شماری از زنان افغانستان، در سه روز گذشته و در پی نشر پیامی منسوب به ملا هبت‌الله، رهبر طالبان، در مورد حقوق زنان، با اعتراض به آن پیام گفته‌اند که ملا هبت‌الله تنها در مورد ازدواج و میراث ابراز نظر کرده است، در حالی که زنان افغانستان خواهان مشارکت سیاسی، حق آموزش، کار و آزادی‌های مشروع انسانی هستند.
در پی اعتراضات مداوم زنان در سه ماه گذشته در داخل و بیرون از افغانستان به از دست رفتن حقوق و آزادی‌های زنان افغان تحت حکومت طالبان، سرانجام روز جمعه ۱۲ آذر، فرمانی منسوب به ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه طالبان، از سوی سخنگویان آن گروه به نشر رسید. اما این فرمان حاوی پاسخ به پرسش‌ها و خواست‌های زنان افغانستان نبود. نشر این فرمان از سویی امیدهایی برانگیخت مبنی بر آن که رهبر طالبان نیز چون رهبران داعش زنان را متاعی برای فروش اعلام نکرده است، و از سوی دیگر، به ناامیدی بیشتر از این واقعیت انجامید که هنوز هم در تفکر طالبان، زنان فقط موجوداتی متکی به مردان به‌شمار می‌آیند. این فرمان، زندگی زن را فقط در محور ازدواج با یک مرد و دریافت میراث از پدر یا شوهر تعریف کرده است و هیچ بحثی در مورد آگاهی، استقلال، آموزش‌ها و همراهی‌های لازم، مشارکت سیاسی، سهیم شدن در امور جامعه، و حق کار مطرح نشده است.
نشر این فرمان از سوی مقام‌های طالبان، واکنش‌هایی را در میان زنان افغانستان و گروه‌های فعال در عرصه زنان در پی داشت.
دیروز، شنبه ۱۳ آذر، گروهی از زنان افغانستان که در چهارچوب «حرکت خودجوش زنان مبارز مبارز افغانستان» در سه ماه گذشته تجمعات اعتراضی زنان را در نقاط مختلف کشور برگزار کرده‌اند، کوشیدند تا با برپایی یک گردهمایی، اعتراض خود را نسبت به فرمان ملا هبت‌الله بیان کنند. تجمع این زنان در محل تعیین شده، توسط نیروهای طالبان برهم خورد، اما آنان در مکان دیگری، دیدگاه خود را از طریق پیام‌های ویدیویی و صوتی به رسانه‌ها فرستادند.
در ویدیویی که از آن تجمع اعتراضی به ایندیپندنت فارسی رسیده است، یکی از زنان می‌گوید که قرار بود گردهمایی آنان با هدف بررسی برخورد طالبان در خصوص زنان در صد روز حکومت‌شان و نیز اعتراض به فرمان رهبر طالبان در مورد زنان به طرز گسترده‌ای در یکی از مکان‌های عمومی شهر کابل برگزار شود، اما به محض جمع شدن اعتراض‌کنندگان، نیروهای طالبان با تهدید و زور آنان را پراکنده کردند و گردهمایی را برهم زدند.
عارفه فاطمی، عضو حرکت خودجوش زنان مبارز أفغانستان، می‌گوید: «حق زنان تنها به ازدواج و میراث خلاصه نمی‌شود. ما برای حقوق اولیه انسانی خود یعنی کار، آموزش، مشارکت سیاسی و اجتماعی اعتراض کرده‌ایم، نه فقط برای حق ابراز نظر در ازدواج.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
عارفه فاطمی فرمان ملا هبت‌الله را در مورد حقوق زنان، ملال‌آور و شرم‌آور می‌داند، چون در این فرمان، زنان فقط در محور ازدواج و میراث به رسمیت شناخته شده‌اند.
در همین حال، شماری دیگر از فعالان حقوق زن در افغانستان نیز فرمان ملا هبت‌الله را خالی از حرف نو برای زنان دانسته و گفته‌اند که اگر قرار است طالبان به زنان احترام بگذارند، پیش از هر چیز باید حق کار و آموزش را برای آنان تضمین کنند.
