دولت آمریکا روز سه‌شنبه قصد اسرائیل برای ساخت خانه‌های جدید در شهرک‌های یهودی‌نشین واقع در کرانه غربی را قویا محکوم کرد. این قاطع‌ترین واکنش منفی دولت بایدن به اسرائیل از آغاز به کار آن است. شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی مغایر با قوانین بین‌المللی به‌شمار می‌روند و بیشتر کشورهای جهان آن‌ها را به عنوان بخشی از خاک اسرائیل نمی‌پذیرند.
به گزارش روزنامه هاآرتص اسرائیل، مقامات ارشد آمریکایی در پیام‌هایی خصوصی به دفتر نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، گفتند که بیشتر نگرانی‌شان مربوط به خانه‌سازی در عمق سرزمین‌های فلسطینی است. این پیغام‌ها از دفتر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، و سایر نهادهای واشنگتن منتقل شده‌اند.
آمریکا اما واکنش عمومی هم نشان داده است. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، گفت: «ما عمیقا نگران قصد دولت اسرائیل برای پیشبرد ساخت هزاران واحد مسکونی هستیم که بسیاری‌شان در عمق کرانه غربی قرار دارند. ما در ضمن در مورد انتشار جواز ۱۳۰۰ واحد در شماری از شهرک‌های کرانه غربی که در روز یکشنبه صورت گرفت نیز ابراز نگرانی کرده‌ایم.»
پرایس افزود: «ما قویا مخالف گسترش شهرکها هستیم که به کلی در مغایرت با تلاش برای کاهش تنش‌ها و تضمین آرامش است و به چشم‌اندازهای راه‌حل دو دولتی نیز لطمه می‌زند. ما در گفته‌هایمان در این مورد پیگیر و شفاف بوده‌ایم.»
یکی از کمیته‌های «اداره مدنی اسرائیل در کرانه غربی» روز چهارشنبه جلسه دارد و احتمالا طرح ساخت ۳۱۰۰ واحد مسکونی در شهرکها و ۱۳۰۰ واحد در شهرها و روستاهای فلسطینی منطقه «سی» را تایید می‌کند. منطقه «سی» آن بخش از کرانه غربی است که طبق توافق اسلو تحت کنترل کامل امنیتی و مدنی اسرائیل قرار دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بایدن با این واکنش نشان داده که تغییر سیاستی عمده نسبت به زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ را در پیش گرفته است. دونالد ترامپ و مایک پومپئو وزیر خارجه او به تلاش اسرائیلی‌ها برای گسترش شهرک‌های غیرقانونی یهودی‌نشین چراغ سبز داده بودند.
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه خود در محکوم کردن اقدام اسرائیل تاکید کرد: «ما قانونی‌سازی پسین شهرک‌های غیرقانونی را نیز غیرقابل قبول می‌دانیم. ما همچنان دیدگاه‌هایمان در این زمینه را مستقیما در گفتگوهای خصوصی خود با مقامات ارشد اسرائیلی مطرح می‌کنیم.»
برخی‌ها از پرایس سوال کردند که چرا موضع واشنگتن در این زمینه به نظر در طول نزدیک به یک سالی که بایدن سر کار بوده عوض شده است. او گفت: «پیغام عمومی ما در این زمینه با رویدادها پایدار بوده است. منطقی است که پیغام عمومی ما هم در طول زمان تغییر کند.»
اسرائیل روز یکشنبه برای اولین بار از زمان به قدرت رسیدن بایدن ساخت ۱۳۵۵ واحد مسکونی در شهرک‌های یهودی‌نشین واقع در کرانه غربی را به مناقصه گذاشت که عملا به معنی جواز خانه‌سازی است. قدم بعدی شروع ساخت و ساز خواهد بود. طبق این برنامه ۷۲۹ واحد در آریل، ۳۲۴ واحد در بیت ال، ۱۰۲ واحد در الکانا و بقیه در گوا بنیامین، امانوئل، کارنی شومرون و بتار ایلیت ساخته خواهند شد؛ شهرک‌هایی که همه غیرقانونی هستند و بسیاری‌شان نه در نزدیکی اورشلیم بیت‌المقدس) و «خط سبز» که در عمق سرزمین‌های فلسطینی قرار دارند.
پرایس در انتقاد خود فراتر از «ابراز نگرانی» نرفت و دولت اسرائیل را با هیچگونه پیامدی تهدید نکرد. او اما تاکید کرد که مقامات آمریکا «در جلسات خصوصی‌مان این مساله را مستقیما با مقامات ارشد اسرائیل» مطرح خواهند کرد.
نفتالی بنت متعلق به جناح راست اسرائیل است و حزبش، «راست نو» رابطه نزدیکی با جنبش شهرک‌های یهودی‌نشین کرانه غربی دارد. او اما بر صدر ائتلافی متکثر قرار دارد که شامل احزاب میانه‌رو، چپ‌گرا و حتی یک حزب مذهبی و نماینده شهروندان فلسطینی‌تبارِ اسرائیل می‌شود. دولت ائتلافی بنت سخت کوشیده روابط باثباتی با آمریکا برقرار کند. خود بنت (که حزبش تنها هفت کرسی در مجلس دارد) به قدری با راه‌حل دو دولتی و تشکیل دولت فلسطینی مخالف است که حتی با «طرح قرن» که دونالد ترامپ مطرح کرده بود نیز به همین علت مخالفت کرد.
زئیو الکین، وزیر مسکن اسرائیل که از حزب راست‌گرای «امید نو» می‌آید از طرفداران پر و پا قرص شهرکها است و حتی گفته آن‌ها «بخشی ضروری از چشم‌انداز صهیونیستی» هستند.
تلاش بنت بیش از هر چیز بی‌اعتنایی به تخاصم با فلسطین بوده است. او در سخنرانی اخیر خود در مجمع عمومی سازمان ملل حتی یک‌بار هم نام فلسطینی‌ها را نیاورد.
دولت فلسطین اما از آمریکا خواسته با سیاست‌های اسرائیل در زمینه شهرک‌سازی مخالفت کند. محمد اشتیه، نخست‌وزیر فلسطین، از واشنگتن خواست در موضوع شهرک‌سازی با اسرائیل «مقابله» کند و موضع تل‌آویو را «تهاجم» نامید.
حدود ۴۷۵ هزار نفر یهودی اسرائیلی در شهرک‌های کرانه غربی زندگی می‌کنند؛ واقعیتی که هرگونه تشکیل دولت فلسطینی را پیچیده می‌کند.
موضع بایدن به نوعی بازگشت به موضع اواخر دولت رئیس‌جمهور دموکرات قبلی، باراک اوباما، است که در اقدامی کم‌سابقه در شورای امنیت سازمان ملل یک قطع‌نامه در مخالفت با شهرک‌سازی اسرائیلی‌ها را وتو نکرد تا اجازه تصویب آن‌را داده باشد. اوباما، به‌خصوص به‌خاطر تلاشش برای مذاکره هسته‌ای به ایران و رسیدن به برجام، بارها وارد نزاع سیاسی با نخست‌وزیر وقت اسرائیل، بنیامین نتانیاهو شد.
اکثریت رهبران حزب دموکرات طرفدار حفظ روابط نزدیک آمریکا و اسرائیل هستند اما بخشی از جناح چپ این حزب در سال‌های اخیر مواضعی انتقادی نسبت به اسرائیل گرفته است.
