کنفدراسیون فوتبال آسیا رای نهایی برای حذف استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا و لغو مجوز حرفه‌ای گل‌گهر سیرجان را صادر کرد؛ همانی که احتمالا از هفته‌های گذشته پیش‌بینی می‌کردید.  

به هرحال عاقبت باشگاه‌داری نهادهای دولتی، حکومتی و رانتی در ایران نمی‌توانست بهتر از این باشد. بدهی‌های انباشته، مالکیت مشترک دولت بر استقلال و پرسپولیس و سرپیچی از اصول باشگاه‌داری در زمینه تیم‌های پایه از جمله دلایل حذف این تیم‌ها است.

وزارت ورزش و جوانان با واگذاری صوری استقلال به وزارتخانه صمت و پرسپولیس به وزارتخانه اقتصاد و دارایی می‌خواست به ای‌اف‌سی اعلام کند که وزارت ورزش مالک آن‌ها نیست اما ظاهرا دوران مماشات با سندهای ساختگی در ای‌اف‌سی تمام شده است.

سپاهان اصفهان و فولاد اهواز دو تیمی‌ ایرانی‌اند که در لیگ قهرمانان آسیا شرکت می‌کنند. هر دو باشگاه را صنایع فولاد با بودجه‌های دولتی اداره می‌کنند اما با اسنادی غیرواقعی، خصوصی معرفی می‌شوند.

حسین قربان‌زاده، رئیس سازمان خصوصی‌سازی، فاش کرده است که استقلال و پرسپولیس می‌خواستند با وعده ورود به بورس، ای‌اف‌سی را از حذف این دو باشگاه منصرف کنند: «مدیران این دو باشگاه برای رفع ایراد ای‌اف‌سی از ما خواستند نامه‌ای بزنیم و وعده بورسی شدن باشگاه‌ها را اعلام کنیم که ما هم همین کار را کردیم اما گویا مشکل فراتر از آن بود و متاسفانه این دو باشگاه بارها از قبل اخطار گرفته بودند.»

ورود این دو باشگاه به بورس با توجه به بدهی‌های انباشته و زیان‌ده بودن فعالیت آن‌ها، ممکن نیست. رئیس سازمان خصوصی‌سازی نیز پس از سال‌ها خبرسازی بیهوده درباره ورود استقلال و پرسپولیس به بورس، می‌گوید: «در همه دنیا مهم‌ترین منبع درآمدزایی باشگاه‌های فوتبال حق پخش تلویزیونی است. تا زمانی که این دو باشگاه منبع درآمدزایی مستمر و پایداری نداشته باشند تا سودآوری این باشگاه‌ها را تضمین کند، عملا هر نوع انتقال و واگذاری با شکست مواجه می‌شود.»

برای استقلال و پرسپولیس آینده خطرناک است. آنچه رئیس سازمان خصوصی‌سازی می‌گوید، به معنی آن است که مالکیت مشترک دولت بر این باشگاه‌ها ادامه دارد و می‌تواند به حذف آن‌ها در دوره‌های آینده لیگ قهرمانان آسیا منجر شود.

به جز مالکیت مشترک و وضعیت نابسامان اقتصادی، باشگاه‌های ایرانی الزامات دیگر ای‌اف‌سی را هم رعایت نمی‌کنند. در آیین‌نامه ای‌اف‌سی، توجه به تیم‌های پایه و رعایت استانداردها توصیه شده است. باشگاه‌های ایرانی اگرچه تیم‌های پایه دارند، اغلب باشگاه‌ها -از جمله استقلال و پرسپولیس- تیم‌ زنان ندارند و تیم‌های پایه پسران را نیز با نازل‌ترین کیفیت اداره می‌کنند.

آیین‌نامه ای‌اف‌سی این نکات را یادآوری می‌کند و برای شرکت در لیگ قهرمانان آسیا با راستی‌آزمایی این موارد، سعی در بهبود کیفیت باشگاه‌‌ها دارد:

فصل اول (الزامی برای لیگ قهرمانان و ای‌اف‌سی کاپ)

توسعه جوانان

۱- باشگاه خواستار مجوز باید برنامه توسعه جوانان نوشتاری موردتایید صادرکننده مجوز را داشته باشد. صادرکننده مجوز باید کیفیت برنامه توسعه جوانان را پیش از تایید، ارزیابی کند و با بازدیدهای متناوب از تمرین‌ها و بازی‌ها، اجرایی شدن این برنامه را تایید کند.

۲- این برنامه باید حداقل حوزه‌های زیر را پوشش دهد:

الف) اهداف، فلسفه بازی جوانان و فلسفه توسعه جوانان
ب) سازمان بخش جوانان (چارت سازمانی، اعضای فعال، ارتباط با باشگاه خواستار مجوز، تیم‌های جوانان و سایر موارد)|
ج) کارکنان (فنی، پزشکی، اجرایی و غیره) و حداقل شروط موردنیاز
د) زیربنای در دسترس برای بخش جوانان (امکانات تمرین و بازی و سایر موارد)
ه) منابع مالی (بودجه در دسترس، مشارکت باشگاه خواستار مجوز، بازیکنان یا جوامع بومی و سایر موارد)
و...

فصل دوم (الزامی برای لیگ قهرمانان و ای‌اف‌سی کاپ)

تیم جوانان

۱- متقاضی مجوز باید در تیم جوانان یک سری فاکتورها را رعایت کند:

الف) حداقل دو تیم پایه در گروه‌های سنی مختلف ۱۵ تا ۲۱ سال داشته باشد
ب) حداقل یک تیم در محدوده ۱۰ تا ۱۴ سال داشته باشد
ج) حداقل یک تیم زیر ۱۰ سال داشته باشد
د) هر تیم پایه به جز تیم زیر ۱۰ سال، باید در یکی از لیگ‌های رسمی محلی و ملی که عضوی از کنفدراسیون فوتبال آسیا آن را به رسمیت بشناسد، شرکت کند

فصل سوم (الزامی برای لیگ قهرمانان و ای‌اف‌سی کاپ)

مراقبت پزشکی از بازیکنان

۱- متقاضی مجوز حرفه‌ای باید یک سری مراقبت‌های پزشکی را رعایت کند و امکانات را در اختیار بازیکنان قرار دهد:

الف) معاینه پزشکی سالیانه قلبی-عروقی را باید همیشه انجام دهد و این باید برای همه بازیکنان تیم اول انجام شود
ب) معاینه پزشکی سالیانه برای همه بازیکنان بالای ۱۲ سال انجام شود
ج) همه بازیکنان باید بیمه باشند

فصل چهارم (الزامی برای لیگ قهرمانان آسیا)

۱- متقاضی مجوز حرفه‌ای حداقل باید یکی از این موارد را رعایت کند:

الف) مسائل مربوط به سلامتی ورزشکاران
ب) قوانین مصوب فیفا برای بازی
ج) کنترل دوپینگ
د) سایر مسائل موردنیاز مصوب ای‌اف‌سی

۲- یک سری مسائل که شخص ثالث عضو ای‌اف‌سی تعیین کرده است

در ادامه الزامات، ای‌اف‌سی مالکیت مشترک را به‌وضوح تخلف می‌داند و می‌نویسد: «دو تیم حاضر در لیگ قهرمانان نباید مدیریت مشترک داشته باشند» اما نهادهای دولتی در حالی به باشگاه‌داری اصرار دارند که بدیهی‌ترین اصول آن را رعایت نمی‌کنند؛ از جمله اینکه در تیم‌های پایه، پایین‌ترین کیفیت زندگی حرفه‌ای را برای نوجوانان و جوانان فراهم می‌آورند.