رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و مقامی که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، مسئولیت احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را برعهده او گذاشته، چندان مطمئن نیست بتواند در انجام ماموریت خود به موفقیت دست یابد. او میگوید تیمش درحال آماده کردن طرحهایی است که درصورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، در پیش گرفته شوند.
رابرت مالی در گفتوگویی اختصاصی که روز پنجشنبه، ۲۸ مردادماه، در وبسایت نشریه آمریکایی پولیتیکو منتشر شد، سرنوشت مذاکرات احیای برجام را «یک علامت سوال بزرگ» دانست. او با اشاره به نبود تعامل و مشارکت کافی ازسوی ایران، اعلام کرد بازگشت به یک توافق چندجانبه، «چیزی نیست که بهطور کامل در کنترل ما باشد».
ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی ایران از اواسط فروردینماه، مذاکرات غیرمستقیمی را برای احیای توافق برجام آغاز کردند که شش دور آن در قالب نشستهای کمیسیون مشترک برجام در وین، پایتخت اتریش برگزار شد. این مذاکرات از اواخر خردادماه متوقف شد و طرف ایرانی اعلام کرده بود که پس از روی کار آمدن دولت جدید ایران به ریاستجمهوری ابراهیم رئیسی ادامه خواهد یافت. پس از تحلیف رئیسی بهعنوان رئیس جمهوری ایران آمریکا چندینبار برای بازگشت به مذاکرات اعلام آمادگی کرده و از ایران خواسته است تا به مذاکرات بازگردد. با اینحال، هنوز تاریخی برای برگزاری دور جدید این مذاکرات مشخص نشده است.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در این گفتوگو در پاسخ به سوالی درمورد میزان احتمال بازگشت آمریکا به توافق هستهای، با توجه به وجود متغیرهای ناشناخته درمورد چگونگی عملکرد ایرانیها، اعلام یک عدد بهعنوان درصد احتمال بازگشت به توافق را بیفایده دانست، اما افزود: «ما برای ازسرگیری مذاکرات آمادهایم و اگر فکر نمیکردیم [رسیدن به توافق] امکانپذیر است، این کار را انجام نمیدادیم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رابرت مالی به پولیتیکو گفت که تیم او درحال آماده کردن طرحهایی احتمالی برای آینده است، تا اگر ایران و آمریکا نتوانند در ماههای آینده به توافقی برسند، آنها را جایگزین کنند. به گفته او، یکی از طرحها این است که واشینگتن و تهران یک توافق کاملا جداگانه شامل شرایطی متفاوت از قرارداد فعلی را امضا کنند و طرح دیگر، در نظر گرفتن مجموعهای از پاسخهای تنبیهی برای ایران در هماهنگی با متحدان اروپایی است. نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در این گفتوگو درمورد این پاسخهای تنبیهی توضیح دقیقتری ارائه نکرده است.
مالی گفت که از نظر او، منطقی این است که «بازگشت به توافق در دستور کار باشد»، زیرا هم ایالات متحده و هم ایران -حتی در دوره رئیسی- این مسئله را از خواستههای خود اعلام کردهاند. به گفته او، تاخیر در ازسرگیری مذاکرات، بهدلیل بیاعتمادی ایجادشده در جریان کارزار «فشار حداکثری» دولت ترامپ و همچنین انتقال قدرت در ایران بوده است.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ادامه این گفتوگو، وجود علامت سوال [درمورد سرنوشت مذاکرات] را کاملا قابل توضیح دانست و گفت: «زیرا اگر هنوز به [توافق] نرسیدهاید، مذاکرات ادامه پیدا میکند. اگر پیشروی برنامه هستهای ایران ادامه داشته باشد و این کشور همچنان به برداشتن گامهای تحریکآمیز هستهای ادامه دهد، حتی بدون در نظر گرفتن فعالیتهای تحریکآمیز منطقهای ایران… این ما را به جهت دیگری میبرد.» یعنی در این صورت، از توافق دور میشویم.
رابرت مالی افزود: «این دستکم ما را از این واقعیت آگاه میکند که رسیدن به توافق قطعی نیست و این پرسش درستی است که ببینیم آیا ما قادر به بازگشت [به برجام] خواهیم بود؟ شاید نه در حالت واقعی، اما باید برای دنیایی آماده شویم که در آن ایران قصد بازگشت به توافق را ندارد.»
آژانس بینالمللی انرژی هستهای در گزارش اخیر خود به تسریع غنیسازی ۶۰ درصدی و تولید اورانیوم فلزی با خلوص ۲۰درصد در برنامه هستهای ایران اشاره کرده است. پیشرویهایی در برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران که سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان روز پنجشنبه در بیانیهای مشترک، آنها را «نقض جدی تعهدهای ایران» و «دو گام کلیدی» برای ساخت سلاح هستهای خواندند و نگرانی عمیق خود را از اهداف هستهای جمهوری اسلامی اعلام کردند.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در واکنش به این گزارش آژانس، روز دوشنبه گفته بود: «ایران باید به تشدید نقض تعهدهای برجامی خود پایان دهد و با حسن نیت به مذاکرات احیای برجام بازگردد.»