احداث دوباره سد بر پیکر بی‌جان دریاچه ارومیه

وزارت نیرو برای احداث مجدد سد در حوضه آبریز دریاچه ارومیه خیز برداشته است

بر اساس مصوبه ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه، احداث سد بر حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا هفت سال ممنوع است-عکس از تسنیم

کارشناسان محیط‌ زیست بارها گفته‌اند که احداث سد و استفاده بی‌رویه از منابع آبی در خشک شدن دریاچه ارومیه موثر بوده‌اند. با این‌ حال یاسر رهبردین، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، احداث سد بر حوضه آبریز دریاچه ارومیه را در خشک شدن آن بی‌تاثیر دانست و در دیدار با سید سلمان ذاکر، نماینده ارومیه در مجلس، تکمیل احداث سد نازلو را خواستار شد. ذاکر نیز از مسئولان استانی خواست تکمیل این سد را در دستور کار خود قرار دهند. این در حالی است که بر اساس مصوبه ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه، احداث سد بر حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا هفت سال ممنوع است.

نگرانی‌ها درباره خطر خشک شدن دریاچه ارومیه از دهه ۸۰ آغاز شد و در ۲۰ سال گذشته کارشناسان محیط‌ زیست بارها هشدار دادند که در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه، بادهای نمکی شرایط زیستی خطرناکی در منطقه‌ ایجاد می‌کند و سلامت ساکنان استان‌های آذربایجان شرقی و غربی و حتی استان‌های مجاور با آلودگی‌های سمی تهدید می‌شود.
وقتی‌ «ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه» در دولت حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ آغاز به کار کرد، یکی از مهم‌ترین اقدام‌هایی که برای نجات بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران مدنظر داشت این بود که عملیات تکمیل ۳۳ سد در دست اجرا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه را متوقف شد. مهم‌ترین این سدها نیز سیمینه، لیلان، ‌باراندوز و نازلو بودند.
علت متوقف کردن عملیات تکمیل یا ساخت سدها این بود که کارشناسان بر این موضوع اتفاق‌نظر داشتند که احداث بی‌رویه سد و استفاده بی‌رویه از منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه به‌عنوان عوامل انسانی در بحران ایجاد شده برای دریاچه ارومیه موثر بوده‌اند. این در حالی است که برخی از مقام‌های استانی مدعی می‌شوند که سدسازی در خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیری نداشته است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)


یکی از این افراد یاسر رهبردین، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی، است. او روز شنبه، ۳ مهر، در دیدار با سید سلمان ذاکر، نماینده ارومیه در مجلس، گفت که با احداث سد نازلو علاوه بر تامین آب شرب مردم شهرستان ارومیه، مشکل حق‌آبه دریاچه ارومیه هم برطرف می‌شود.
رهبردین همچنین مدعی شد که سدها موجب خشکی دریاچه ارومیه نبوده‌اند و تغییر رژیم بارش‌ها، تغییر کاربری زمین‌های دیم به آبی و تغییر الگوی کشت  برهم خوردن اکوسیستم و گردش آب دریاچه ارومیه را سبب شده است. ذاکر نیز در این دیدار از مسئولان کشوری و استانی خواست که احداث سد نازلو را با «اضطرار» و «فوریت» در دستور کار خود قرار دهند.
نماینده ارومیه و مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی در حالی از سرگیری احداث سد نازلو را پیگیری می‌کنند که به گفته مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه، هرگونه بارگذاری جدید در حوضه آبریز این دریاچه تا هفت سال دیگر که دریاچه ارومیه کاملا احیا شود ممنوع است.
تجریشی درباره شروط احداث سد نازلو نیز به خبرگزاری ایسنا گفته است: «اگر قرار باشد سدهای نیمه‌ساز تکمیل شوند، وزارت نیرو باید آب بیشتری را به سمت دریاچه ارومیه رها کند و به همین دلیل کار برای وزارت نیرو بسیار پیچیده خواهد شد.»
از گفته‌های مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه و مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی چنین برمی‌آید که میان این دو مرکز دولتی درباره دریاچه ارومیه و احداث سدها اختلاف‌هایی وجود دارد و در این میان، وزارت نیرو با تعلیق فعالیت ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه برای احداث مجدد سدها خیز برداشته است.
محسن موسوی خوانساری، کارشناس آب، در همین زمینه به خبرگزاری ایسنا گفت: «از سال ۹۲ تاکنون مطالعه و اجرای طرح‌های سدسازی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ممنوع بود اما متاسفانه در غیبت ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه، برخی مسئولان در تلاش‌اند احداث سدهای نیمه ساخت در حوضه آبریز این دریاچه را پی بگیرند.»
او از سرگیری فعالیت مجدد ستاد احیای دریاچه ارومیه را ضروری دانست و درباره ‌پیامدهای تکمیل سدهای نیمه‌ساز در حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: «با توجه به اینکه حجم این سدها بیش از مقدار آب تجدیدپذیر مصرفی خواهد بود، ازاین‌رو تکمیل آن‌ها افزایش سطح زیر کشت و قطع جریان‌های آبی به دریاچه ارومیه به میزان بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب در سال را در پی خواهد شد و این امر به خشک شدن دریاچه ارومیه منجر می‌شود.»
وزارت نیرو در حالی برای احداث سد نازلو وارد عمل می‌شود که یاسر رهبردین به تازگی اعلام کرده است تراز دریاچه ارومیه به یک هزار و ۲۷۰ متر و ۶۹ سانتی‌متر رسیده و نسبت به سال ۱۳۹۹ به میزان ۶۲ سانتی‌متر کاهش یافته است. به گفته او، آب دریاچه ارومیه نیز نسبت به سال ۱۳۹۹ بیش از دو میلیارد مترمکعب کمتر شده است.