دشواری‌های اجرای موسیقی زنده در میراث فرهنگی یونان باستان

برای حفظ بنا، مصرف نوشیدنی و به پا داشتن کفش پاشنه‌بلند ممنوع است

اجرای اپرای ملی یونان در سالن تئاتر اودئون هرودس اتیکوس ۲۰۰۰ ساله- Louisa GOULIAMAKI / AFP

تئودورا کاراکاسی، یکی از برگزارکنندگان جشنواره پلیکسن آتن و برنامه سمعی‌بصری مکس کوپر در اودئون هرودس اتیکوس، گفت: «ما کاملا آگاهیم که این‌ محک و استاندارد بزرگی است که این‌جا بنایش را گذاشته‌ایم.» اودئون هرودس اتیکوس سالن تئاتری تقریبا ۲۰۰۰ ساله است که در دامنه جنوبی آکروپلیس آتن واقع شده است.

کوپر، هنرمند سمعی‌بصری متولد بلفاست، پس از همکاری با نهادهایی مانند مرکز باربیکن، شرکت معماری زاها حدید، و دالبی اتموس، قرار است اولین اجرای تکنو را در این سالن اجتماعات باستانی داشته باشد. «اما در مورد این‌جا دچار توهم و تصور غلط نیستیم، در این برنامه‌ها خودِ بنا نقش اصلی را دارد. ناخودآگاه توجه را از هر اجرایی به سوی خود جلب می‌کند.»

اما برای برگزارکنندگانی مانند کاراکاسی کار در آکروپلیس بدون چالش‌های خاص خودش نیست: محدودیت دسی‌بل [شدت صدا]، ممنوعیت نوشیدنی، ممنوعیت کفش پاشنه‌بلند، و حتی محدودیت وزن که نه‌‌تنها تجهیزات سنگین بلکه آدم‌ها نیز مشمول آن می‌شوند.

اما چرا؟ خب، پیشینه هرودس اتیکوس حاکی از آن نیست که از اجزای پایا و مقاوم مجموعه آکروپلیس لوده است. هرچند بسیاری از سازه‌های مشهوری که این میراث جهانی یونسکو را تشکیل می‌دهند حدود سال ۴۵۰ قبل از میلاد مسیح ساخته شدند، هرودس اتیکوس بعدها بنا شد‌ــ بین سال‌های ۱۶۱ تا ۱۷۴ میلادی به‌دست سیاستمداری یونانی‌ـ‌رومی به همین نام.

هنوز ۱۰۰ سال بیشتر از بنایش نگذشته بود که در سال ۲۶۷ میلادی در حمله هرولی‌ها تخریب شد، و سقف و بیشتر ۴۴۰۰ جایگاه سنگی‌اش از بین رفت، و تا قرن بیستم در وضعیتی ویرانه‌ باقی ماند.

در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ این محل بازسازی و مرمت شد و به ظرفیت اصلی‌اش بازگردانده شد، ابتدا تبدیل شد به خانه ارکستر دولتی آتن و ماریا کالاس، خواننده اپرای سوپرانوی یونان. اجراهای فرانک سیناترا و میزبانی مراسم انتخاب دختر شایسته جهان در سال ۱۹۷۴ توجه بین‌المللی را جلب کرد و هرودس اتیکوس را از جایگاهی فرهنگی به عرصه‌ نمایش تمام‌و‌کمال تبدیل کرد. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در هرودس اتیکوس برنامه‌های ستاره‌هایی از استینگ و لوچیانو پاواروتی گرفته تا التون جان، پتی اسمیت، فو فایترز و فلورنس اند ماشین به نمایش درآمده است.

ماریا تاناسولیا عضو گروهی بود که برنامه اجرای زنده فو فایترز در سال ۲۰۱۷ را ترتیب داد و تایید می‌کند که هرچند هرودس اتیکوس ۲۰۰۰ سال پیش به‌عنوان محلی ایده‌آل و مناسب برای موسیقی و اجرای زنده طراحی شده بود‌ــ هدایت و قراردهی تجهیزات امروزی در آن می‌تواند دشوار باشد.

