رئیس‌جمهور اسرائیل وظیفه تشکیل دولت را به رقیب نتانیاهو سپرد

یائیر لاپید، چهره لیبرال سیاست اسرائیل، از حمایت ۵۶ نماینده از ۱۲۰ نماینده مجلس برخوردار است

رئيس‌جمهوری اسراییل روز چهارشنبه رسما از یائیر لاپید، چهره لیبرال، خواست برای تشکیل دولت تلاش کند- OREN BEN HAKOON / AFP

گرچه هنوز قطعی نیست، اما به نظر می‌رسد که پس از چهار انتخابات در طی دو سال، عصر بنیامین نتانیاهو در اسرائیل شاید در حال به پایان رسیدن باشد.

پس از آن‌که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر کنونی اسرائیل، موفق نشد در مهلت ۲۸ روزه خود دولت تشکیل دهد، روون ریولین، رئيس‌جمهوری آن کشور، روز چهارشنبه رسما از یائیر لاپید، چهره لیبرال، خواست برای تشکیل دولت تلاش کند. طبق قانون، رئیس‌جمهوری سه روز وقت داشت تا در این مورد تصمیم بگیرد. انتظار می‌رفت که او یا این فرصت را به آقای لاپید بدهد و یا به چهره راست‌گرای مخالف نتانیاهو، نفتالی بنت. گزینه دیگر این بود که فرد خاصی را مشخص نکند و از کل ۱۲۰ نماینده مجلس اسرائیل، کنست، بخواهد تلاش کنند ائتلافی با حمایت حداقل ۶۱ نماینده (یعنی اکثریت) تشکیل دهند.

 چند ساعت پیش از آن اقدام، آقای بنت، رهبر حزب راست‌گرای «یامینا»، از تمام احزاب سیاسی خواست به «دولت وسیع اضطراری» بپیوندند تا کشور عازم پنجمین انتخابات نشود. او در دیدار با آقای ریولین خواهان آن شده بود که خودش وظیفه تشکیل دولت را به عهده بگیرد. آقای ریولین اما نهایتا این وظیفه را به لاپید سپرد که پیش از بنت، صبح روز چهارشنبه، با او دیدار کرده بود. 

آقای بنت خطاب به رسانه‌ها گفت: «واقعیت، ساده است. نتانیاهو نتوانسته دولتی راست‌گرا تشکیل دهد.» آقای بنت گفت که او تمام تلاش خود را کرده است تا دولتی با احزاب جناح راست تشکیل دهد و حتی دیروقت شب گذشته (سه‌شنبه) نیز در همین زمینه تلاش کرده است، اما این نتانیاهو است که «در را به روی چنین امکانی بسته است.»

احتمال می‌رود لاپید و بنت بر سر تشریک نخست‌وزیری در طول عمر دولت بعدی با یکدیگر به توافق برسند؛ یعنی مثلا قراری بگذارند که ۲ سال بنت نخست‌وزیر باشد و سپس لاپید. آقای بنت تاکید کرد که تشکیل «دولت وسیع اضطراری» امری است که «برای همه آسان نخواهد بود» و «لزوما دولتی طبیعی» نخواهد بود، اما برای آن که کشور دوباره عازم انتخابات نشود، این کار ضروری است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

آقای نتانیاهو با حضور در تلویزیون به بنت و شریک سیاسی‌اش، آیلت شاکد، سیاستمدار جنجالی و وزیر سابق دادگستری، حمله کرد و گفت که آنان اسرائيل را به سوی «دولت چپ‌گرای خطرناک» سوق می‌دهند. 

آویدور لیبرمن، مردی که زمانی از نزدیکان نتانیاهو بود و اکنون از دشمنان سیاسی اصلی او محسوب می‌شود، با انتشار بیانیه‌ای به رئیس ‌جمهوری اسرائیل تبریک گفت که «با دادن وظیفه تشکیل دولت به یائیر لاپید تصمیم درستی گرفته است.» آقای لیبرمن رهبر حزب «ییسرائیل بیتنو» (اسرائیل، خانه ما) است؛ حزبی که منافع اقلیت روس‌زبان آن کشور را نمایندگی می‌کند و به مخالفت با یهودیان فوق‌ارتدوکس (هاردی) معروف است. لیبرمن تاکید کرد که اکنون وظیفه رهبران احزاب مخالف نتانیاهو است که دست به تشکیل دولت بزنند. او افزود که دولت جدید را باید «تا اوایل هفته آینده» تشکیل داد. 

