رکود بازارها در کابل پس از حضور طالبان

بانک‌ها هنوز فعالیت خود را از سر نگرفته‌اند

قیمت ارز در همان ساعات اولیه پخش شایعه حضور طالبان در کابل، ۲۰ درصد افزایش یافت‌ـ Hoshang Hashimi / AFP

هنوز طالبان از دروازه‌های کابل نگذشته بودند که هرج‌ومرج بر بازارهای کابل حکمفرما شد. بانک‌ها ظهر یکشنبه فعالیت‌های خود را تعطیل کردند و درها را بستند. مغازه‌های بزرگ و سوپرمارکت‌ها به سرعت بسته شدند. مرکز اصلی دادوستد ارز (سرای شهزاده) هم تعطیل شد و صراف‌ها به‌ خانه‌هایشان گریختند. قیمت ارز در همان ساعات اولیه پخش شایعه حضور طالبان در کابل، ۲۰ درصد افزایش یافت و قیمت دلار، مهم‌ترین ارز مبادلاتی در بازارهای کابل، از ۸۰ افغانی به بیش از ۱۰۰ افغانی رسید.

چهارشنبه ۲۷ مرداد، چهار روز پس از حضور طالبان، بازارهای کابل همچنان در شوک‌اند. بانک‌های خصوصی هنوز جرات نکرده‌اند فعالیت‌ خود را از سر بگیرند و به مردم وعده شنبه هفته آینده را می‌دهند. مغازه‌های بزرگ و سوپرمارکت‌ها هم از شروع فعالیت بیم دارند و با اینکه بازار خرده‌فروشان گرم است، بازارهای بزرگ هنوز جرات بازگشایی ندارند.

این مسئله باعث شده است تا مردم با چالش‌های فراوانی روبه‌رو شوند. تعطیلی بانک‌های خصوصی سبب شده است مردم دچار کمبود پول نقد شوند. در ۲۰ سال گذشته، رشد بانکداری باعث شد تا مردم بخش زیادی از پول خود را در بانک‌ها نگهداری کنند. تمامی کارمندان دولت افغانستان هم در کابل و هم در سراسر افغانستان، حقوق خود را از بانک‌ها دریافت می‌کردند. سرعت تحولات در افغانستان به‌حدی بود که کسی نتوانست سپرده‌های خود را از بانک‌ بگیرد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

از دو سه روز مانده به سقوط کابل که هجوم ناگهانی مردم به‌ بانک‌ها آغاز شد، بانک‌ها نتوانستند به همه متقاضیان پول توزیع کنند. ماشین‌های خودپرداز نیز به‌سرعت خالی شدند و بانک‌ها به آن‌ها دوباره پول تزریق نکردند. از سوی دیگر، با اینکه بندرهای تجاری افغانستان دوباره فعال شده‌اند، نرخ کالاهای ضروری روزبه‌روز در حال افزایش است. یک لیتر بنزین از ۶۰ افغانی به ۷۰ افغانی افزایش یافته و نرخ یک کیلو گاز از ۵۰ افغانی به ۹۰ افغانی رسیده است. به همین ترتیب، قیمت مواد اولیه مانند آرد، برنج و روغن نیز افزایش قابل‌ملاحظه‌ای داشته است. شهروندان کابل در چنین وضعیتی که به پول خود دسترسی ندارند و بهای مواد موردنیاز هم افزایش یافته است، سراسیمه و نگران‌اند.

طالبان روزهای دوشنبه و سه‌شنبه پی‌درپی از کارکنان دولت خواستند سر کار خود حاضر شوند. به بانک‌های خصوصی و صرافی‌ها کابل اطمینان داده شد که به آن‌ها تعرض نخواهد شد. لشکر ۳۰۳ بدر، که نیرویی منظم و با لباس نظامی است، به کابل وارد شده است و فرماندهان آن وعده داده‌اند که مانند قبل امنیت بانک‌ها و مراکز اقتصادی بزرگ و نهادهای دولتی مانند وزارتخانه‌ها را بر عهده می‌گیرند. با این‌ حال، اعتماد مردم به طالبان هنوز شکننده است؛ تا جایی که ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در توییترش نوشته است: «مردم از چه هراس دارند؟ ما عفو عمومی اعلام کردیم و ضمانت دادیم که حقوق و امنیت مردم تامین است. پس دیگر از چه می‌هراسند؟»

هرچند از روز سه‌شنبه اوضاع در کابل رو به عادی شدن است، دغدغه مردم که در تجربه تلخ دوره اول سلطه طالبان ریشه دارد، هنوز از بین نرفته است. رسانه‌ها دوباره فعالیت خود را از سر گرفته‌‌اند و زنان هم در استودیوها و هم در فضای عمومی شهر دوباره ظاهر شده‌اند. مدارس هم با حضور معلمان زن و دانش‌آموزان دختر در بیشتر مناطق افغانستان دوباره فعال شده‌اند و زنان اجازه دارند بدون همراهی مردی از محارم در شهر گشت‌وگذار کنند. با این‌ حال، در چهره‌ مردم هراس گنگی دیده می‌شود، هراسی که از احتمال بازگشت طالبان به‌ روزهای سختگیری و شدت عمل نشات می‌گیرد، روزهایی یک زن فقط به دلیل حضور در شهر بی‌همراهی یک محرم، با شلاق‌ نواخته می‌شد.