نقاشی‌ ناتمام «سلطان صاحبقران» روی دیوار کاخ گلستان

ناصرالدین شاه گاهی نوشته‌های طنزی به این نقاشی‌ها اضافه می‌کرد

تعدادی از نقاشی‌ها و طراحی‌های ناصرالدین‌شاه قاجار، در نمایشگاهی مجازی در کاخ جهانی گلستان به نمایش گذاشته شد.

۱۳ اثر از نقاشی‌های ناصرالدین‌شاه که در محل حوض‌خانه میراث جهانی گلستان قرار دارد به‌صورت مجازی و ویدئویی برای علاقه‌مندان، در حساب اینستاگرام این مجموعه تاریخی به نمایش گذاشته شد.

یکی از ویژگی‌های این نمایشگاه نمایش دو اثر  رنگ‌روغن است که در سال‌های پایانی زندگی ناصرالدین‌شاه کشیده شده و یکی از آن‌ها ناتمام مانده است. دست‌نوشته‌ای روی اثر درباره ناتمام بودن آن توضیح داده است: «این پرده را در سنه ۱۳۱۳ هجری قمری شاه شهید به دست مبارک ساخته و ناتمام مانده است.» اندکی پس‌ازآن، در همان سال، ناصرالدین‌شاه در یک ترور مسلحانه جان باخت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

ناصرالدین‌شاه، با سلطنتی ۵۰ ساله، یکی از جالب‌توجه‌ترین شاهان دوره معاصر ایران است. علاقه او به هنر، یکی از دلایل این جذابیت بود. البته این شاه جهانگرد، تنها به جمع‌آوری آثار هنری علاقه نداشت بلکه خودش هم‌دستی در نقاشی و طراحی داشت و گه گاه با نازک طبعی و طنز و باریک‌بینی نوشته‌هایی به این نقاشی‌ها اضافه می‌کرد که ارزش هنری و تاریخی منحصربه‌فردی به آن آثار داده است.

نمونه‌هایی از طراحی‌های ناصرالدین‌شاه چند سال قبل از طرف موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با عنوان «مشق شاهانه» منتشر شد.

محمدرضا بهزادی و نسرین مرجانی نویسندگان این پژوهش با بررسی آثار به‌جامانده از شاه قاجار در کتابخانه و مرکز اسناد وزارت خارجه، آرشیو ملی و کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان، دارد می‌گویند این شاه به شیوه واقع‌نگاری بیشتر علاقه داشته است. تصویرهایی که ناصرالدین‌شاه از اطرافیان کشیده است اغلب در حاشیه نامه‌ها، کتاب‌ها و اسناد اداری بوده است که نشان‌دهنده این است که سلطان صاحبقران، از هر فرصتی برای هنرنمایی بهره می‌برده است.

یکی از کارکنان سابق کاخ گلستان در گفتگو با ایندیپندنت فارسی درباره مجموعه آثار موجود از ناصرالدین‌شاه در مجموعه تاریخی کاخ گلستان گفت: «تعدادی از این آثار از قبل در معرض دید عموم قرار داشته است مانند دو طراحی که در نگارخانه این کاخ روی دیوار هستند.» او علت به نمایش درنیامدن برخی آثار را تعلل مدیریت موزه در شناسنامه دارد کردن و فهرست‌نویسی آثار می‌داند و می‌گوید: «بیشتر از نقاشی، عکس‌های ناصرالدین‌شاه در دست این مجموعه است که به علت آشفتگی مخزن تا سال‌ها فهرست برداری نشده بودند. این بی‌برنامگی را در گم‌شدن آلبوم‌های عکس این مجموعه (که بعد پیدا شد) و کشف صدای مظفرالدین شاه در انبار مجموعه می‌توان به‌راحتی مشاهده کرد.»

 علت در معرض عموم قرار نگرفتن برخی دیگر از آثار هم بسته بودن برخی از تالارها به روی عموم است. از جمله آثار تالار برلیان تا سال‌ها به روی بازدیدکنندگان بسته بود.

مسئولان نمایشگاه مجازی نقاشی‌های ناصرالدین‌شاه اظهار امیدواری کردند با برطرف شدن شرایط ویژه مربوط به همه‌گیری کرونا، بتوانند نمایشگاه حضوری از تمام آثار مربوط به ناصرالدین‌شاه در این مجموعه برگزار کنند. مجموعه کاخ گلستان صاحب یکی از غنی‌ترین و منحصربه‌فردترین مجموعه آثار و اسناد و تصاویر ایران معاصر در مرکز تهران و در مجاورت بازار بزرگ تهران واقع شده است.

بیشتر از فرهنگ و هنر