فروپاشی نظام بهداشت افغانستان: تحریم بیشتر از جنگ قربانی می‌گیرد

در حال حاضر هیچ یک از این بیمارستان‌ها امکان دریافت کمک از ایالات متحده امریکا و دیگر اهداکننده‌گان را ندارند

از ۳۹ بیمارستان ویژه کووید-۱۹ بیشتر از نصف آنان تعطیل‌اند یا به سختی کار می‌کنند- Hoshang Hashimi / AFP

رئیس مرکز بهداشت بشردوستانه دانشکده بهداشت عمومی جان هاپکینز در مقاله‌ای در واشنگتن پست، از فروپاشی کامل نظام بهداشت و درمان به دلیل تحریم‌ها در افغانستان خبر داده است. او نوشته است که اگر آمریکا و جامعه جهانی تحریم‌ها بر طالبان را تعدیل نکنند، نبود امکانات بهداشتی در افغانستان بیشتر از خطر طالبان برای مردم است و تلفات انسانی آن بیشتر از جنگ خواهد بود.

دیدگاه‌های پل اشپیگل که در واشنگتن پست منتشر شده است، بر اساس تجربه‌های حضوری او در افغانستان به عنوان مشاور سازمان بهداشت جهانی بیان می‌شود. او در این مقاله نوشته است که این تحلیل‌ها دیدگاه شخصی خود او به عنوان یک متخصص امور بهداشت‌اند و به هیچ سازمانی ربطی ندارد.

 به نوشته آقای اشپیگل، در ۲۰ سال گذشته دولت آمریکا و متحدانش آگاهانه از یک نظام به‌شدت فاسد در افغانستان حمایت مالی کردند و این فساد سبب شد میلیون‌ها دلار کمک بشری در این کشور حیف‌و میل شود. او می‌افزاید: «قبل از ظهور طالبان، نظام بهداشت افغانستان به کمک‌های خارجی متکی بود که این کمک‌ها بیش از ۸۰ درصد تمام مخارج دولت افغانستان را تامین می‌کرد. بیشترین بخش نظام درمان از طریق سازمان‌های غیردولتی (NGO) که بانک جهانی و دولت‌های مختلف حامی مالی آن‌ها بودند، حمایت می‌شد و بخش بزرگی از نظام بهداشت افغانستان تحت حمایت برنامه‌ «صحت‌مندی» ایالات متحده آمریکا بود.»

این کارشناس بهداشت تصریح کرده است که این برنامه «صحت‌مندی» در افغانستان با مشکلات زیادی از جمله کمبود بودجه و فساد گسترده در ساختار اداری روبه‌رو بوده که به غارت رفتن امکانات مالی اختصاص یافته برای بهبود وضعیت نظام بهداشت این کشور را در پی داشته است.

پس از چیرگی طالبان بر افغانستان در پانزدهم اوت ۲۰۲۱، ایالات متحده امریکا ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرد و همه دولت‌ها و سازمان‌های حامی مالی افغانستان ارسال کمک‌های مالی به این کشور را به حالت تعلیق درآوردند.  با این تصمیم، بخش خدماتی از جمله بهداشت، آموزش و خدمات برق رسانی ناگهان در افغانستان متوقف شدند و این کشور در معرض سقوط آزاد اقتصادی قرار گرفت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

پل اشپیگل در این مقاله تذکر داده است که «خوشبختانه برخی از خدمات اولیه بهداشتی زیر مدیریت سازمان بهداشت جهانی و یونیسف پس از چندین ماه دوباره شروع به کار کرده‌اند.» علت توقف کار این مراکز پرداخت نشدن حقوق کارکنان و نبود دارو در این مراکز عنوان شده است. به گفته آقای اشپیگل، وجوه مالی برنامه «صحت‌مندی» اخیرا در اختیار آژانس‌های سازمان ملل قرار گرفته و سپس برای مدیریت خدمات درمانی در افغانستان به سازمان‌های غیردولتی داده شده است. اما این برنامه فقط بخشی از نظامی بزرگ است که بیمارستان‌های استانی و حوزوی دولتی از جمله بیمارستان‌های ویژه کووید-۱۹ را شامل می‌شود. 

در حال حاضر هیچ یک از این بیمارستان‌ها امکان دریافت کمک از ایالات متحده امریکا و دیگر اهداکننده‌گان را ندارند و نمی‌توانند مستقیم یا غیرمستقیم از سازمان ملل یا دیگر سازمان‌های غیر دولتی بودجه بگیرند. وزارت بهداشت افغانستان نیز این توانایی را ندارد تا بودجه موردنیاز این بیمارستان‌ها را تامین کند.

رئیس مرکز بهداشت بشردوستانه دانشگاه جان هاپکینز در این مقاله، به عنوان مثال از بیمارستان ویژه بیماری‌های عفونی در کابل یاد کرده و گفته است: «در بازدید از این بیمارستان متوجه شدم که این بیمارستان برای خرید غذا برای بیماران و سوخت برای گرم کردن بیمارستان، پول کافی ندارد و کارکنان بیمارستان برای گرم کردن اتاق بیماران، به قطع درختان حیاط بیمارستان و سوزاندن آن‌ها روی آورده بودند.»

آقای اشپیگل در مقاله‌اش در واشنگتن پست تذکر داده است که فروپاشی نظام بهداشت افغانستان در حالی صورت می‌گیرد که این کشور نه تنها با همه‌گیری کووید-۱۹ به بلکه با انواع اپیدمی‌ها ازجمله فلج اطفال، مالاریا، وبا، سرخک، تب کنگو و دیگر انواع امراض ویروسی مزمن دست به گریبان است: «تنها در مورد همه‌گیری کرونا در حالی که از جمعیت ۴۱ میلیونی این کشور هر هفته چندین هزار نمونه جمع‌آوری و تحلیل می‌شوند، از ۳۹ بیمارستان ویژه کووید-۱۹ بیشتر از نصف آنان تعطیل‌اند یا به سختی کار می‌کنند. این بیمارستان‌ها داروهای اولیه، اکسیژن و برق برای استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی‌ ندارند.»

به باور آقای اشپیگل، با در نظر گرفتن اوضاع جاری، قطع کمک‌ مالی به افغانستان، خطرناک و ظالمانه است زیرا مستقیما به مردم این منطقه آسیب می‌زند و وزارت بهداشت افغانستان هم با این وضعیت کادر متخصص پزشکی‌ خود را از دست می‌دهد و می‌دانیم دوباره ساختن این نظام در کشوری همچون افغانستان کار ساده‌ای نیست.

در این مقاله، ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای جهان به دلیل حمایت از دولت‌های فاسد در دو دهه اخیر در افغانستان، از لحاظ اخلاقی مسئول دانسته شده‌اند و تاکید شده است که تحریم‌های موجود بر افغانستان باید تعدیل شوند تا اطمینان حاصل شود مردم دست‌کم به خدمات بهداشتی دسترسی دارند: «اعطای بودجه به بیمارستان‌های دولتی برای نجات جان مردم مساوی با به رسمیت شناختن طالبان یا حمایت از آنان نیست.»

به باور آقای اشپیگل، جامعه جهانی باید با اعمال فشار بر طالبان آنان را به ایجاد یک حکومت فراگیر و به رسمیت شناختن حقوق زنان و اقلیت‌ها وادار کند اما در همین حال، لازم است که محدودیت‌ها در مورد کمک‌های بشردوستانه تغییر کنند زیرا اول باید جان انسان‌ها را نجات دهیم و بعد از حقوقشان دفاع کنیم.