مدال، یاس عمیق، جنجال‌های سیاسی-اجتماعی و آزمایش‌های مثبت کووید! پس خیلی ذوق نکنید.

روز افتتاح المپیک توکیو می‌رود که نمونه‌ای حاکی از اوضاع حاکم بر آن در طول دو هفته و چند روز مسابقات باشد. اما تاریخ ۱۲۵ ساله این گردهمایی ورزشی چندگانه همیشه روی دستاوردهای بهترین و ماهرترین‌ها استوار نبوده است. بازی‌های المپیک همواره نماد فضای حاکم بر آن‌ها در چارچوب زمان‌شان بوده است. به همین دلیل روز نخست بازی‌ها با خود به یک میزان آشنایی و یک اندازه درد به همراه داشت.

تا ساعات ظهر روز شنبه، دود ناشی از آتشبازی و لبخندهای مراسم حقیقتا گرم افتتاح مسابقات در استادیوم المپیک فرو نشسته و محو شده بود. کمیته بین المللی المپیک به دنبال آن که برخی از ورزشکاران و مقامات در مراسم رژه جمعه شب بدون ماسک شرکت کرده بودند، به کلیه روسای تیم‌های ورزشی هشدار داد که هرگونه تخطی از پروتکل با اقدامات تنبیهی رو به رو خواهد شد. 

این هشدار با خبر افزایش موارد ابتلا به کووید-۱۹ همزمان شد: هفده مورد جدید ابتلا، از جمله یکی از ساکنان دهکده المپیک و ورزشکاری که در محل دیگری اسکان داشت مجموع  موارد ابتلا را از اول ماه ژوئیه  به ۱۲۷ مورد رساند. به همین گونه، نخستین مورد لغو مسابقه، صبح امروز با اعلام خبر مثبت بودن آزمایش کرونای مارکتا اسلوتکووا ورزشکار تیم والیبال زنان ساحلی جمهوری چک رقم خورد. او ششمین ورزشکار از تیم‌های ورزشی این کشور بود که آزمایش کرونایش مثبت اعلام شد.  

خوش‌بختانه ویروس کرونا نتوانست از ادامه ۲۲ رقابت دیگر در سراسر شهر در روز شنبه جلوگیری کند، نه این که تلاش خود را نکرد! این واقعیت پنهان نیست که به رغم انتقاداتی که به درستی از کمیته بین المللی المپیک شده، این تسکین خاطر که اکنون ورزشکاران شایعات و خبرها را به خود اختصاص خواهند داد تنها متعلق به آن‌ها نبود. 

یانگ کیان، تیرانداز چینی نخستین مدال طلای المپیک را در مسابقات ده متر تفنگ بادی زنان ربود و بدین گونه یکی از سه «خوکچه‌ آزمایشگاهی» نخستین مراسم اعطای مدال‌ها در المپیک امسال شد. او همراه با آناستازیا گالاشینا (کمیته المپیک روسیه، نقره) و نینا کریستن (سوئیس برنز)  با دستکش‌های ضدعفونی شده مدال‌های خود را که توسط توماس باخ، رئیس کمیته بین المللی المپیک روی یک سینی گذاشته شده بود، برداشتند. چهره توماس باخ در هفته جاری روی بسیاری از پوستر‌های خانگی نقش بسته است که هیچ‌یک تصویر مطلوبی از او نبوده است.

اما افتخار کامل نصیب هند زازا، اعجوبه ۱۲ ساله سوری و قهرمان تنیس روی میز، شد. او جوان‌ترین المپین توکیو و کم سن‌و‌سال‌ترین  ورزشکاری است که از سال ۱۹۹۲  در مسابقات المپیک رقابت کرده است. در حال حاضر زازا با شکست در مقابل لیو جیا بخت چهار تنیس روی میز از اتریش از دور بازی‌ها خارج شده است. زازا در گیم دو و سه با امتیاز ۴ به هیچ به رقیب اتریشی خود باخت اما مهارت‌های او حتی از طرف رقیب ۳۹ ساله اش نیز تصدیق شده است.

