نورد استریم ۲ خط لوله‌ای ۱۲۰۰ کیلومتری از اوست-لوگا در نزدیکی مرز غربی روسیه با استونی تا گرایفسوالد در شمال شرقی آلمان است که  گاز طبیعی را از طریق دریای بالتیک به اروپای مرکزی می‌رساند.

احداث این پروژه در سپتامبر ۲۰۲۱ با هزینه ۸.۳ میلیارد پوند به پایان رسید، اما هنوز نهاد ناظر بر مقررات اروپا تاییدیه لازم را صادر نکرده است که بهره‌بردار آن یعنی غول دولتی صنعت گاز روسیه، شرکت گازپروم، اجازه داشته باشد فلکه‌ها را باز کند.

این اتفاق شاید هرگز نیفتد، پس از اینکه اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، اعلام کرد این خط لوله به تلافی تجاوز روسیه به مرز اوکراین مسدود خواهد شد. حدود ۱۳۰ هزار سرباز و خودروهای زرهی در مرز روسیه و اوکراین مستقر شده‌اند و مسکو مناطق جدایی‌طلب دونسک و لوهانسک را به‌عنوان کشورهای مستقل به رسمیت شناخته است که به روسیه امکان می‌دهد نیروهایش را آزادانه به این مناطق منتقل کند.

شولتس گفت برلین باید با توجه به تحول‌های اخیر، این پروژه را «ارزیابی مجدد» کند و هشدار داد «باید بگویم که این کار بی‌تردید زمان می‌برد».

نورد استریم ۲ به روسیه امکان می‌دهد سالانه حدود ۵۵ میلیارد مترمکعب گاز بیشتر به آلمان بفرستد، که ظرفیت فعلی‌ را دو برابر می‌کند و سلطه این کشور بر انرژی منطقه‌ را افزایش می‌دهد.

خط لوله اصلی نورد استریم در سال ۲۰۱۲‌ تکمیل شد و موازی همتای جدیدش است و مانند آن به گرایفسوالد ختم می‌شود، اما مبدا آن فرق دارد و از وایبورگ، در ساحل شمالی خلیج فنلاند، آغاز می‌شود.

شاید با توجه به بحران سیاسی کنونی، از همه مهم‌تر این است که خطوط لوله نورد استریم به روسیه امکان می‌دهد گاز را از راهی دیگر به غرب بفرستد، به‌جای مسیر مستقیمی که از قلمرو همسایه می‌گذرد و روسیه پیش‌تر به آن متکی بود و کی‌یف بابت حق ترانزیت مبلغ هنگفتی دریافت می‌کرد.

گویا ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و افسر سابق کا.گ.ب، از استقلال اوکراین در پی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۹ و به‌ویژه از تمایل این کشور به دست یافتن به قابلیت دفاعی نظامی بیشتر و پیوستن به ناتو خشمگین است.

این خط لوله را مانند الحاق شبه‌جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴ به روسیه یا حمایت ضمنی از جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در منطقه دونباس واقع در شرق اوکراین که قلب صنعتی این کشور است، می‌توان تنبیهی دیگر برای مخالفت کی‌یف با نفوذ پوتین تلقی کرد.

ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی پوتین، پیش‌تر هشدار داده بود که پروژه نورد استریم «سلاح ژئوپلیتیکی خطرناکی» است و او تنها رهبر جهان نیست که نگران است روسیه با تهدید به قطع گاز در زمستان در صورت برآورده نشدن خواسته‌های سیاسی‌اش، از آن به‌عنوان اهرم فشار سیاسی به اتحادیه اروپا استفاده کند.

آلمان در دوران آنگلا مرکل، صدراعظم قبلی، نگرانی‌ در مورد این باج‌خواهی را حساسیت بیش‌ازحد خواند و به آن اهمیت نداد و اصرار داشت این پروژه کاملا تجاری است و به این کشور کمک خواهد کرد گرمای ۲۶ میلیون خانوار را تامین کند و به گذار این کشور از برق هسته‌ای به‌ ‌سوی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر کمک کند.

البته با توجه به اینکه اروپا پیشاپیش دستخوش بحران انرژی بوده است و گازپروم برای محافظت از خود در برابر خطر، اخیرا از پر کردن دوباره مخازن گاز خود در این قاره به میزان مورد انتظار خودداری کرده‌ است، می‌توان گفت برخورد بی‌رحمانه روسیه را باید بدیهی دانست.

در حالی‌ که بریتانیا فقط ۳ درصد گاز خود را از روسیه وارد می‌کند، آلمان ۴۰ درصد و فنلاند ۱۰۰ درصد گاز خود را از این کشور دریافت می‌کند و این نشان می‌دهد مسکو چه برگ‌های برنده‌ای در دست دارد. بانک سرمایه‌گذاری استایفل آمریکا هم اخیرا هشدار داده است در صورت شروع جنگ، قیمت گاز می‌تواند تا چهار برابر افزایش یابد.

شولتس پیش از بیانیه‌اش، برای گفت‌و‌گو در مورد مسائل تاکتیکی با جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، راهی کاخ سفید شده بود. این دو نفر نشست خبری مشترکی برگزار کردند و رئیس‌جمهوری آمریکا به پوتین هشدار داد اگر با حمله به اوکراین مرتکب «خطای بزرگی» شود، در «پایان دادن» به پروژه نورد استریم ۲ تردید نمی‌کنند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، نیز هم‌زمان به اروپا اطمینان خاطر داد در صورت بروز هرگونه مشکلی، ایالات متحده آمریکا از اروپا برای تامین انرژی موردنیاز حمایت خواهد کرد.

او  در نشست خبری مشترک با جوزپ بورل، رئیس سیاست‌گذاری خارجی اتحادیه اروپا، گفت: «در حال حاضر، برای حفاظت از منابع انرژی اروپا در برابر قطع شدن ناگهانی از جمله در اثر حمله احتمالی روسیه به اوکراین در حال همکاری با یکدیگریم.»

بلینکن گفت از جمله همکاری‌هایی که سعی داریم با هم‌پیمانان و شرکای خود داشته باشیم «یافتن بهترین راه تقسیم منابع انرژی است، در صورتی‌ که روسیه فلکه‌ها را ببندد یا آغازگر کشمکشی باشد که خط لوله گاز عبوری از اوکراین را قطع کند».

ایالات متحده آمریکا مدت‌ها است که با هر دو خط لوله مخالف بوده است و حتی دونالد ترامپ در ژوییه ۲۰۱۸، در نشست پرتنش سران ناتو در بروکسل از این موضوع انتقاد کرد.

بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا، نیز گفت جلوگیری از فعال شدن این خط لوله «از معدود کارهای کوچکی است که می‌تواند تحول بزرگی را رقم بزند».

آلمان به‌رغم فشار جامعه جهانی، پیش‌تر مایل نبود برای حمایت نظامی از اوکراین تعهد چندانی نشان بدهد، که احتمالا به‌علت دغدغه‌های تامین انرژی بود.

اما این کشور غیر از نورد استریم ۲، گزینه‌های دیگری نیز برای تامین گاز دارد از جمله تحویل گرفتن محموله‌های گاز از نروژ، هلند، بریتانیا و دانمارک و بنابراین نیازی ندارد باج بدهد.