یک هفته پس از اعتراض خلبانان ایران‌ایر به پایین بودن حقوقشان (در مقایسه با سایر شرکت‌ها)، روز دوشنبه، پنجم اردیبهشت ۱۴۰۱، سرتیپ دوم پاسدار شمس‌الدین فرزادی‌پور با حکم رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی، سرپرست جدید شرکت هواپیمایی ایران‌ایر «هما» شد. فرزادی‌پور پیش از این فرمانده عملیات هوایی نیروی هوافضای سپاه پاسداران و سال‌ها خلبان هواپیمای ترابری سنگین ایلیوشین ۷۶تی‌دی بود و در پشتیبانی از عملیات نیروی قدس سپاه پاسداران در سوریه نقش مهمی ایفا کرد.
انتصاب شمس‌الدین فرزادی‌پور به‌عنوان سرپرست ایران‌ایر آخرین حلقه تسلط سپاه پاسداران بر صنعت هوانوردی غیرنظامی ایران را تکمیل کرد. تا پیش از این، ماهان‌ایر مهم‌ترین و بزرگ‌ترین شرکت هواپیمایی بود که سپاه پاسداران هدایت آن را بر عهده داشت؛ اما تحریم‌ها علیه این شرکت و همچنین محدودیت‌های وضع‌شده برای پروازهای آن به مقاصد اروپایی سبب شد تا سپاه قدس که از هواپیماهای این شرکت برای جابه‌جایی نیروهای کادری و همچنین انتقال شبه‌نظامیان خارجی و تسلیحات به اقصی نقاط جهان استفاده می‌کرد، با ضرر اقتصادی مواجه شود.
قرار گرفتن فرزادی‌پور در راس «هما» تسلط سپاه پاسداران بر این خط هوایی ملی و حامل پرچم را کامل و امکان بهره‌برداری از آن برای مقاصد نظامی چون جابه‌جایی کارکنان سپاه قدس و سازمان اطلاعات سپاه به مقاصد اروپایی را فراهم می‌کند و همان‌طور که در شرکت هواپیمایی ماهان تحت مدیریت حمید عرب‌نژاد، سرتیپ پاسدار بازنشسته، ده‌ها نفر از خلبانان سابق نیروی هوافضای سپاه پاسداران به‌عنوان خلبانان هواپیماهای تجاری به کار گرفته شدند، پیش‌بینی می‌شود که فرزادی‌پور هم امکان جذب کارکنان نیروی هوافضای سپاه در ایران‌ایر را تسهیل کند.
این انتصاب دستاوردی مهم برای سپاه پاسداران است؛ دستاوردی که رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی، و همچنین محمد محمدی‌بخش، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، در تحقق آن نقش مهمی ایفا کردند. دریادار پاسدار رستم قاسمی و سرتیپ خلبان محمد محمدی‌بخش هر دو از فرماندهان سابق سپاه پاسداران‌اند. رستمی سابقه فرماندهی در نیروی دریایی و نیروی قدس سپاه را در کارنامه دارد؛ در حالی که محمدی‌بخش از فرماندهان پیشین نیروی هوافضای سپاه پاسداران است. او نیز زمانی خلبان ایلیوشین۷۶تی‌دی بود و همراه با فرزادی‌پور، در ده‌ها ماموریت پشتیبانی از عملیات سپاه قدس در سوریه شرکت داشت.
تسلط سپاه پاسداران بر مهم‌ترین ارکان صنعت هوانوردی غیرنظامی ایران منافع اقتصادی، امنیتی و سیاسی کلانی برای این نیروی شبه‌نظامی مافیایی به همراه دارد. مافیای سپاه در وزارت راه و شهرسازی، سازمان هواپیمایی کشوری و ایران‌ایر امکان استخدام دیگر کارکنان فعال و بازنشسته نیروی هوافضای سپاه در این سازمان‌ها را فراهم می‌کند و توانمندی‌ها و ظرفیت‌های آن‌ها را در خدمت مقاصد عملیاتی و منافع اقتصادی سپاه قرار می‌دهد. در این گزارش، ضمن بررسی اهمیت تسلط سپاه پاسداران بر صنعت هوانوردی غیرنظامی و همچنین شرکت هواپیمایی ایران‌ایر «هما» و عواقب آن می‌پردازیم.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تسلط بر صنعت هوانوردی غیرنظامی ایران برای سپاه پاسداران چه مزایایی دارد؟
در تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۰، گروهی به نام «هوشمندان وطن» طی یک حمله سایبری به وب‌سایت و پایگاه داده‌های شرکت هواپیمایی ماهان، ضمن ایجاد اخلال در عملکرد آن، به اسناد ارزشمندی دست یافتند. این اسناد نشان‌دهنده بهره‌برداری نیروی قدس سپاه پاسداران از شرکت هواپیمایی ماهان برای اهداف عملیاتی‌اش بود؛ به‌ویژه در زمینه جابه‌جایی نیروهای کادری و شبه‌نظامیان خارجی و انتقال تسلیحات به مقاصدی در خاورمیانه به‌خصوص دمشق در سوریه.