شب گذشته زازا پرچم سوریه را در دست داشت و ۱۲ ساعت پس از آن  نماینده بلندپروازی‌های ناب و دست نخورده هم سن وسال‌هایش در شرایط مشابه زندگی خودش بود. او گفت: «در پنج سال گذشته بسیار چیزها تجربه کردم، به‌ویژه با جنگی که در سراسر کشور در جریان بود، با تاخیرها، با بودجه (شرکت در) المپیک.»

«بسیار دشوار بود. اما باید برای آن مبارزه می‌کردم. و این پیام من به آن کسانی است که می‌خواهند در همین شرایط قرار گیرند (به پای المپیک برسند): برای (تحقق) رویاهایتان بجنگید، به رغم مشکلاتی که دارید سخت بکوشید، و به هدفتان خواهید رسید.»

کلمات او تاییدی در لفافه از قدرت المپیک در پروردن ورزشکاران بود و این که ورزشکارانی مثل او چه فداکاری‌هایی می‌کنند تا به این مرحله برسند. در سوی دیگر این طیف، هریت بوُنفاس، جودوکار محبوب تیم مالاوی، از رده ۴۸ کیلوگرم زنان بود  که در ۱۴ ثانیه نخست مسابقه به گابریلا چیبانای برزیلی باخت. پنج سال تمرین و تلاش چقدر آنی می‌تواند ظرف یک لحظه از دست برود. اشلی مکنزی، ستاره دل‌شکسته تیم بریتانیا پس از شکست در رده جودوکاران ۶۰ کیلوگرم مردان زیر لب گفت: «فقط می‌خواهم بروم خانه.»

شاید بزرگترین خبر روز رویدادی بود که به وقوع نپیوست و گزینه ورزشکاری که ارزش‌هایش را به مزیت رقابت در مسابقات المپیک ترجیح داد.

فتحی نورین، به دنبال اعلام آن که باید در رده ۷۳ کیلوگرم جودوی مردان در دور بعدی با توهار بوتبول اسرائیلی مصاف دهد، از مسابقه کناره گیری کرد. او گفت: «ما برای رسیدن به المپیک سخت تلاش  کردیم اما آرمان فلسطینیان بزرگتر از همه اینهاست.» موضع او مورد حمایت مربی‌اش عمار بنی خلف است که به رسانه‌های الجزایر گفت نورین «تصمیم درستی» اتخاذ کرده است. نورین به دنبال اعلام موضعش از مسابقات المپیک معلق و به الجزایر بازگردانده شد. قرار است فدراسیون بین المللی جودو تحریم‌های بیشتری علیه او اعمال کند. 

این نخستین بار نیست که دامنه اختلافات میان اسرائیل و فلسطین به المپیک کشیده می‌شود. در واقع در مراسم آغاز المپیک توکیو در روز جمعه به احترام یازده عضو تیم اسرائیل که در المپیک سال۱۹۷۲ در مونیخ به ضرب گلوله کشته شدند، یک دقیقه سکوت اعلام شد.

این حرکت یادآور آن بود که چگونه چندگانگی موضع کمیته بین المللی المپیک در برخورد به آنچه در اطرافش می‌گذرد توام با تظاهر و دورویی است. حتی مسابقاتی که بیشتر درهایش بسته است، در مقابل گرفتاری‌های جهان اطرافش غیرقابل نفوذ نیست، هرقدر هم سعی کند تنها بخش‌هایی را از بیرون به خود راه دهد که شرایطش را از قبل تعیین کرده باشد. جایی که از ۲۰۶ کشور و کمیته‌های المپیک دعوت می‌کنید در یک مکان گرد هم آیند، تعصبات خود را هم با خود می‌آورند.

با وجود این، احتمالا روز نخست المپیک حاوی چیزی که پیشتر نمی‌دانستیم نبود. کووید به جای خود باقی است، همان گونه که شکاف‌های جوامع بزرگتر به هر صورت خود را نشان خواهد داد. هر دو این پدیده ها در ۱۶ روز آینده در میان نشیب و فرازهای خاص المپیک شایع‌تر خواهند شد. المپیک ۲۰۲۰ توکیو به آن گونه‌ای که قرار است ادامه پیدا کند، آغاز شده است.

اگر ورزش موجب آرامش شماست، یا چاشنی سایر جنبه‌های زندگی، حتی این المپیک بسیار غیرعادی هم می‌تواند انتظارتان را برآورده کند.