گفت‌وگوی ملی جناح‌های فلسطینی که قرار بود روز شنبه گذشته آغاز شود، به طور غیرمترقبه و ناگهانی به تعویق افتاد. منابع آگاه فلسطینی دلیل این امر را تشدید اختلاف نظر میان طرف‌های شرکت کننده دانسته و افزودند که این گفت‌وگو پیش از آن‌که آغاز شود به دلیل ناسازگاری‌های روزافزون بین گروه‌های فلسطینی به تعویق افتاد.

روز پنجشنبه گذشته، مقامات سازمان اطلاعاتی مصر که پرونده فلسطین را دنبال می‌کنند، به جناح‌های فلسطینی شرکت کننده در گفت‌وگوی ملی اطلاع دادند که این گفت‌وگو تا مدت زمان نامعلومی به تعویق افتاده است و زمانی آغاز خواهد شد که گروه‌های فلسطینی بر سر موضوعات عمده‌ای که قاهره می‌خواست در نشست پیش‌رو در مورد آن‌ها موافقت صورت گیرد، به توافق برسند. این در حالی است که نشست جناح‌های فلسطینی که جلسات جداگانه آن بین روسای هيئت‌های شرکت کننده و مقامات سازمان اطلاعاتی مصر روز چهارشنبه گذشته آغاز شد، قرار بود در مورد برخی از موضوعات برجسته، از جمله پرونده تثبیت آتش‌بس، بازسازی غره و سازوکار آن،‌ مسائل مربوط به پرونده انتخابات فلسطین، آشتی میان گروه‌های مختلف و پایان بخشیدن به اختلافات داخلی، بحث و بررسی کند.

چرا گفت‌وگوی ملی فلسطین با چالش روبه‌رو شد؟

منابع آگاه فلسطینی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی در قاهر داشتند، گفتند که میزان بالای اختلافات میان‌ جناح‌های فلسطینی و ناسازگاری در طرح کلی برخی از موضوعات، حامیان و میزبانان گفت‌وگوی ملی فلسطین در مصر را ناامید کرد، به ویژه این‌که پس از ورود هیئت‌های فلسطینی شرکت کننده، مقامات مصر در طول روز چهارشنبه سعی کردند دیدگاه‌های گروه‌های فلسطینی را نزدیک سازند، اما علی‌رغم کلیه تلاش‌ها، هیچ جناحی حاضر به عقب‌نشینی از موضع خود نشد.

یکی منبع فلسطینی اظهار داشت که روز چهارشنبه گذشته مقامات سرویس اطلاعاتی مصر به طور جداگانه با هیئت حماس به رهبری اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، شیخ صالح العاروری، معاون وی، و هیئت فتح به ریاست جبرئیل رجوب دیدار کردند و در مورد خطوط اساسی نشست،‌ موضوعات بحث برانگیز و آماده‌سازی برای جلسات گفت‌وگو ملی در آغاز هفته جدید بحث و مذاکره کردند، اما هیچ یک از طرفین حاضر نشدند در مورد پرونده‌های یادشده امتیازی ارائه دهند یا از موضع خود اندکی عقب‌نشینی کنند. منبع مزبور افزود که «دستیابی به دستورکار گفت‌وگو با توجه به افزایش میزان اختلافات و ناسازگاری‌ها عملا دشوار بود» و در نتیجه، مقامات مصری با استناد به ناکامی جلسات مقدماتی، دریافتند که در حال حاضر گفت‌وگوی ملی نمی‌تواند به توافق قابل ذکری منجر شود.   

یک منبع فلسطینی دیگر اظهار داشت که اختلافات اساسی در دوره مقدماتی مذاکرات، مربوط به پرونده‌های بازسازی نوارغزه و انتخابات به تعویق افتاده مجلس شورای قانون‌گذاری فلسطین بود. در پرونده اول، جنبش فتح بر ضرورت مدیریت بودجه بازسازی از طریق آن جنبش تأکید داشت، در حالی‌که حماس بر لزوم تعهد برای برگزاری انتخابات در نخستین فرصت ممکن به عنوان تنها راه تشکیل دولت ملی اصرار می‌کرد. عدم سازگاری فتح و حماس باعث شد قاهره به این نتیجه رسد که جلسات گفت‌وگوی ملی فلسطین بدون رسیدن به توافق مقدماتی مشخص، نمی‌تواند نتیجه‌ای مثبتی در پی داشته باشد.