کارکنان فعال یا بازنشسته سپاه پاسداران در ماهان‌ایر مثل سرتیپ گل‌پرست، نماینده نیروی قدس در این شرکت هواپیمایی بودند که در ۱۰ سال اخیر، برای هزاران جنگجوی خارجی نیروی قدس سپاه پاسداران، بدون افشای هویت و ارتباط آن‌ها با این نیروی شبه‌نظامی، بلیت تهیه می‌کردند و در بسیاری موارد، برخلاف قوانین حاکم بر صنعت هوانوردی غیرنظامی، از درج هویت واقعی بسیاری از سرنشینان نظامی و غیرنظامی مسلح در سیستم خودداری می‌کردند یا درباره هویت آن‌ها اطلاعات غیرواقعی به نهادهای ذی‌ربط دولتی و غیردولتی در ایران و کشورهای خارجی ارائه می‌دادند. به‌عنوان مثال در جریان سفرهای قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه، با هواپیماهای ماهان‌ایر، مسئولان این شرکت نام او در لیست مسافران پرواز را با استفاده از اوراق شناسایی جعلی ثبت می‌کردند.
طی جنگ داخلی سوریه، ماهان‌ایر بارها در پروازهای خود نیروهای کادری و جنگجویان خارجی سپاه قدس و تسلیحات سبک آن‌ها مثل مسلسل‌های هجومی و حتی مهماتشان را در قسمت بار هواپیماهای مسافربری خود چون ایرباس آ۳۱۰ به سوریه منتقل کرد؛ کاری که کاملا خلاف قوانین مربوط به حمل کالاهای خطرناک در هواپیماهای مسافربری بود.
انتصاب سرتیپ ۲ پاسدارخلبان شمس‌الدین فرزادی‌پور به‌عنوان سرپرست ایران‌ایر به سپاه پاسداران و به‌خصوص نیروی قدس آن کمک خواهد کرد تا کارکنان، شبه‌نظامیان خارجی و تسلیحاتشان را این بار با پروازهای ایران‌ایر به اقصی نقاط خاورمیانه و فراتر از آن منتقل کنند. همچنین به طور قطع، امکان حمل سلاح‌های سبک برای نیروهای استفاده‌کننده از هواپیماهای ایران‌ایر فراهم خواهد شد.
زیان جبران‌ناپذیر تسلط سپاه پاسداران بر ایران‌ایر
از مهم‌ترین دلایل وضع محدودیت و سپس ممنوعیت پروازهای هواپیماهای مسافربری پهن‌پیکر شرکت ماهان‌ایر به بسیاری از کشورهای اروپایی و همچنین اداره امنیت هواپیمایی اتحادیه اروپا مخاطرات امنیتی بود که پروازهای این شرکت می‌توانست برای کشورهای مقصد به همراه داشته باشد. امکان انتقال نیروهای سپاه قدس و شبه‌نظامیان خارجی آن‌ها با اوراق هویتی جعلی و مخفی نگه داشتن هویت واقعی آنان از مراجع رسمی و دولتی کشورهای مقصد از یک سو و حمل تسلیحات و مهمات آن‌ها با هواپیماهای غیرنظامی از عوامل ناامن‌کننده پروازهای این شرکت به اروپا بودند.
ایران‌ایر هم‌اکنون با سه فروند هواپیمای پهن‌پیکر خود شامل یک فروند ایرباس آ۳۰۰بی۴-۶۰۵آر (Airbus A300B4-605R) و دو فروند ایرباس ۲۴۳-آ۳۳۰(Airbus A330-243) توانسته است پروازهای خود به مقاصد اروپایی چون لندن، میلان، پاریس و فرانکفورت را حفظ کند.
در صورت استفاده مشابه سپاه قدس از هواپیماهای مسافربری ایران‌ایر برای جابه‌جایی نیرو و تسلیحات این شرکت به طور قطع با سرنوشتی مشابه ماهان‌ایر مواجه خواهد شد. از ممنوعیت پرواز هواپیماهای این شرکت به مقاصد اروپا و بسیاری از کشورهای جهان گرفته تا افزایش مشکلات این شرکت در تهیه لوازم یدکی برای عملیاتی نگه داشتن هواپیماهای مسافربری‌‌اش.
از آنجا که نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی دولت آمریکا قرار دارد، به طور قطع این مسئله برای شمس‌الدین فرزادی‌پور یکی از موانعی اصلی خواهد بود که سفرهای کاری او به خارج از ایران برای انعقاد قراردادهای خرید هواپیما یا دیگر مسائل را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. عضویت او در سپاه پاسداران و همکاری او با نیروی قدس سپاه می‌تواند از عواملی موثر بر وضع محدودیت برای سفرهای او به‌خصوص به کشورهای اروپایی باشد.
