مانور قدرت سپاه با حشد شعبی

سیل در ایران

پنجشنبه گذشته «حشد الشعبی»، یا بسیج مردمی عراق در بیانیه ای اعلام کرد، یگان مهندسی خود را برای منحرف کردن مسیر سیل از شهر عماره مرکز استان میسان عراق و امداد رسانی به ایران فرستاده است. خبرگزاری های ایران نیز ناگهان به نقل از سومریه نیوز عراق اعلام کردند حشدالشعبی در مناطقی از خوزستان و لرستان حضور دارد. اندکی بعد تصاویر ویدئویی منتشر شد که نشان می داد گروه های تحت حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شامل حشد الشعبی، جنبش النجبا و فاطمیون همراه با ماشین آلات سنگین و خودروهای زرهی در مناطق سیل زده حضور دارند.
در یک ماه گذشته سیل صدها شهر و روستای ایران در شمال، غرب و جنوب کشور را زیر آب برده است. هرچند جامعه بین المللی در مقایسه با بلایای طبیعی که در گذشته در ایران به وقوع پیوسته اند- مانند زلزله بم- با رخوت و تعلل واکنش نشان داد، اما در نهایت کمک های نقدی و غیر نقدی اروپا و در راس آن آلمان؛ به ایران رسید. ترکیه، همسایه غربی ایران نیز به سرعت و در همان هفته نخست، کمک های بشر دوستانه خود را به ایران فرستاد و کویت نیز از طریق هلال احمر دست به کار شد. اما حضور غیر معمول نیروهای شبه نظامی خارجی در ایران برای کمک به سیلزدگان، واکنش های گسترده ای به همراه داشته است. برخی از امدادرسانی گروه های نظامی خارجی حمایت کرده و آن را گامی در جهت بهبود شرایط می دانند. در مقابل مخالفان می گویند در شرایطی که طبق قانون اساسی ارتش مسئول امداد رسانی در زمان بحران است، چه ضرورتی برای حضور نیروهای شبه نظامی عراق وجود دارد. به گفته آنها کمک های خارجی در زمان بحران معمولا از طریق هماهنگی دولت ها، ان جی او ها و صلیب سرخ و هلال احمر انجام می شود.
روزنامه کیهان که جمعیت امام علی، مشهورترین موسسه خیریه پیشگام در کمک رسانی در بحران اخیر را به فعالیت علیه جمهوری اسلامی متهم می کند، از ورود حشد الشعبی به ایران استقبال کرده و می گوید این نیروها به دعوت سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس به ایران آمده اند. سلیمانی پیش تر با حضور در خوزستان گفته بود، کمک به آسیب دیدگاه دفاع از حرم است. ابومهدی المهندس، از فرماندهان ارشد حشد الشعبی بدون اشاره به اینکه بنا به دعوت چه شخص یا سازمانی به ایران آمده اند، می گوید: بخشی از تجهیزات لازم را برای کمک به سیلزدگان به خوزستان آورده ایم و امکانات دیگر هم وارد خواهد شد.
حشد الشعبی با فتوای آیت الله سیستانی، مهمترین مرجع شیعیان در سال ۲۰۱۴ و برای مقابله با داعش بنیانگذاری شد. اما ایده اصلی تشکیل این گروه از ایران بود و مقامات حشد الشعبی نیز بارها تاکید کرده اند که این گروه با الهام از نیروی بسیج در ایران شکل گرفته است. حمایت ایران از این گروه به اندازه ای است که آیت الله خامنه ای در دیدار سال گذشته با رئیس
جمهور عراق و ملاقات اخیر با نخست وزیر این کشور، خواستار حفظ حشدالشعبی شد. حجت الاسلام غضنفرآبادی، رئیس دادگاه های انقلاب نیز چندی پیش گفته بود: اگر ما انقلاب را یاری نکنیم، حشدالشعبی، فاطمیون، زینبیون و حوثی ها خواهند آمد و انقلاب را حمایت خواهند کرد. سپاه قدس نیز به طور رسمی کمک مستشاری به حشد الشعبی را بر عهده دارد و برخی گزارش های غیر رسمی از تجهیز، آموزش و پشتیبانی کامل این گروه توسط ایران خبر می دهد.
برخی معتقدند حضور حشد الشعبی شیعه در بخش هایی از خوزستان که ایرانی های عرب زبان و سنی مذهب زندگی می کنند، تنش آفرین است. گروهی هم دعوت سپاه از گروه های شبه نظامی تحت حمایت خود برای حضور در ایران را صحنه ای دیگر از مانور قدرت توصیف می کنند. گروهی هم ادعا می کنند، هدف از نمایش حضور این نیروهای نظامی، سرکوب هرگونه اعتراض مردمی است.
چهره ای که سپاه در بحران سیل اخیر از خود به نمایش گذاشت، با واکنش این ارگان نسبت به شرایط مشابه مانند زلزله کرمانشاه، بسیار متفاوت بود. در مورد کرمانشاه، سازمان های غیر دولتی و چهره های مشهور یا سلبریتی ها نقش مهمی در امدادرسانی و جمع آوری کمک های مردمی داشتند. اما در نخستین روزهای سیل اخیر، سپاه که زمزمه اضافه شدن نام اش به فهرست سازمان های تروریستی آمریکا به گوش می رسید، زمام امور را در دست گرفت. فعالیت ان جی او ها محدود و چهره های مشهور یا سلبریتی ها از ورود به موضوع منع شدند و به جای چهره های سینما و تلویزیون، فرماندهان نظامی و سپاه به سوژه عکاسی و فیلمبرداری در مناطق سیلزده تبدیل شدند. امروز نیز حشد الشعبی و النجبا به این پروپاگاندای سیاسی افزوده شده اند.
فارغ از اینکه حشدالشعبی طبق بیانیه که خود منتشر کرده برای منحرف کردن مسیر سیل از عراق به ایران آمده یا آنگونه که سفیر ایران در عراق می گوید، برای امدادرسانی به سیل زدگان و اینکه اصولا امداد رسانی یک گروه شبه نظامی خارجی به یک کشور- در حالی که خود تحت حمایت مالی و معنوی آن کشور قرار دارد- به چه معناست، مردم سیل زده در بخش وسیعی از ایران با سخت ترین شرایط دست و پنجه نرم می کنند و چشم انداز امیدوار کننده ای پیش روی آنها نیست.