کربن مریخی از کجا آمده است؟

این کربن می‌تواند اطلاعاتی درباره چرخه کربن در مریخ و حتی گذشته این سیاره سرخ را آشکار کند

این پژوهش جدید از مریخ‌نورد کیوریاسیتی ناسا به‌ دست‌ آمده ‌که از سال ۲۰۱۲ تاکنون، در حال کاوش در مریخ است‌ـ NASA/JPL-CALTECH/MSSS / AFP

کربنی غیرعادی که در مریخ پیدا شده است می‌تواند اطلاعاتی درباره تاریخچه سیاره سرخ در اختیار ما بگذارد- البته اگر دانشمندان بتوانند توضیحی برای منشا آن پیدا کنند.

دانشمندان می‌گویند سه توضیح ممکن برای این ماده که در مریخ یافته‌شده وجود دارد، اما هر یک از آن‌ها «نامتعارف و غیرمرسوم»‌ است. یک توضیح می‌تواند دربرگیرنده حیات میکروبی فرازمینی باشد، اگرچه دانشمندان می‌گویند [که در قبال چنین توضیحی] محتاط می‌مانند.

این [کربن] یا از غبارهای کیهانی، تجزیه دی‌اکسید کربن با فرابنفش آمده است یا از همان فرایندی که برای متان زیستی تولیدشده رخ می‌دهد.

دانشمندان می‌گویند اما توضیح آن هرچه باشد، این فرایندها با هرآنچه به‌طورکلی روی زمین اتفاق می‌افتد، تفاوت دارند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این پژوهش جدید از مریخ‌نورد کیوریاسیتی ناسا به‌ دست‌ آمده که از سال ۲۰۱۲ تاکنون، در حال کاوش در مریخ است. دانشمندان نمونه‌های به‌دست‌آمده از شش ناحیه مختلف تحت تاثیر [این کربن] روی دهانه گیل این سیاره، از جمله ناحیه‌ای روی یک صخره روباز را بررسی کردند.

کربن دارای دو ایزوتوپ پایدار است‌-۱۲ و ۱۳- و دانشمندان در پی درک میزان نسبی هرکدام از آن‌ها در نمونه‌ها بودند. آن‌ها با این کار می‌توانند نکات بیشتری درباره چرخه کربن در این سیاره حتی در طول تاریخ آن بدانند و با انجام چنین کاری، از گذشته مریخ سر دربیاورند.

دانشمندان دریافتند که نمونه‌ها دچار کمبود یا «به‌شدت فاقد» کربن ۱۳ بودند. چنین مسئله‌ای نیاز به توضیح دارد و دانشمندان را به [صورت‌بندی] سه تبیین ممکن سوق داد‌- که هرکدام از این [توضیح‌های احتمالی] روی زمین بسیار غیرعادی است و ممکن است درک ما از گذشته مریخ را تغییر دهند.

کریستوفر اچ هاوس، استاد علوم وابسته به زمین‌شناسی در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، می‌گوید: «همه این سه حالت ممکن بیانگر چرخه‌های کربنی هستند که به هیچ‌چیزی روی زمین امروزی شباهت ندارد.»

«در عین‌ حال ما به داده‌های بیشتری نیاز داریم تا دریابیم کدام‌یک از این‌ها توضیح درستی است. خوب می‌شود اگر مریخ‌نورد یک توده بزرگ متان پیدا کند و ایزوتوپ‌های کربن آن را اندازه‌گیری و بررسی کند، با وجود آنکه توده‌های متان وجود دارد، اما اغلب کوچک‌اند و هیچ مریخ‌نوردی [تاکنون] از نمونه‌های به‌قدر کافی بزرگ برای بررسی ایزوتوپ‌ها نمونه‌برداری نکرده است.»

توضیح [دیگر یعنی فرضیه] ابر‌غباری بر پایه این واقعیت است که منظومه شمسی هرچند صد میلیون سال یک‌بار از یک ابر مولکولی کهکشانی عبور می‌کند اگرچه گردوغبار زیادی از آن به‌ جا نمی‌ماند. برای اینکه کیوریاسیتی بتواند چنین نمونه‌هایی گردآوری کند، ابر می‌بایست سیاره را طوری سرد می‌کرد که یخچال‌های طبیعی ایجاد کند و گردوغبار را پیش از ذوب شدن نوک قله یخ، روی آن به‌ جا می‌گذاشت و از آن، خاک کربن‌دار به‌ جا می‌ماند.

اما شواهد کمی وجود دارد که دهانه گیل یخچال‌های طبیعی داشته است و از این‌رو، در حالی‌ که [اساسا چنین توضیحی] امکان‌پذیر است، بررسی‌های بیشتری برای تقویت این نظریه لازم است.

توضیح دیگر این است که دی‌اکسید کربن با نور فرابنفش به ترکیبات آلی مانند فرمالدهید تبدیل شده است. چنین امکانی قبلا پیش‌بینی‌شده بود اما با این‌ حال، [شواهد] قوی کافی که به‌طور قطعی [چنین امکانی را] نشان دهد وجود ندارد.

سومین توضیح ممکن، بیشتر زیستی است که حیات بیگانه فرازمینی را در برمی‌گیرد. مریخ ممکن است زمانی توده‌های متان داشته که [در آن] تولید می‌شده است‌- شاید با میکروب‌ها که البته روی زمین توضیحی بدیهی است‌- این رد و اثر را از خود به‌ جا گذاشته باشد.

هاوس می‌گوید: «هر سه توضیح احتمالی به چرخه‌های کربنی نامتداولی اشاره دارد که به آنچه روی زمین امروزی می‌بینیم بی‌شباهت‌اند. اما ما به داده‌های بیشتری نیاز داریم تا دریابیم کدام‌یک از این توضیح‌ها درست است.»

«خوب می‌شود اگر مریخ‌نورد یک توده بزرگ متان پیدا کند و ایزوتوپ‌های کربن آن را اندازه‌گیری و بررسی کند، با وجود آنکه توده‌های متان وجود دارد که اغلب کوچک‌اند و هیچ مریخ‌نوردی [تاکنون] از نمونه‌های به‌قدر کافی بزرگ برای بررسی ایزوتوپ‌ها نمونه‌برداری نکرده است.»

این پژوهش در مقاله‌ «مشاهده ترکیبات فاقد ایزوتوپ کربن در دهانه گیل مریخ» شرح داده شده که امروز در پایگاه مقالات آکادمی ملی علوم ایالات‌ متحده آمریکا (PNAS) منتشر شده است.

© The Independent

بیشتر از علوم