عذرا جعفری، شهردار پیشین شهر نیلی در استان دایکندی، در واکنش به فرمان جدید رهبر طالبان، در صفحه فیسبوک خود نوشته است:
«حق تحصیل، حق کار، حق انتخاب، حق تصمیم‌گیری و مشارکت در خانواده و در اجتماع، از جمله حقوق اولیه هر انسان است که متاسفانه در افغانستان زنان از آن برخوردار نیستند یا کمتر زنانی از آن برخوردارند . بنابراین زنان ابتدا نیاز دارند که از این حقوق انسانی اولیه خود برخوردار باشند.»
خانم جعفری نوشته است، هر قدر آگاهی زنان به حقوق انسانی‌شان بیشتر شود، به همان میزان موضوع ازدواج و طلاق ساده‌تر و راحت پیش می‌رود. شهردار پیشین شهر نیلی با اشاره به تاکید ملا هبت‌الله بر ازدواج و طلاق در فرمان جدیدش، نوشته است: «وقتی زنان از حقوق اولیه‌شان برخوردار باشند و به آگاهی لازم دست یافته باشند، آن وقت لازم نیست تمام دغدغه یک حکومت فقط ازدواج و طلاق باشد.»
حمیرا ثاقب، از فعالان حقوق زنان در افغانستان، نیز در صفحه توییترش در واکنش به فرمان رهبر طالبان در مورد زنان، نوشته است: «زمانی این فرمان شادی و خوشی در پی داشت که ما در اسلام قبل از جاهلیت زندگی می‌کردیم. از طالب چیزی بیشتر از این توقع نمی‌رود. اگر از مشارکت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زنان صحبت شود، می‌توان روی آن بحث کرد.»
صحرا کریمی، فیلم‌ساز و رئیس پیشین اداره افغان فیلم، نیز در صفحه توییترش در اعتراض به محدود بودن فرمان رهبر طالبان در مورد زنان به حق ازدواج و میراث، نوشته است: «حق تحصیل و کار کردن، یعنی مهمترین حقوق زنان و دختران را از آنها گرفته‌اید و به حقوقی مداخله می‌کنید که قبلا در قانون اساسی به صراحت به آن پرداخته شده است.»
با سقوط حکومت پیشین افغانستان به دست طالبان، اولین تلنگری که با هدف محدود سازی حقوق زنان و سلب آزادی‌های آنان در افغانستان زده شد، بسته شدن مدرسه‌ها به روی دختران و منع زنان از کار در ادارات دولتی و غیردولتی بود. از همان روزهای نخستین پس از سقوط حکومت گذشته، با وجود ترس و دلهره‌هایی که از مواجه شدن با خشونت و بدرفتاری طالبان وجود داشت که البته بیجا هم نبود، زنان در داخل افغانستان دست به اعتراض زدند و از طالبان خواستند تا حق آموزش و کار را از زنان نگیرند. اعتراض‌های زنان در داخل افغانستان با راهپیمایی‌ها و گردهم‌آیی‌های افغان‌ها در کشورهای دیگر جهان همراه شد و واکنش سازمان‌های بین‌المللی را نیز برانگیخت. اما طالبان هیچ پاسخ روشنی به این خواست زنان و جامعه جهانی ندادند و به محدود ساختن آموزش زنان در یک چهارچوب شرعی که وعده عملی شدن آن را به آینده موکول می‌کرد، پای فشردند.
فرمان رهبر طالبان در مورد حقوق زنان، نخستین پیام او در این مورد در سه ماه گذشته و پس از مسلط شدن این گروه بر افغانستان است. در این فرمان روی دو نکته در مورد زنان تمرکز شده است، ازدواج و میراث؛ آن هم به نحوی که زنان را وابسته به مردان می‌داند. تمام حرف این فرمان این است که رضایت دختر بالغ و نیز زن بیوه در مورد نکاح شرط است، و نیز این که زن بیوه حق دارد از شوهر تازه‌آش مهریه بگیرد و در میراث شوهر متوفی و پدر و برادرش هم شریک باشد.
