شیوع دوباره ویروس کرونا در برخی استان‌های چین، نگرانی‌ها را درباره اثربخشی واکسن‌های چینی افزایش داده است. با وجود این‌که این کشور درصد زیادی از جمعیت خود را با واکسن‌های سینوفارم و سینوواک، واکسینه کرده است و قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای پیشگیری در حال اجرا است، همچنان ویروس کرونا افراد جدیدی را مبتلا می‌کند. اگرچه بیشترین موارد ابتلای جدید در شهر «دالیان» ثبت شده است، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که ۲۱ استان چین با شیوع دوباره بیماری مواجه‌ شده‌اند.

علاوه بر شهروندان کشور چین که واکسن‌های تولید این کشور را دریافت کردند، بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ هزار نفر دیگر نیز در سراسر جهان یکی از واکسن‌های چینی سینوفارم یا سینوواک را تزریق کرده‌اند و تعداد دوزهای تزریق شده واکسن‌های چینی در جهان از دو میلیارد و ۵۰۰ هزار دوز فراتر رفته است.

همه این افراد تصور می‌کردند که با دریافت دو دوز واکسن کرونا در مقابل بیماری ایمن خواهند شد، اما شیوع دوباره بیماری در مناطق مختلف کشور چین نشان می‌دهد که واکسن‌های این کشور در مقابل کرونا اثربخشی مناسب را ندارند.

بن کاولینگ، استاد بیماری‌های عفونی در دانشگاه هنگ‌کنگ در گفت‌وگو با فایننشال تایمز، این موضوع را تایید کرد و گفت که واکسن‌های چینی اگرچه در جلوگیری از ابتلای شدید به بیماری موثر بودند، اما اثربخشی لازم را برای پیشگیری از بیماری نداشتند. این گزارش می‌افزاید حتی اقدام‌های سخت‌گیرانه برای پیشگیری از بیماری نیز به‌دلیل اثربخش نبودن واکسن‌ها نتوانسته است از شیوع دوباره بیماری جلوگیری کند.

با وجود این‌که شواهد نشان می‌دهد که میزان اثربخشی واکسن‌های چینی بالا نبوده است، مقام‌های بهداشتی چین همچنان مدعی‌اند که واکسن‌های تولید این کشور حداقل از ابتلای ۲۰۰ میلیون نفر به بیماری و مرگ سه میلیون نفر جلوگیری کرده‌اند. آنان کشورهای غربی را عامل شیوع دوباره بیماری می‌دانند و می‌گویند واکسن‌های چینی حداقل ۷۹ درصد در مقابل بیماری ایمنی ایجاد می‌کند. با این‌حال گزارش‌ها از چین حاکی از آن است که نگرانی مردم این کشور درباره واکسن‌های چینی هرروز افزایش می‌یابد به‌طوری‌ که بسیاری از والدین قصد دارند با تزریق واکسن به فرزندان خود مخالفت کنند.

افزایش نگرانی‌ها و تزریق دوز سوم

کشورهای اندونزی، برزیل، سنگاپور، ترکیه، بحرین، امارات متحده عربی، شیلی، اروگوئه، تایلند و ایران واکسن‌های چینی را خریداری کردند. نگرانی‌ها درباره اثربخشی واکسن‌های چینی در برخی از این کشورها از ماه‌ها پیش آغاز شد. هم‌زمان با شیوع سویه دلتای ویروس کرونا که قدرت سرایت بیشتری داشت، برخی کشورها همچون امارات، سنگاپور و بحرین تصمیم گرفتند به آن دسته از شهروندان خود که واکسن‌های چینی را دریافت کرده‌اند، دوز سوم یکی از واکسن‌های آسترازنکا، سینوفارم یا فایزر را تزریق کنند.

در سنگاپور تلاش برای تزریق دوز سوم به این افراد همچنان ادامه دارد. دولت این کشور به ۷۰ هزارنفری که واکسن‌های چینی را دریافت کرده‌اند تا ۳۱ ماه دسامبر سال ۲۰۲۱ میلادی فرصت داده است که برای دریافت دوز تقویت‌کننده به مراکز درمانی مراجعه کنند.

در ایران واردات واکسن‌های معتبر آمریکایی و انگلیسی به‌دلیل دستور علی خامنه‌ای ممنوع شد و به همین دلیل مقام‌های دولتی، تمرکز خود را بر واردات واکسن‌های کشورهای چین و روسیه گذاشتند؛ درحالی‌که این دو واکسن در بسیاری از کشورهای جهان مورد تایید قرار نگرفته بودند، واردات آن‌ها به ایران آغاز شد.

تاکنون ده‌ها میلیون نفر در ایران واکسن‌ چینی سینوفارم را دریافت کرده‌اند. مسئولان وزارت بهداشت جمهوری سلامی ایران توضیحی درباره تردیدهایی که درباره واکسن‌های چینی ایجاد شده است، نداده‌اند، اما فراخوان تزریق دوز سوم واکسن کرونا که حالا شامل ۴۰ ساله‌ها شده است، نشان می‌دهد که دامنه تردیدها به ایران نیز رسیده است. محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل‌پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت به خبرگزاری تسنیم گفت که برای «حصول حداکثر ایمنی در حداکثر جمعیت هدف» دوز سوم واکسن تزریق می‌شود. او افزود: «مطالعات نشان داده است که افرادی که واکسن‌هایی با پلتفرم ویروس غیرفعال را دریافت کرده‌اند، بعد از مدت‌زمانی ممکن است سطح ایمنی آن‌ها افت کند و باید نوبت سوم واکسن کرونا را نیز دریافت کنند؛ در کشور ما واکسن‌های سینوفارم، برکت و بهارات ازجمله واکسن‌های با پلتفرم ویروس غیرفعال هستند.»

با وجود برنامه دولت جمهوری اسلامی ایران برای تزریق دوز سوم واکسن، نکته قابل‌توجه این است که دوز سوم واکسن در ایران نیز از همان نوع سینوفارم است. این در حالی است که کشورهایی مثل سنگاپور، امارات متحده عربی و بحرین برای دوز سوم یکی از واکسن‌های معتبر همچون فایزر را انتخاب کردند، اما در ایران واردات واکسن‌های معتبر به دلیل فرمان علی خامنه‌ای ممنوع است.