«با اینکه از لحاظ پژواکی حیرت‌انگیز است‌ـ به‌دلیل طراحی محل در هزاران سال قبل، نیاز به کنترل بلندی صدا و دسی‌بل موسیقی برای محافظت از مرمرها برگزاری برنامه موسیقی راک را چالش‌برانگیز می‌کند.»

«ما همچنین مسئله گنجایش را داشتیم، این اولین گروه موسیقی راک بود که در این محل اجرا می‌کرد اما همه آتن می‌خواستند بیایند و فو فایترز را ببینند‌ــ دلیلی دارد که این گروه‌ها معمولا در استادیوم‌ها اجرا می‌کنند، ۴۴۰۰ نفر در مقایسه با جمعیت‌های معمول [برنامه‌هایشان] رقمی نیست.»

کل آکروپلیس میراث جهانی یونسکو است، که اطمینان حاصل می‌کند روند سختگیرانه‌ای اعمال می‌شود تا محافظت از تمام بناهای محل تضمین شود. برگزارکنندگان باید قوانین را رعایت کنند به‌عنوان مثال به مرمرها اجازه بدهند بین آوازها/اجراها «نفس بکشند» یا اندازه تجهیزاتی که به محل آورده و بیرون برده می‌شوند کنترل کنند. اما آن‌طور که بهرنگ امامیان دزفولی، تهیه‌کننده برنامه جان کلیز، کمدین بریتانیایی، در سال ۲۰۱۹، می‌گوید‌، بیشتر سختی بخش برگزاری‌ قبل از اجرای برنامه است.

او با خنده می‌گوید: «اما پیش‌بینی‌ناپذیری هوای آتن کمی دردسر دارد. ما نیم ساعت قبل از این‌که درها باز و برنامه جان کلیز شروع شود گرفتار این قضیه شدیم‌ــ محل روباز است پس به‌خصوص مقابل بارش باران آسیب‌پذیر است. یک لحظه منتظر ماندیم ببینیم اصلا می‌شود برنامه را ادامه داد.»

برای کوپر، هنرمندی که به پژواک معمول و عرف کلاب‌ها و سیستم‌های صوتی تک‌منبع عادت دارد‌ــ محدودیت دسی‌بل برای محافظت از ویرانه‌های آسیب‌پذیر این سالن تئاتر مفهومی غریب و نامعمول است: «ما ناچار شده‌ایم این بلندگوهای کوچک‌تر را نصب کنیم و جا به جا دور صحنه مرکزی کار گذاشته‌ایم.»

کوپر اولین برنامه تکنو را در این محل اجرا خواهد کرد، تلفیقی رسانه‌ای که هم موسیقی و هم نمایش تصاویر روی دیوارهای سالن تئاتر را شامل می‌شود. او معتقد است کاوش‌هایش در ژانرهای کلاسیک، سنت‌گراهای آکروپلیس را مجاب کرد به او اجازه دهند آن‌جا اجرا کند: «من کلی کار جامع و پساکلاسیک با نوازنده‌های پیانو انجام داده‌ام و عواملی که به گمانم از منظر کلاسیک خوشایندتر است، پس مطمئنم که همین کمک کرد طبل‌ها و سازهای کوبه‌ای را یواشکی رد کنیم بیاوریم این‌جا.»

«من با پروژکتورهای زیادی کار می‌کنم که از خود محل به‌عنوان پرده استفاده کنم تا معماری و زیبایی و تاریخ محل به اندازه مشارکت موسیقی و بصری من، بخشی از نمایش شود. هدفم این است که از آکروپلیس نمایی تماشایی بسازم.» 

بلیت‌های اجرای زنده مکس کوپر در آکروپلیس در ۶ ژوییه ۲۰۲۱ هنوز موجود است.

© The Independent

بیشتر از موسیقی