صبح روز جمعه سوم دی ۱۴۰۰ برابر با ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱، فرماندهی موشکی و پهپادی نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران دست به شلیک هم‌زمان ۱۶ موشک بالیستیک از دو نقطه در جنوب ایران، و همچنین پرتاب پنج پهپاد انتحاری، در جریان رزمایش مشترک پیامبر اعظم-۱۷ زد. همه پهپادها، همراه با هشت فروند از موشک‌های بالیستیک، در محلی که به نظر می‌رسد کویر مرکزی ایران باشد، به ماکت مرکز تحقیقات هسته‌ای شیمون پِرِز اسرائیل برخورد کردند، در حالی که هشت فروند موشک بالیستیک دیگر پس از طی دو هزار کیلومتر، به هدف‌هایی در شمال اقیانوس هند برخورد کردند.
فرماندهان سپاه پاسداران دلیل شبیه‌سازی حمله به تاسیسات اتمی اسرائیل در صحرای نِگِب شامل رآکتور اتمی دیمونا را پاسخی به تهدید مقام‌های اسرائیلی مبنی بر حمله به تاسیسات اتمی ایران بیان کرده‌اند، توضیحی که دست‌کم برای مقام‌های وحشت‌زده انگلستان مورد قبول نبود و اعتراض آن‌ها را به رزمایش موشکی نیروی هوافضای سپاه به همراه داشت. مقام‌های انگلیسی این رزمایش را برخلاف قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌دانند، در حالی که مقام‌های رژیم جمهوری اسلامی ایران این موضوع را به‌کلی رد می‌کنند.
رزمایش پیامبر اعظم-۱۷ در تاریخ شنبه ۲۷ آذر ۱۴۰۰ برابر با ۱۸دسامبر ۲۰۲۱ آغاز شد و یک هفته طول کشید. مرحله اصلی این رزمایش که در تاریخ ۲۹ آذر در تنگه هرمز، جزیره قشم، و تنگ بزرگ اجرا شد، برای شبیه‌سازی عملیات دفاع ساحلی و مقابله با اشغال جزایر ایرانی در خلیج فارس بود. بر اساس آنچه در ابتدای سال جاری برنامه‌ریزی شده بود، پیش‌بینی می‌شد که رزمایش در روز ۳۰ آذر به پایان برسد، اما پس از پایان مرحله دوم، مرحله سوم این رزمایش آغاز شد، مرحله‌ای که تا روز سوم دی به درازا کشید.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تهدیدهای اخیر مقام‌های لشکری و کشوری اسرائیل، به‌خصوص وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی آن کشور، مبنی بر آماده‌سازی برای حمله به تاسیسات اتمی ایران، سبب شد که نیروهای برگزارکننده رزمایش پیامبر اعظم-۱۷ مرحله سومی به آن اضافه کنند، مرحله‌ای که در روزهای یکم تا سوم دی اجرا شد. در این مرحله، نیروی دریایی سپاه شبیه‌سازی حمله به کشتی‌های تجاری و نفت‌کش در تنگه هرمز را به اجرا گذاشت، در حالی که نیروی هوافضای سپاه، حمله به تاسیسات اتمی اسرائیل را شبیه‌سازی کرد؛ حمله‌ای با هدف ایجاد رعب و وحشت در میان مقام‌های نظامی و سیاسی اسرائیل و مقصرسازی آن‌ها در حمله به تاسیسات اتمی ایران.
درباره جزئیات شبیه‌سازی حمله به تاسیسات اتمی اسرائیل چه می‌دانیم؟
از آنجا که مرحله سوم رزمایش پیامبر اعظم-۱۷ با هدف قدرت‌نمایی در مقابل اسرائیل و دیگر دشمنان منطقه‌ای رژیم جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، رسانه‌های حکومتی اخبار، تصاویر، و فیلم‌های آن را به طور گسترده‌ای منتشر کردند. تمرکز بر تبلیغات روانی در این رزمایش به حدی بود که به‌جای استفاده از تاکتیک‌های رزمی واقعی، فرماندهان و برگزارکنندگان آن تصمیم به اجرای اقدام‌های عوام‌فریبانه در جریان آن گرفتند.
نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (نهسا) از موشک‌های بالیستیک و پهپاد برای شبیه‌سازی حمله به مرکز تحقیقات اتمی شیمون پِرز و رآکتور دیمونا استفاده کرد. در ابتدا، پنج فروند پهپاد انتحاری شاهد-۱۳۶ از روی یک کامیون شلیک شد. وظیفه این پهپادها، عملیات سرکوب پدافند ضدهوایی دشمن بود.
پس از شبیه‌سازی عملیات سرکوب پدافند هوایی (SEAD) نوبت به موشک‌های بالیستیک رسید، موشک‌هایی که فقط چند ثانیه پس از حمله پهپادی، به ماکت تاسیسات برخورد کردند. در مجموع، هشت فروند موشک بالیستیک کوتاه‌برد در سه نوع زلزال-۲، ذوالفقار، و دزفول به‌ترتیب با بردهای ۲۷۰، ۷۰۰، و ۱۰۰۰ کیلومتر به این تاسیسات برخورد کرد. موشک‌های ذوالفقار و دزفول سرجنگی جداشونده مجهز به بال‌های هدایت‌کننده دارند، بال‌هایی که بخشی از سامانه هدایت دقیق آن‌هاست که از سامانه ناوبری اینرسی فرمان می‌گیرد و مسیر حرکت کلاهک جنگی موشک را پس از جدا شدن از بدنه و پیش از برخورد به هدف، اصلاح می‌کند.
استفاده سپاه از موشک‌های بالیستیک کوتاه‌برد به‌جای میان‌برد چه پیامی برای اسرائیل داشت؟
همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، در آخرین مرحله رزمایش در روز سوم دی، نیروی هوافضای سپاه ۱۶ موشک بالیستیک شلیک کرد. هشت فروند از این موشک‌ها کوتاه‌برد بود که بین ۲۷۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارند، در حالی که از میان هشت موشک دیگر، به‌جز یک فروند، همگی میان‌برد بودند. در حالی که هشت موشک سوخت جامد و کوتاه‌برد نخست به سمت ماکت تاسیسات اتمی اسرائیل در کویر مرکزی شلیک شدند، هشت موشک دیگر به سمت شمال اقیانوس هند شلیک شدند. این‌ها موشک‌هایی از نوع قیام-۲، عماد، قدر-۴، و سجیل بودند که به‌ترتیب ۸۰۰، ۱۷۰۰، ۱۹۵۰، و ۲۰۰۰ کیلومتر برد دارند.
اما استفاده از موشک‌های کوتاه‌برد برای شبیه‌سازی حمله موشکی به تاسیسات اتمی اسرائیل در صحرای نگب به‌جای استفاده از موشک‌های میان‌برد، پیام مهمی به مقام‌های اسرائیلی می‌رساند؛ پیامی مبنی بر این که در صورت حمله نیروی هوایی اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران، حمله یا حملات تلافی‌جویانه نیروی هوافضای سپاه به تاسیسات اتمی اسرائیل از کشورهایی چون عراق و سوریه، و نه از خاک ایران، صورت خواهد گرفت.
اگرچه نیروی هوایی اسرائیل در سه سال اخیر ده‌ها بار به انبارهای سلاح سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش در عراق و سوریه حمله هوایی کرده است، به طور قطع نتوانسته است خطر وجود موشک‌های بالیستیک نیروهای نیابتی سپاه قدس را کاملا برطرف کند. حمله‌های موشکی به اسرائیل از چند جبهه متفاوت می‌تواند از توانایی فرماندهی پدافند هوایی نیروی دفاعی اسرائیل و همچنین نیروی هوایی آن کشور در مقابله با آن‌ها بکاهد. همچنین، استفاده از موشک‌های تاکتیکی برد کوتاه مجهز به کلاهک‌های کوچک‌تر از انواع موجود بر روی موشک‌های میان‌برد چون عماد و سجیل، شناسایی و ساقط کردنشان را توسط سامانه‌های پدافند موشکی نیروی دفاعی اسرائیل کاهش می‌دهد.
