در روزهای اخیر، بار دیگر هجوم ریزگردها به آسمان استان‌های غربی و جنوب غربی ایران صدها نفر از ساکنان این مناطق را راهی بیمارستان‌ها کرد. سازمان هواشناسی ایران با صدور هشدار نارنجی‌رنگ، از نفوذ بیشتر گردوغبار و کاهش کیفیت هوا در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه خبر داد و مقام‌های جمهوری اسلامی ایران هم بار دیگر توپ آلودگی هوا و پدیده ریزگردها را در زمین کشورهای همسایه انداختند.

حبیب حی‌بر بیان، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور، گفت که در ۲۴ ساعت منتهی به سه‌شنبه، ۱۳ اردیبهشت‌، ۸۲۱ بیمار با علائم تنفسی به مراکز درمانی خوزستان مراجعه کرده‌اند. او علت مراجعه آنان را وقوع پدیده گردوغبار در این استان اعلام کرد. در استان ایلام نیز به همین دلیل ۲۳۵ بیمار با مشکلات قلبی و تنفسی، راهی بیمارستان شدند.

بنا بر اعلام سازمان هواشناسی، وضعیت استان کرمانشاه نیز «خطرناک و بحرانی» است. روز سه‌شنبه، شاخص آلودگی هوا در شهرستان‌های قصر شیرین، سرپل ذهاب و اسلام‌آباد غرب ۵۰۰ و در شهر کرمانشاه ۳۶۷ بود.

از آغاز سال ۱۴۰۱ تاکنون، وقوع پدیده ریزگردها در استان‌های غربی و جنوب غربی چندین بار برای ساکنان این مناطق چالش‌هایی جدی ایجاد کرد و پای تعداد زیادی از شهروندان را به مراکز درمانی کشاند. هجوم دوباره آلاینده‌ها به آسمان استان‌های غربی و جنوب غربی ایران از اوایل هفته جاری آغاز شد و بنا بر اعلام سازمان هواشناسی، تا روز جمعه، ۱۶ اردیبهشت، در برخی مناطق ادامه دارد.

بر اساس اطلاعیه نارنجی‌رنگ سازمان هواشناسی، با نفوذ گردوغبار به آسمان استان‌های ایلام، خوزستان، کرمانشاه، لرستان، کردستان و آذربایجان غربی در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه، کیفیت هوا در این استان‌ها کاهش می‌یابد و این وضعیت تا ظهر روز جمعه در برخی استان‌ها ادامه خواهد داشت.

بنا بر اعلام سازمان هواشناسی منشا ریزگردها کشور عراق است و از عصر روز چهارشنبه، ۱۴ اردیبهشت‌، «وزش بادهای شدید سبب می‌شود گردوخاک به سمت غرب، نواحی جنوب غربی کشور کشیده شود و در این مناطق تا روز پنجشنبه و جمعه، گردوخاک پدیده غالب باشد.» سازمان هواشناسی برای بخش‌های شرقی خلیج‌فارس، تنگه هرمز و عمان نیز هوای طوفانی پیش‌بینی کرد.

هر بار که پدیده ریزگردها به آسمان شهرهای ایران هجوم می‌آورد و آلاینده‌ها کیفیت هوا را کاهش می‌دهند، نهادها و مقام‌های دولتی به مردم و گروه‌های حساس توصیه می‌کنند از حضور و فعالیت ورزشی در فضای باز خودداری کنند؛ با این حال برای کاهش مخاطرات ناشی از آلودگی هوا اقدام موثری انجام نمی‌شود.

مقام‌های حکومت ایران می‌گویند سدسازی‌های گسترده ترکیه در سرچشمه‌های دجله و فرات به خشک شدن این رودخانه‌ها منجر شده است و به همین دلیل این مناطق به کانون ایجاد گردوغبار تبدیل شده‌اند. این در حالی است که کارشناسان محیط‌ زیست بر این باورند که خشک‌ شدن بخش‌های جنوبی تالاب هورالعظیم در ایران عامل اصلی ایجاد ریزگرد در هوای استان‌های غربی و جنوب غربی ایران است. آن‌ها تاکید می‌کنند تنها راهکار مقابله بلندمدت با ریزگردها، احیای تالاب‌های خشک‌شده و جلوگیری از طرح‌های انتقال آب است.

در حالی‌ که متخصصان از احتمال سرطان‌زا بودن ریزگردها سخن می‌گویند و این پدیده زندگی عادی مردم را مختل کرده‌، علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌ زیست، مدعی است که «دشمن در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد نارضایتی عمومی از بروز ریزگردها است».

این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که در سال‌های اخیر، بحران بی‌آبی و ریزگردها بیماری و مهاجرت تعداد زیادی از ساکنان استان خوزستان را به دنبال داشته است و به گفته کارشناسان، خطر بیابانی شدن ایران را تهدید می‌کند. 

مسعود منصور، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، درباره احتمال گسترش ۳۲ میلیون هکتاری بیابان‌ها در ایران هشدار داد و گفت: «هفت میلیون هکتار آن کانون‌های منشا ریزگرد است.» به گفته مسعود منصور، اگر ریزگردها بلافاصله مهار نشوند، اراضی کشاورزی، جاده‌ها و راه‌آهن را نابود خواهند کرد.