شکار ابابیل توسط دلیله در دمشق

شب گذشته و در نخستین دقایق بامداد به وقت دمشق، یگانهای موشکی زمین به هوای نیروی پدافند هوایی ارتش عربی سوریه اقدام به شلیک موشک‌های خود به سمت اهداف پروازی ناشناسی کردند که از سمت جنوب به شمال غرب دمش در حال پرواز بودند. دقایقی بعد، ارتش اسرائیل اعلام کرد که این نیرو موفق به خنثی‌سازی یک حمله نیروهای قدس سپاه پاسداران با استفاده از پهپادهای انتحاری علیه مواضع خود در بلندی‌های جولان شده است، و از طریق یک حمله هوایی، جنگنده‌های اسرائیلی اقدام به انهدام پهپادهای مورد نظر در عقربا، واقع در حومه دمشق، کرده‌اند. پیش‌تر، در صبح روز ۲۱ بهمن ۱۳۹۶ (۱۰ فوریه ۲۰۱۸) سپاه تلاش کرده بود تا با یک پهپاد انتحاری از نوع سیمرغ، عملیات مشابهی انجام دهد که متعاقبا، با شکار پهپاد مربوطه، آن عملیات شکست خورد.

پهپادهای انتحاری سپاه در اختیار حوثی‌ها

پس از اسرائیل، ایران دومین کشور پیشگام در ساخت پهپادهای انتحاری است، که کارایی‌شان را حداقل در جریان هدف‌گیری نفرات نظامی بر روی زمین در جریان جنگ یمن، اثبات کرده‌اند. توسعه و ساخت پهپادهای انتحاری توسط شرکت صنایع هوایی قدس که پیش‌تر، در سالهای پیش از انقلاب اسلامی، صنایع پهپادسازی نام داشت، از سال ۱۳۹۵ (پس از آن‌ که ارتش جمهوری آذربایجان یک فروند پهپاد اسرائیلی هاروپ را بر ضد مواضع ارتش ارمنستان در منطقه قره باغ در فروردین ماه آن سال استفاده کرد) آغاز شد. در سال ۱۳۹۳، وزارت دفاع آذربایجان تعداد ۵۰ فروند از این پهپاد انتحاری را سفارش داده بود که در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ تحویل ارتش این کشور شدند.

پهپاد ابابیل ۲، یکی از محصولات قدیمی شرکت صنایع هوایی قدس، به عنوان بستر ساخت و توسعه یک پهپاد انتحاری جهت استفاده سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش، به‌ویژه در یمن به‌کار گرفته شد. علت آن، شباهت طراحی آیرودینامیکی ابابیل با نمونه پایه هاروپ اسرائیلی و قابلیت ساخت و مونتاژ راحت آن در یمن بود. در ابتدا و پیش از تنگ‌تر شدن محاصره دریایی یمن توسط نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان، سپاه پاسداران اقدام به ارسال این پهپادها به شکل از هم باز شده می‌کرد که سپس در یمن مونتاژ می‌شدند. اما به تدریج، با ایجاد بسترسازی، امکان تولیدشان در خاک یمن فراهم شد و در آنجا قاصف-۱ نام گرفتند. پس از آن، نیروهای حوثی نمونه‌ای با برد بیشتر و سرجنگی سنگین‌تر با اسم قاصف-۲کِی تولید کردند.

نخستین بار در روز ۲۰ خرداد ۱۳۹۷ (۱۸ ژوئن ۲۰۱۸) نیروهای ارتش یمن موفق به سرنگونی یک پهپاد قاصف-۱ حوثی‌ها در استان حدیده یمن شدند. پس از بررسی پهپاد، مشخص شد که انتحاری بوده است. در روزهای ۳۱ خرداد و ۸ تیر ۱۳۹۷ (۲۱ و ۲۹ ژوئن ۲۰۱۸) نیز پهپادهای مشابهی در همان منطقه توسط نیروهای ارتش یمن ساقط شدند.  سرانجام در روز ۱۲ تیر ۱۳۹۷ (۲ ژوئیه ۲۰۱۸) نیروهای حوثی موفق شدند تا نخستین بار، یک حمله موفق با استفاده از این پهپاد انتحاری علیه نیروهای اماراتی در ۵۰ کیلومتری جنوب حدیده انجام دهند. پس از آن، حوثی‌ها چندین عملیات موفق با استفاده از این پهپادها بر ضد نیروهای ائتلاف انجام دادند. از آن میان، می‌توان به حملات علیه تاسیسات نفتی آرامکو در مناطق مختلف عربستان چون نجران اشاره کرد. همچنین، حمله‌ای در روز ۱ خرداد ۱۳۹۸ (۲۲ مه ۲۰۱۹) انجام گرفت که در جریان آن دو فروند هلیکوپتر تهاجمی اِی اِچ-۶۴دی (AH-64D) ارتش عربستان توسط پهپادهای قاصف۲کِی در فرودگاه نجران منهدم شدند.

