‌ «من تفاوت‌های ایدئولوژیک زیادی با ایمن عوده دارم، اما تمام رهبران حزبی باید یاد بگیرند که چطور می‌شود ده‌ها هزار نفر را بر سر مسایل اجتماعی به خیابان کشاند... شاید او باید رهبر مبارزه برای دستمزدهای قابل زیست و هوای پاکیزه باشد.» شمار عظیم تظاهرات کنندگان و حمایتی که از نمایندگان «فهرست مشترک» می‌شود، نشان می‌دهد که شاید فعلا تشکیل دولت ممکن نباشد، اما اپوزیسیونی واقعی در کار است.