سه‌شنبه ۱۶ آذر، یک دلار آمریکا در سرای شهزاده کابل ،که بزرگ‌ترین بازار مبادله ارز در افغانستان است، به بهای بیش از ۱۰۴.۵ افغانی معامله شد. مسئولان سرای شهزاده کمبود دلار در بازار ارز افغانستان را دلیل این سقوط بی‌سابقه ارزش پول افغانی در برابر دلار عنوان می‌کنند.
حاجی دادگل، معاون سرای شهزاده، به ایندیپندنت فارسی گفت: «امروز سه‌شنبه، یک دلار آمریکا به ارزش ۱۰۴.۵۰ افغانی خریداری و به ارزش ۱۰۴.۳۰ افغانی به فروش رسیده است.»
معاون سرای شهزاده گفت در جریان نوسان بهای ارز، قیمت دلار تا ساعت ۴:۰۰ بعدازظهر سه‌شنبه، اندکی پایین آمد و به قیمت ۱۰۲.۳۰ افغانی خرید و به قیمت ۱۰۲.۴۰ افغانی به فروش رسید.
حاجی دادگل افزود دلیل کاهش قیمت دلار رسیدن یک محموله پول نقد به ارزش ۳۶ میلیون دلار به کابل است. حاجی دادگل گفت این محموله پول نقد بعدازظهر سه‌شنبه به کابل رسیده است و با پخش این خبر میان صراف‌ها، قیمت دلار اندکی پایین آمد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در همین حال، به گفته حاجی دادگل، در پی نگرانی از افزایش بی‌رویه بهای دلار در بازارهای جهانی در روزهای اخیر، هزاران نفر به صرافی‌ها مراجعه کردند تا پول افغانی‌شان را با دلار مبادله کنند و یکی دیگر از دلایل سقوط ارزش پول ملی افغانستان در مقابل دلار همین مسئله است.
فهیم زیرک، سخنگوی اتحادیه صرافان سرای شهزاده، گفت: «بی‌تفاوتی مسئولان بانک مرکزی افغانستان، که زیر نظر طالبان فعالیت دارد، در مورد وضعیت بازار ارز افغانستان از دلایل بالا رفتن بهای دلار در برابر پول ملی افغانستان است.»
این در حالی است که بانک مرکزی افغانستان روز سه‌شنبه ۱۶ آذر، از دریافت دومین محموله پول نقد در قالب کمک‌های بشردوستانه به افغانستان خبر داد. در خبرنامه بانک مرکزی افغانستان آمده است دومین محموله پول نقد به کمک تسهیلات بانک مرکزی افغانستان، به بانک بین‌المللی افغانستان (AIB) سپرده شد. اولین محموله کمک نقدی پنجشنبه ۱۱ آذر، به ارزش ۱۶ میلیون دلار به بانک بین‌المللی افغانستان (AIB) سپرده شده بود تا در بازارهای افغانستان عرضه شود.
پیش‌تر در ۲۵ آبان، طالبان برای تثبیت بازار ارز افغانستان، ۱۰ میلیون دلار از طریق بانک مرکزی افغانستان به حراج گذاشت اما به نظر می‌رسد که این رقم در شرایط جاری، تاثیر چندانی در وضعیت بازار ارز افغانستان نداشته است.
بهای کنونی دلار در برابر پول ملی افغانستان دست‌کم در دو دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. از آن‌جا که مواد اولیه در بازارهای افغانستان بیشتر وارداتی‌اند و معاملات تجاری با دلار صورت می‌گیرد، با افزایش بهای دلار در برابر پول افغانی، قیمت مواد خوراکی نیز بیشتر میشود و دسترسی مردم به امکانات اولیه زندگی محدودتر میشود.
سقوط سرسام‌آور و بی‌سابقه پول ملی افغانستان در مقابل دلار دقیقا پس از فروپاشی دولت پیشین و تسلط طالبان بر افغانستان آغاز شد. در ۱۲ اوت و سه روز قبل از فروپاشی دولت، یک دلار به قیمت ۸۱ افغانی در بازار افغانستان معامله شد، اما با بازگشت طالبان به قدرت، ارزش پول ملی به‌دلیل توقف کمک‌های خارجی، نگرانی از سقوط بانک‌ها، کمبود نقدینگی و بی‌ثباتی سیاسی سقوط کرد.
امرالله صالح، معاون اول رئیس‌جمهوری پیشین افغانستان، سه‌شنبه در توییتی در مورد افزایش بهای دلار در برابر پول افغانی و کمبود بی‌سابقه پول در بازارهای افغانستان، نوشت: «به‌خاطر مستولی شدن فضای وحشت و ترس از جانب گروه طالبان، تمام بانک‌های خصوصی کشور به‌استثنای بانک بین‌المللی افغانستان (AIB) ورشکست شده و توان ادای مسئولیت‌های خود را ندارند. طالبان خموشانه کنترل بانک‌ها را به دست گرفته و دارایی‌های آن‌ها را غصب کرده‌اند.»
آقای صالح در ادامه این توییت اشاره کرده است که بانکداران افغانستان از ترس آدم‌ربایی و ترور به‌دست طالبان، از کشور فرار کرده‌اند و در چنین وضعیتی، پاکستان می‌خواهد در زمینه بحران نقدینگی به حکومت طالبان کمک کند اما ارسال چند تریلی گندم چاره‌ساز نیست.
با تسلط طالبان بر افغانستان، ایالات متحده آمریکا حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرد. در همین حال، کشورها و سازمان‌های خارجی همه مجراهای کمک اقتصادی به افغانستان را بستند. مردم افغانستان پس از سقوط کشور به دست طالبان، از بیم اوضاع نابسامان، دست به دامن بانک‌ها شدند تا پولشان را پس بگیرند اما بیشتر بانک‌ها در شهرهای کوچک از پرداخت پول به مشتریان عاجز مانده‌اند و دریافت پول از بانک‌های کلان‌شهرها به بحرانی دیگر مبدل شده است.
با این حال، بانک مرکزی افغانستان اعلام کرده در تلاش است از نوسان‌هایی که به ضرر اقتصادی منجر میشود، جلوگیری کند. این بانک پیشنهاد کرده است که مردم در معاملاتشان از پول ملی افغانستان استفاده کنند تا به ثبات این پول در مقابل ارزهای خارجی کمک شود.