یکی از پر تلفات‌ترین حملات انجام شده با استفاده از پهپادهای انتحاری قاصف-۲کِی در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۸ (۱ اوت ۲۰۱۹) در عدن انجام گرفت که در جریان آن، ده‌ها تن از نظامیان ارتش امارات و نیروهای یمنی مورد حمایت ائتلاف به رهبری عربستان، جان خود را از دست دادند. پیشتر، در روز ۲۰ دی ماه ۱۳۹۷ (۱۰ ژانویه ۲۰۱۹) یک پهپاد قاصف علیه رژه نظامی دولت یمن (مورد حمایت ائتلاف) در پایگاه هوایی العند صورت گرفت که در جریان آن ۷ نفر از نظامیان یمنی و اماراتی و سرتیپ صالح طماح، یکی از فرماندهان اطلاعات ارتش یمن، کشته شدند.

استفاده از پهپاد علیه اسرائیل

نخستین بار در صبح روز ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۶، یک فروند پهپاد سیمرغ نیروی هوافضای سپاه پاسداران به حریم هوایی اسرائیل برفراز بلندی‌های جولان نفوذ کرد که متعاقبا توسط یک فروند هلیکوپتر تهاجمی اِی اِچ-۶۴ دی نیروی هوایی آن کشور ساقط شد. با بررسی لاشه پهپاد، مشخص شد که از نوع انتحاری آن بوده است. گرچه آن حمله موفق نبود، اما دقایقی پس از آن، نیروی هوایی اسرائیل مجاب شد تا با استفاده از ۸ فروند جنگنده اف-۱۶ اتاقک کنترل و هدایت پهپاد مورد نظر را به همراه شماری دیگر از پهپادهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران در محل پایگاه هوایی تی۴ در استان حمص اسرائیل، مورد هدف موشک‌های کروز دلیله خود قرار دهد و در جریان آن، خلبانان سپاهی پهپاد مورد نظر را به هلاکت برسانند.

۱۸ ماه پس از آن واقعه، نیروی قدس سپاه پاسداران به اعزام چند پهپاد انتحاری، احتمالا از نوع ابابیل ۲، و خلبانان و پرسنل فنی‌شان به دمشق، جهت استفاده علیه نیروهای ارتش اسرائیل در بلندی‌های جولان، اقدام کرد. متعاقبا، اسکادران شماره ۱۰۹ نیروی هوایی اسرائیل مستقر در پایگاه رمات دیوید (Ramat David) در شمال اسرائیل، مامور انهدام این پهپادهای انتحاری در یک پایگاه نظامی ارتش سوریه در عقربا، در حومه دمشق شد. در جریان آن، جنگنده های اف-۱۶دی (F-16D) این اسکادران، مجهز به موشک‌های کروز دلیله (Delilah)، عملیات خود را در نخستین دقایق بامداد امروز انجام دادند که متعاقبا، انبار مهماتی که پهپادها در آن قرار داشتند، همراه با ساختمان محل اقامت نیروهای سپاه پاسداران، منهدم شد. در جریان این حمله ۲ الی ۵ نفر از نیروهای حزب‌الله نیز که درون آن ساختمان‌ها حضور داشتند، کشته شدند. 

در جریان نشست خبری فرماندهی ارتش اسرائیل که صبح امروز در تل آویو برگزار شد، اعلام شد که حمله پهپادی سپاه پاسداران که نیروی هوایی اسرائیل از آن جلوگیری کرد، مستقیما به دستور فرمانده سپاه قدس، قاسم سلیمانی طراحی شده بود و پرسنل نیروی هوافضای سپاه که در آن دخیل بودند، مستقیما توسط او انتخاب شده بودند. به نظر می‌رسد که هدف از این حمله پهپادی سپاه که پیش از صورت گرفتن آن به شکست انجامید، در راستای قدرت‌نمایی جمهوری اسلامی پیش از نشست سران کشورهای گروه هفت در شهر ساحلی بیاریتز فرانسه، جهت امتیاز‌گیری در مذاکرات پیش رو بوده باشد.