جهاد الحرازین، یکی از رهبران جنبش فتح، گفت که میزان اختلافات بین جناح‌های فلسطینی همه را متعجب کرد و افزود: «آن‌چه در روزهای اخیر شاهد آن بودیم تلاش برای دستیابی به دستاوردهای سیاسی و تحمیل دستور کارهای خاص از سوی برخی جناح ها و عدول از تفاهمات قبلی بود.»

از سوی دیگر، منابعی از جنبش حماس، اظهار داشتند که «جنبش فتح بر لزوم آغاز به کار تشکیل دولت وفاق ملی، در دست گرفتن مسئولیت بازسازی نوار غزه و به تعویق انداختن بحث در مورد انتخابات تأکید داشت، در حالی‌که حماس حاضر به پذیرش این پیشنهادها نشد.»

آیا راهی برای بازگشت به توافق وجود دارد؟

با آن‌که ایندیپندنت عربی قادر به دریافت پاسخ رسمی مصر در مورد زمان پیشنهادی بعدی برای میزبانی گفت‌وگوی ملی فلسطین نشد، منابع فلسطینی اشاره کردند که بازگشت به گفت‌وگوی ملی تا چند هفته دیگر ممکن نخواهد بود و خاطرنشان کردند که قاهره در حال بررسی مواضعش برای اطمینان از موفقیت گفت‌وگوی ملی فلسطین در دوره بعدی است.

در همین راستا، جهاد الحرازین، یکی از رهبران جنبش فتح، گفت که قاهره «سعی کرد به جناح‌های فلسطینی فرصت بیشتری بدهد تا در باره اختلافات مربوط به پرونده‌های عمده مشورت و تفاهم کنند و در مورد اولویت‌هایی که باید در باره آن‌ها توافق صورت گیرد، به طور مقدماتی به توافق رسند.»

البته پیش از این، منابع دیپلماتیک مصر به روزنامه ایندیپندنت عربی اظهار داشته بودند که گفت‌وگوی‌های فعلی، برای تکمیل بحث‌های مطرح شده در دیدار عباس کامل، رئیس سازمان اطلاعات مصر در نوارغزه و سرزمین‌های اشغالی فلسطین است. همچنان، نشست پیش‌رو به عنوان ادامه گفت‌وگوهای ملی محسوب می‌شود که در ماه‌های فوریه و مارس گذشته با حمایت و سرپرستی مصر به منظور پایان دادن به اختلافات میان جناح‌های فلسطینی و دستیابی به آتش‌بس، در قاهره برگزار شده بود.

منابع مزبور خاطرنشان کردند که «میزبانی قاهر از جلسات جدید جناح‌های فلسطینی به عنوان بخشی از تلاش‌های فشرده مصر برای تحقق آرمان فلسطین و تأکید پیوسته عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر بر ادامه تلاش‌ها به منظور حل اختلافات در فلسطین، دستیابی به مصالحه و سازش،‌ تثبیت آتش‌بس و بازسازی نوار غزه، است.»

دولت مصر همزمان با تلاش‌های سیاسی برای پایان بخشیدن به اختلافات و تثبیت آتش‌بس، در تلاش برای اتخاذ اقدامات بشردوستانه به فلسطینیان است و در همین راستا، مصر کمک‌های بشردوستانه‌ای برای ساکنان نوار غزه ارسال کرده است. همچنان دولت مصر علاوه بر پیشنهاد ساخت یک شهرک مسکونی در نوار غزه به نام «شهرک مصر»، ۵۰۰ میلیون دلا را برای کمک به بازسازی نوار غزه از طریق شرکت‌های مصری اختصاص داده است.

قابل ذکر است که در سیزدهم ماه آوریل گذشته و به دنبال تجاوزات اسرائیل به فلسطینیان در محله شیخ جراح در شهر اشغال شده قدس، درگیری میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها آغاز شد و این درگیری با گذشت زمان شدت گرفت و دامنه آن در کرانه باختری و مناطق عربی در اسرائیل گسترش یافت تا این‌که جنگ غزه آغاز شد و رویارویی نظامی میان دوجانب به مدت ۱۱ روز ادامه داشت، سپس در سایه تلاش‌های مصر، در بامداد روز جمعه ۲۱ ماه مه ۲۰۲۱، جنگ خونین غزه با اجرایی شدن آتش‌بس به پایان رسید.