سنجش نقطه جوش کاخ سفید، از انفجار نفتکش‌ها تا تاسیسات نفتی عربستان

مایک پومپئو راهی عربستان و امارات متحده عربی شد

MANDEL NGAN / POOL / AFP مایک پومپئو در آستانه سفر به عربستان سعودی و امارات متحده عربی ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۹

دو مقام وزارت دفاع آمریکا ادعا کرده‌اند که تصاویر به ثبت رسیده با ماهواره‌های آمریکایی، نشان می‌دهد که ایران در آستانه حمله‌های روز شنبه به تاسیسات نفتی عربستان،‌ در حال آماده‌کردن پهپاد‌ها و موشک‌ها در سایت‌های داخل خاک خود بوده است.

این تصاویر هنوز در اختیار رسانه‌ها قرار نگرفته، اما مقامات آمریکایی ادعا می‌کنند، این فعالیت‌ها می‌تواند به عنوان شواهد جانبی در تایید انجام حمله‌ها از خاک ایران مورد استفاده قرار گیرد.

وزارت دفاع آمریکا نیز تیمی از کارشناسان را به عربستان سعودی فرستاده تا با بررسی باقی‌مانده پهپاد‌ها و موشک‌هایی که این حملات را انجام دادند، مبدا آنها و عامل حمله را شناسایی کنند. در همین حال مایک پومپئو،‌ وزیر امور خارجه آمریکا که ادعا می‌کند ایران پشت پرده یکصد حمله به عربستان است، برای پیگیری موضوع به ریاض رفته و پنتاگون نیز می‌گوید در حال آمادگی برای پاسخ به این حمله‌ها است، هرچند که به گفته رئیس‌جمهور آمریکا برای اقدام متقابل عجله‌ای نیست.

آرامکو، شرکت ملی نفت عربستان سعودی می‌گوید، این حمله‌ها که تولیدات نفت عربستان را ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه کاهش داد، ‌از سوی حوثی‌های یمن انجام شده که گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی است. اما مقامات آمریکا همچنان انگشت اتهام را به سوی تهران نشانه می‌روند و مقامات جمهوری اسلامی نیز با تاکید بر حق مشروع مردم یمن در دفاع از خود، این اتهام‌ها را رد می‌کنند.

آنچه که امروز مقامات آمریکایی در مورد حمله‌های عربستان و نقش جمهوری اسلامی در این حمله‌ها می‌گویند، ‌بسیار مشابه غوغایی است که چهار ماه قبل بر سر انفجار چهار نفتکش در بندر فجیره به راه افتاد و اکنون کمتر از آن سخن به میان می‌آید.

۲۲ اردیبهشت‌ماه سال جاری، زمانی که انفجار‌هایی حساب شده در نفتکش‌های خالی از نفت متعلق به عربستان سعودی، امارات متحده عربی و نروژ در بندر فجیره در سواحل امارات انجام شد، مقامات آمریکایی از همان آغاز مدعی شدند،‌ شواهدی در دست دارند که نشان می‌دهد، ایران پشت این حمله‌هاست. عربستان سعودی و امارات متحده عربی مانند موضع‌گیری‌های کنونی خود، سعی کردند محافظه‌کار‌تر باشند و با متهم کردن حوثی‌ها، از وارد کردن اتهام مستقیم به ایران خودداری کردند. مقامات تهران نیز مانند امروز، اتهام‌ها را رد کردند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

یک ماه بعد در ۲۳ خرداد،‌ وقتی همزمان با سفر شینزو آبه، ‌نخست‌وزیر ژاپن به ایران و ملاقات او با آیت‌الله خامنه‌ای، دو نفتکش در نزدیکی بندر جاسک در جنوب ایران منفجر شد،‌ نیز همین سناریو تکرار شد.

فضای رسانه‌ها مملو از تصاویر و فیلم‌هایی شد که از سوی آمریکا در تایید نقش جمهوری اسلامی در این حمله‌ها منتشر شد. مقامات کاخ سفید برای رایزنی به منطقه گسیل شدند و تهران نیز اتهام‌ها را رد کرد.

برخی ناظران بین‌المللی در آن زمان چنین برآورد کردند که با فرض صحیح بودن ادعای مقامات آمریکایی، جمهوری اسلامی در حال محک زدن ایالات متحده و نقطه جوش مقامات کاخ سفید است.

شاید جدی‌ترین واکنش دولت ترامپ به رویدادهایی از این دست و نزدیک شدن به نقطه جوش، سرنگونی پهپاد گلوبال‌هاک بر فراز تنگه هرمز باشد.

موشک زمین به هوای سپاه پاسداران سی‌ام خردادماه سال جاری، با اعلام اینکه این پهپاد وارد حریم هوایی ایران شد، ‌آن را ساقط کرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که چند ساعت پس از سرنگونی گلوبال هاوک، طرح حمله هدفمند به ایران آماده بود و رئیس‌جمهور آمریکا، ۱۰ دقیقه قبل از آغاز این حمله به دلیل آنچه که نگرانی از تلفات غیر نظامیان خوانده می‌شود، از آن صرفنظر کرد. اما باوجود لغو حمله فیزیکی، یک حمله سایبری علیه ایران انجام شد که گفته می‌شود پایگاه داده‌های سپاه در گردآوری اطلاعات مربوط به موقعیت شناورها در خلیج فارس را از کار انداخت.

در حدود سه ماه گذشته، یعنی در فاصله سرنگونی گلوبال هاوک تا روز شنبه که دو میدان نفتی در عربستان سعودی هدف حمله قرار گرفت، تنش‌ها در خلیج فارس اغلب به توقیف شناورها‌، برخی برخوردها بین نیروی دریایی سپاه و ناوهای بریتانیایی و آمریکایی و حمله‌های پهپادی و موشکی جزئی حوثی‌ها به عربستان،‌ محدود بود و فضای رسانه‌ای نیز از شناسایی عامل انفجار شش نفتکش در خلیج فارس فاصله گرفت.

انفجارهای روز شنبه در تاسیسات نفتی عربستان به عنوان بزرگترین تولید کننده و صادر کننده نفت در جهان،‌ بار دیگر موضوع شناسایی عامل حمله‌ها را به صدر اخبار آورده و باوجود اینکه حوثی‌ها به طور رسمی مسئولیت این حمله‌ها را پذیرفته‌اند، مقامات آمریکایی همچنان اتهام‌هایی را علیه جمهوری اسلامی مطرح می‌کنند که تهدید کرده بود در صورتی که نتواند نفت بفروشد،‌ دیگر کشورهای منطقه هم نمی‌توانند.

در آستانه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک و در شرایطی که از هم اکنون رقابت‌های انتخاباتی دونالد ترامپ، برای تضمین دور دوم ریاست‌جمهوری‌‌اش آغاز شده، به نظر نمی‌رسد که کاخ سفید در این بوته آزمون جدید در مقایسه با پنج ماه گذشته،‌ واکنشی چندان متفاوت نشان دهد. اما افزایش تنش‌ها در منطقه و روشن شدن خلاء‌‌های امنیتی عربستان سعودی در جریان این حمله‌ها، می‌تواند به تقویت ائتلاف‌هایی مانند ائتلاف نظامی خلیج فارس و گسترش همکاری‌های امنیتی آمریکا و کشورهای عربی کمک کند.