چرا بخش‌هایی از سناریوی سپاه برای حمله به تاسیسات اتمی اسرائیل غیرواقعی بود؟
در صورت حمله نیروی هوایی اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران، به طور قطع مرکز تحقیقات اتمی شیمون پِرِز در صحرای نگب از مهم‌ترین هدف‌های حمله‌های تلافی‌جویانه سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل خواهد بود؛ حمله‌هایی که با استفاده از موشک‌های بالیستیک و پهپادهای انتحاری انجام خواهد شد، همان طور که در جریان رزمایش پیامبر اعظم-۱۷ شبیه‌سازی شد. البته این شبیه‌سازی با چاشنی خیال‌پردازی همراه بود که همخوان نبودن بسیاری از جوانب این رزمایش با واقعیت را نشان می‌داد. این امر به طور قطع به دلیل اولویت دادن به عملیات روانی و تبلیغات در مقابل افزایش آمادگی رزمی برای برگزارکنندگان رزمایش پیامبر اعظم-۱۷ بود.
تاسیسات اتمی اسرائیل با استفاده از چند لایه از سامانه‌های پدافندی محافظت دائم می‌شود. لایه اصلی با استفاده از سامانه‌های ضدموشک بالیستیک پیکان ۲ و ۳ مستقر در پایگاه‌های هوایی این شِمِر و پالماخیم وظیفه مقابله با موشک‌های بالیستیک خارج از جو را دارد. لایه‌های دیگر دفاع هوایی با استفاده از سامانه‌های پدافند موشکی میان‌برد فلاخن داوود و کوتاه‌برد گنبد آهنین وظیفه مقابله با موشک‌های بالیستیک و همچنین کلاهک‌های جنگی هدایت‌پذیر آن‌ها را در ارتفاع متوسط و پایین بر عهده دارند. اما در جریان رزمایش اخیر، برخلاف رزمایش پیامبر اعظم ۱۵، نیروی هوافضای سپاه هیچ سامانه پدافندی فرضی در نزدیکی تاسیسات فرضی اتمی مورد هدف مستقر نکرده بود تا دست‌کم به وسیله پهپادهای انتحاری منهدم شود.
همان‌طور که پیش‌تر در این گزارش به آن اشاره شد، در جریان شبیه‌سازی حمله به تاسیسات اتمی اسرائیل، نیروی هوافضای سپاه از پنج پهپاد انتحاری شاهد-۱۳۶ استفاده کرد. این پهپادها به‌جای آن که برای انجام عملیات انهدام سامانه‌های پدافندی فرضی پیش از فرا رسیدن موشک‌های بالیستیک استفاده شوند، خود برای مورد هدف قرار دادن تاسیسات اتمی استفاده شدند. در شرایط واقعی، پهپادهای انتحاری به علت داشتن سرجنگی کوچک، توانایی آسیب رساندن به سازه‌های بتنی چون ساختمان رآکتور اتمی اسرائیل را ندارند.
آنچه به عنوان شبیه‌سازی حمله به تاسیسات اتمی اسرائیل در جریان رزمایش پیامبر اعظم-۱۷ به نمایش گذاشته شد، بیش از آن که با هدف افزایش آمادگی رزمی نیروهای موشکی و پهپادی سپاه به منظور انجام چنین حمله‌ای در شرایط جنگی باشد، با هدف عملیات روانی به منظور روحیه‌بخشی به نیروهای نظامی سپاه پاسداران، هواداران جمهوری اسلامی ایران، و نیروهای نظامی خارجی سپاه قدس صورت گرفت. همچنین، این بخش از رزمایش با هدف ایجاد رعب و وحشت در میان مقام‌های دفاعی و امنیتی اسرائیل صورت گرفت تا آن‌ها را از هرگونه حمله موشکی یا خرابکاری در تاسیسات اتمی ایران بر حذر دارد.