از میان ۱۲۰ نماینده مجلس اسرائیل، در حال حاضر ۵۶ نفر از نخست‌وزیری آقای لاپید حمایت می‌کنند که تنها چهار کرسی با اکثریت فاصله دارد. رئیس‌جمهوری از تمام احزاب خواسته بود نامزد خود را برای تشکیل دولت اعلام کنند. غیر از نمایندگان حزب خود آقای لاپید، «یِش آتید» («آینده‌ای هست»)، نمایندگان چند حزب دیگر نیز او را پیشنهاد دادند؛ از جمله تمامی نمایندگان ییسرائیل بیتنو؛ کاهول لاوان (آبی و سفید)، حزب ژنرال بنی گانتز، «امید نو»، حزب گیدئون صعر (چهره حزب راست‌گرای لیکود که مدتی پیش در مخالفت با نتانیاهو از‌آن جدا شد)، و دو حزب چپ‌گرای کارگر و مرتز. از شش نماینده فراکسیون پارلمانی «فهرست مشترک» که مدافع حقوق اقلیت عرب‌ و فلسطینی‌تبار اسرائیل است نیز پنج نماینده، رسما لاپید را پیشنهاد دادند. این مجموعه شامل نمایندگان حزب کمونیست اسرائیل (که ترکیب مشترک یهودی و فلسطینی/عرب دارد) و حزب «جنبش عربی برای تغییر» به رهبری احمد الطیبی، سیاستمدار شناخته‌شده فلسطینی‌تبار، می‌شد. اما حزب بلد (ائتلاف دموکراتیک ملی) که گرایش ناسیونالیسمِ عربِ چپ‌گرایانه دارد و شامل یک نماینده از شش نماینده «فهرست مشترک» می‌شود، حاضر به معرفی لاپید نشد. با این حساب، شمار حامیان آقای لاپید به ۵۶ نفر رسید. حزب «یامینا» اما خود آقای بنت را پیشنهاد داد. 

این‌ که حزب راست‌گرای «امید نو» به جای بنت، لاپید را پیشنهاد داده است، نشان می‌دهد که نمایندگان جناح راست هم میل به تشکیل دولت وحدت با حضور احزاب میانه، چپ و راست دارند. اگر رئیس‌جمهوری آقای بنت را برای تشکیل دولت انتخاب کرده بود، او احتمالا می‌کوشید تا دولتی راست‌گرا، شاید با جلب نظر برخی نمایندگان لیکود، تشکیل دهد.  حزب لیکود به اضافه دو حزب «یهودیت متحد تورات» و «شاس» که به ترتیب نمایندگان یهودیان فوق ارتدوکس با پیشینه‌های اروپایی (اشکنازی) و خاورمیانه‌ای (میزراحی) هستند، و حزب راست افراطی «صهیونیست مذهبی»، پیشنهاد دادند رئیس‌جمهوری از گزینه مامور کردن کل مجلس برای تشکیل دولت استفاده کند. 

برخی‌ از طرفداران بنت امید داشتند شاید این احزاب بنت را پیشنهاد دهند. دیگر حزب حاضر در مجلس اسرائیل، حزب «فهرست متحد عرب» به رهبری منصور عباس، معاون سابق رئیس مجلس، است که گرایش اسلام‌گرایی معتدل دارد و به علت اعلام آمادگی همکاری با نتانیاهو، باعث خشم سایر احزاب جامعه فلسطینی‌های اسرائیل شده بود. این حزب اعلام کرد که نامزد مشخصی را به مجلس معرفی نمی‌کند، اما حاضر است در مذاکرات برای تشکیل دولت ائتلافی مشارکت کند. حزب «فهرست متحد عرب» چهار نماینده در مجلس دارد که اگر به لاپید بپیوندد، او را به مرز تشکیل دولت اکثریت می‌رسانند. البته برخی نمایندگان راست (از جمله شش نماینده «امید نو») پیش از این با هرگونه همکاری با نمایندگان فلسطینی‌تبار برای تشکیل دولت مخالفت کرده‌اند. 

 حزب لیکود با صدور بیانیه‌ای از بنت و شاکد خواست «تعهد کنید بخشی از بلوک جناح راست» باشید که «می‌تواند برای تشکیل دولت راست‌گرا در کنست به اکثریت برسد.» بتزالل اسموتریخ، رهبر حزب راست‌گرای افراطی «صهیونیست مذهبی»،  در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری، خواهان تحویل وظیفه تشکیل دولت به کل مجلس شد و گفت که آن اقدام شانس تشکیل دولت را بالا می‌برد. آقای اسموتریخ گفت، حزب او تنها در دولتی مشارکت می‌کند که شامل «احزاب اردوگاه ناسیونالیستی» باشد. او در ضمن تاکید کرد که حضور در دولت با بنت و شاکد را «دشوار» می‌داند.

آقای لاپید حالا این وظیفه دشوار را پیش رو دارد که ۵۶ کرسی را به ۶۱ بدل کند؛ یا از طریق همکاری و تشریک قدرت با بنت، یا از طریق تشکیل دولتی بی‌سابقه بر بنیان همکاری با نمایندگان فلسطینی‌تبار.