پس از انتشار گزارش نیویورکر در مورد تلاش امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه برای برقراری تماس تلفنی بین روسای جمهور ایران و آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، نیویورک‌تایمز در گزارشی جزئیات بیشتری از پشت‌پرده این اقدام منتشر کرده است.
این روزنامه آمریکایی می‌نویسد، خط تلفن به طور محرمانه برقرار شده بود و دونالد ترامپ در آنسوی خط منتظر بود. همه آنچه که حسن روحانی باید انجام می‌داد، این بود که از سوئیت خود بیرون برود و در اتاق امنی حاضر شود که صدای رئیس‌جمهور آمریکا از طریق بلندگوها در آن قابل شنیدن بود. اما روحانی در اتاق خود ماند و برای پذیرش چنین ریسکی از خود جسارت نشان نداد.
روحانی و تیم مشاوران‌اش با این پیشنهاد که مکرون در ملاقات برنامه‌ریزی نشده ارایه داده بود، غافلگیر شده بودند. رئیس‌جمهور فرانسه سه شنبه شب، یک روز پس از ورود روحانی به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، به طور سرزده به هتل میلنیوم هیلتون در نزدیکی مقر سازمان ملل رفت تا پیشنهاد خود را ارایه دهد.
مکرون در تلاش برای تقویت وجهه بین‌المللی پاریس در عرصه دیپلماسی، ماه‌هاست که به دنبال راهی برای خارج کردن ایران و آمریکا از بن‌بستی است که در آن به سر می‌برند.
او سه شنبه هفته گذشته، پیشنهاد مکالمه تلفنی مکرون-روحانی-ترامپ را از طریق مشاوران‌اش به مشاوران رئیس‌جمهور ایران منتقل کرد و منتظر پاسخ ماند. اما در نهایت روحانی از سوئیت خود بیرون نیامد و مکرون دست خالی بازگشت و تماس تلفنی برقرار نشد.
افراد مطلع از این پیشنهاد به نیویورک‌تایمز گفتند که نگرانی روحانی این بود که باوجود تماس تفلنی، ترامپ تحریم‌ها را لغو نکند. در این صورت روحانی در بازگشت به ایران با بحران سیاسی و هجمه تندروها مواجه می‌شد.
هرچند روحانی از این گفتگوی تلفنی سر باز زد، او قبلا تجربه گفتگوی تلفنی با رئیس‌جمهور آمریکا را دارد. روحانی در جریان نخستین سفر خود به آمریکا برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل در مسیر بازگشت به فرودگاه جان اف کندی، حدود ۱۵ دقیقه با باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا صحبت کرد. این نخستین گفتگوی تلفنی روسای جمهور ایران و آمریکا بود که همزمان با مذاکرات هسته‌ای انجام شد.
این گفتگوی تلفنی مخالفت‌هایی را در تهران به دنبال داشت، اما از آنجایی که از مدت‌ها قبل نمایندگان ایران و آمریکا در ویلای شخصی سلطان قابوس در عمان در حال مذاکره بودند، تهران تا حدودی از سمت و سوی سیاست دولت اوباما آگاه بود و روحانی با اطمینان از اینکه قرار است مذاکرات هسته‌ای پیش برود، با اوباما گفتگو کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این در حالی است که در مورد دولت ترامپ، شرایط متفاوت است. رئیس‌جمهور آمریکا بر خلاف همتای سابق خود علاقمند است در هر اتفاق مهمی دوربین رسانه‌ها حاضر باشند، یا دست کم آن را در توییتر به اشتراک بگذارد. تجربه ملاقات او با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی گواهی بر این مدعاست.
از سوی دیگر ترامپ بر خلاف اوباما علاقمند است در مورد ایران ابتکار عمل را خود به دست داشته باشد و در مسیر مذاکرات، گزینه‌ها را پیش روی تهران قرار دهد. این همان رفتاری است که جمهوری اسلامی را نگران می‌کند. چهره‌هایی مانند حسن روحانی که به آینده سیاسی خود می‌اندیشند، برای قمار سرمایه خود در مدت کوتاه باقی مانده از دوره ریاست جمهوری، آمادگی ندارند.
از همین رو است که تهران ترجیح می‌دهد، قبل از اینکه تماسی برقرار شود، دست کم از برخی امتیازهایی که می‌تواند به دست آورد یا اعلام کند که در مورد آن در حال مذاکره است، آگاهی داشته باشد.
اما به طور کلی گفتگو و در مرحله دشوارتر ملاقات با روسای جمهور آمریکا، برای مقامات جمهوری اسلامی مساله‌ای بسیار پیچیده و حساس به شمار می‌رود.
روحانی باوجود اینکه تجربه گفتگوی تلفنی با اوباما را داشت، به گمان بسیاری از ناظران بین‌المللی به دلیل نگرانی از احتمال رو در رو شدن با رئیس‌جمهور آمریکا در مراسم خاکسپاری نلسون ماندلا، رهبر آفریقای جنوبی شرکت نکرد.
کیهان از قبل در یادداشتی هشدارآمیز پیش‌بینی کرده بود که این یک تله برای ملاقات رو در روی رئیس‌جمهور ایران با رهبر کشوری است که شیطان بزرگ خوانده می‌شود.
روحانی قبل از سفر به نیویورک نیز دستور کار را به طور مستقیم از شخص آیت‌الله خامنه‌ای دریافت کرده بود. رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرده بود تا تحریم‌ها لغو نشوند، هیچ تماس و مذاکره‌ای در هیچ سطحی بین ایران و آمریکا جایز نیست.
روحانی که از زمان بنیانگذاری جمهوری اسلامی در حلقه نزدیکان به راس قدرت قرار داشته، با تجربه ۴۰ ساله سیاست‌ورزی در این نظام و نیم‌نگاهی به آینده سیاسی خود، ساعت ۹:۳۰ دقیقه شامگاه سه‌شنبه تصمیم گرفت در همان زمینی بماند که کیهان بابت بازی در آن به او دست‌مریزاد گفت.
