از افتخار فرهنگی تا شرمساری ملی؛ لباس رسمی کاروان ایران در مراسم افتتاحیه المپیک

هر بار حضور در رژه افتتاحیه آهی از نهاد طراحان لباس در ایران برآورد

ورزشکاران ایرانی در دهکده المپیک مونترال ۱۳۵۵-ورزش۳

تیر آخر کمان بی‌کفایتی مسئولان ورزش در ایران، انتخاب لباس کاروان المپیک بود. هرچند به‌درستی می‌توان گفت این نمایش بیرونی بی‌قواره، به‌خوبی نشان دهنده نگاه حاکمیت به ورزش قهرمانی در ایران است.

مقایسه توجه مقامات سیاسی و ورزشی دوران پهلوی به لباسی که چند روز در مقابل چشم تمام دنیا قرار می‌گیرد و پس‌ازآن برای ده‌ها سال در تاریخ ثبت می‌شود با مقامات ورزشی حال حاضر نشان می‌دهد که تنها بخش موردعلاقه آن‌ها، گرفتن بودجه برای طراحی لباس است و نه خرج کردن آن به روش درست.

مسئولان کمیته ملی المپیک مسئولیت طراحی لباس کاروان را این بار به کارگروه مد و طراحی وزارت ارشاد سپردند که بنا بر شنیده‌ها برگزار نشدن مراسم رونمایی به علت اختلاف‌نظر آن‌ها بود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

دو نشان تجاری ایرانی، لباس‌های کاروان را تهیه‌کرده‌اند. زاگرس‌پوش کت‌وشلوار مردان را طراحی کرده و دوخته است و مل‌اندموژ هم لباس زنان و لباس ورزشی مردان و زنان را طراحی و آماده کرده است.

به گفته همشهری آنلاین به نقل از منابع نزدیک به کمیته ملی المپیک «سه برند آمریکایی، آلمانی و چینی به ایران پیشنهاد داده بودند با تخفیف لباس‌های کاروان ایران را تهیه می‌کنند اما پیشنهادهای آن‌ها پذیرفته نشد. کار طراحی و دوخت لباس‌ها به شرطی به نشان‌های تجاری ایرانی واگذار شد که همه هزینه‌ها از طراحی، تهیه پارچه تا دوخت با خود آن‌ها باشد و کمیته ملی المپیک هزینه‌ای را نپردازد.»

انتقادها آن‌قدر گسترده شد که کیکاوس سعیدی دبیرکل کمیته ملی المپیک گفت: «در راستای احترام به افکار عمومی» مردان با «ست ورزشی» در افتتاحیه شرکت خواهند کرد.

چالش لباس ورزشی با پوشش اسلامی

تعریف مقامات سیاسی از «لباس اسلامی» برای ورزشکاران از اولین روزهای استقرار جمهوری اسلامی در ایران مایه دردسر شد. بار اصلی آن‌هم بر دوش ورزش زنان بود. رشته‌هایی چون ژیمناستیک کلاً از ورزش قهرمانی زنان حذف شدند چون لباس آن از نظر مسئولین ورزشی در ایران «غیرشرعی» تشخیص داده شد. سایر رشته‌ها نیز البته وضع بهتری نداشتند. ورزش زنان ایران درست در سال‌هایی که توانسته بود با مدال‌آوری مقامات را راضی به گسترش منابع و سرمایه‌گذاری در این بخش کنند، متوقف شد. ورزش ایران هم در شرایطی که می‌توانست یکی از امیدهای میزبانی المپیک باشد بنا بر شرایط پیش‌آمده بعد از انقلاب و جنگ به خواب اجباری طولانی رفت.

رژه رنگ و فرهنگ

المپیک امسال در توکیو برگزار خواهد شد که برای ورزش ایران یک خوش‌یمنی قدیمی را به خاطر آورد. المپیک ۱۹۶۴ (۱۳۴۳) توکیو اولین المپیکی بود که زنان ایرانی در آن حاضر بودند. رژه کاروان‌های ورزشی هر چهار سال یک‌بار تمرکز خبری را در دنیا به‌سوی خود می‌کشید. درزمانی که تلویزیون جای خود را در میان خانه‌های طبقه متوسط در دنیا بازکرده بود نمایش کاروان‌های ورزشی جزئی از دنیای سرگرمی شد. حتی افرادی که علاقه‌ای به نگاه کردن مسابقات ورزشی نداشتند هم از دیدن کاروان‌های ورزشی در لباس‌های آراسته لذت می‌بردند.

«روح المپیک» با سوگیری‌های سیاسی در تضاد و این عمل در قوانین المپیک ممنوع است اما کشورهای مختلف تا توانسته‌اند جنبه‌های فرهنگی خود را در این مسابقات گنجاندند و المپیک هم با آغوش باز آن را پذیرفت.

 آخرین باری که ایران قبل از انقلاب اسلامی در المپیک شرکت کرد تابستان ۱۳۵۵ در مونترال کانادا بود. ظاهر این کاروان ورزشی مطابق مد آن روزهای دنیا کت‌های یقه ناچ پوشیده بودند و کراوات‌های طرح دار پهن بسته بودند. این طرح کاملاً متناسب با رویه کلی طراحی لباس آن سال‌های ایران در جشن‌های شاهنشاهی و لباس‌های سلطنتی و در ادامه معرفی چهره جدید و مدرن از ایران تاریخی بود.

کاروان ورزشی ایران در چهل سال گذشته نه‌تنها از نمایش رنگ و طرح در رژه المپیک بهره‌ای نبرده است، هر باز حضور در رژه افتتاحیه آهی از نهاد طراحان لباس در ایران برآورد.

این رویداد مهم ورزشی فرهنگی که در کشورهای دیگر محلی برای به چالش کشیدن نشان‌های تجاری و رقابت آن‌ها برای به دست آوردن این فرصت طلایی است در ایران در یک‌روند غیرحرفه‌ای تبدیل به یک شرمساری ملی شده است.

بیشتر از مُد و زیبایی