به نظر می‌رسد که محافظت از مردم در برابر ویروسی کشنده و بازگرداندن آن‌ها به زندگی عادی، نسبتا سودآور است.

شرکت دارویی فایزر که یکی از نخستین واکسن‌های موفق برای مقابله با ویروس کرونا را تولید کرده، تصمیم گرفت محصول خود را به قیمت تمام شده نفروشد و در نتیجه، از آن سود به دست آورده است.

این شرکت، روز سه‌شنبه درآمد حاصل از تولید واکسن را اعلام کرد. بر اساس داده‌های فایزر، این شرکت در سه ماه اول سال ۲۰۲۱، سه‌ و‌ نیم بیلیون دلار درآمد کسب کرده است. به گزارش «نیویورک تایمز»، فایزر اعلام کرده است که این درآمد، نزدیک به یک‌چهارم کل درآمد آن شرکت است و واکسن کووید-۱۹ سودآورترین محصولی است که تا به حال ساخته است.

گرچه شرکت فایزر میزان سود حاصل از واکسن را فاش نکرده، اما بار دیگر این پیش‌بینی را که در محدوده بالای ۲۰ درصد باشد، یعنی۹۰۰ میلیون دلار سود پیش از مالیات، را تائید کرده است.

بدون شک، محصول این شرکت جان افراد بی‌شماری را نجات داده است و احتمالا در بازسازی اقتصاد ایالات‌ متحده پس از ضربه‌ای که همه‌گیری به آن وارد کرد، نقشی اساسی ایفا خواهد کرد اما این شرکت زمانی درآمد خود را آشکار می‌کند که سایر کشورها -به ویژه هند به دلیل کمبود واکسن و اکسیژن- در نبرد با بیماری همه‌گیر با شرایط کابوس‌واری روبه‌رو هستند.

واکسن فایزر قطعا جان‌های بسیاری را نجات داده، اما بیشتر در دسترس ثروتمندان جهان بوده و این امر، انتقاد طرفداران عدالت و برابری مانند سناتور برنی سندرز را برانگیخته است. آن‌ها از تولیدکنندگان واکسن خواسته‌اند که از حقوق مالکیت معنوی خود بر واکسن صرف‌نظر کنند تا واکسن در سایر کشورهای جهان راحت‌تر تکثیر و توزیع شود.

آقای سندرز در برنامه «میت دِ پِرس» (نگاهی به مطبوعات) در شبکه «ان‌بی‌سی» گفت: «قطعا باید مطمئن شویم که همه مردم آمریکا در اسرع وقت واکسینه شوند اما در کمک به بقیه دنیا نه تنها مسئولیت اخلاقی داریم، بلکه به نفع ما است. اگر این همه‌گیری در كشورهای دیگر ادامه پیدا کند، دوباره سراغ خودمان هم خواهد آمد.»

او گفت آمریكایی‌ها باید از شركت‌های تولیدكننده دارو بخواهند که واکسن را به بقیه دنیا بدهند. وی اظهار داشت: «من فکر می‌کنم الان که جان میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در خطر است، ما باید از شرکت‌های دارویی بخواهیم که به کشورهای دیگر اجازه دهند این حقوق مالکیت معنوی را داشته باشند تا بتوانند واکسن‌هایی که در کشورهای فقیر به شدت مورد نیاز است را تولید کنند.»

شرکت فایزر به ارائه منبع واکسن خود اشاره‌ای نکرده، اما پذیرفته است ۴۰ میلیون دوز به برنامه «کواکس»، مشارکت چند‌جانبه برای توزیع واکسن به کشورهای فقیر، اهدا کند. این میزان مشارکت، کمتر از دو درصد از ۲.۵ میلیارد دوزی است که این شرکت قصد دارد در سال ۲۰۲۱ تولید کند.

 این شرکت همچنین بارها خاطرنشان کرده كه برای تهیه واكسن هیچ هزینه‌ای از دولت دریافت نکرده و در نتیجه خود را از هرگونه الزام اخلاقی -گرچه غیراخلاقی- برای توزیع آزادانه آن، راحت کرده است؛ اما شرکت بایون‌تک، شریک فایزر در توسعه واکسن، از دولت آلمان کمک هزینه قابل توجهی دریافت کرد و فناوری به‌وجود‌آورنده پیام‌رسان «آر‌ان‌ای» -از اجزای مهم واکسن- را موسسات ملی بهداشت ساختند.

به عبارت دیگر، شرکت فایزر مستقیما از دولت ایالات متحده برای تولید واكسن پولی دریافت نکرده، اما بر بودجه عمومی متكی بوده و برای تولید واکسن، روی فناوری‌های موجود حساب کرده است.

شرکت فایزر، حداقل از نظر یک مصرف‌کننده آمریکایی، در عین سود بردن از واکسن، آن را مقرون به صرفه کرده است. این شرکت قیمت واکسن را تقریبا مساوی قیمت واکسن آنفولانزا، یعنی حدود ۱۹.۵۰ دلار برای هر دوز، تعیین کرد. هزینه سایر واکسن‌ها می‌تواند به صدها دلار هم برسد.

ظاهرا سخنگوی شرکت فایزر در گفت‌وگو با «تایمز» گفته است اوایل که واكسن تولید شده بود، كشورهایی كه هنوز به آن شدت تحت تاثیر ویروس قرار نگرفته بودند، به خرید از این شركت علاقه زیادی نشان ندادند. او همچنین گفت شرکت فایزر قصد دارد بیش از ۴۰ میلیون دوز به برنامه کواکس اهدا کند.

این سخنگو گفت: «همه این واکسن را نمی‌خواستند و برای قدم برداشتن در راه تولید آن هم آمادگی نداشتند. به همین دلیل مذاکرات، از جمله در مورد همکاری با برنامه کواکس برای ارائه بیش از ۴۰ میلیون دوزی که ابتدا سفارش داده بودند، ادامه دارد.»

کشور هند، جایی که ویروس کووید-۱۹ هزاران کشته داده و کارکنان پزشکی را به شدت تحت فشار گذاشته است، از جمله کشورهایی است که با این شرکت داروسازی در حال مذاکره است.

شرکت فایزر با درخواست نهاد تنظیم‌کننده دارو در هند برای انجام آزمایش‌های بالینی در داخل این کشور موافقت نکرد و اجازه نداد واکسنش در این کشور تحت مجوز اضطراری قرار بگیرد. زمانی که آن‌ها در این مورد بن‌بست رسیدند، تعداد مبتلایان ویروس کرونا در این کشور به مراتب کمتر بود و واکسن‌های تولید داخل برای جلوگیری از شیوع ویروس کافی به نظر می‌آمدند.

اینک به نظر می‌رسد که این شرکت و دولت هند مذاکرات خود با شرکت فایزر را از سر گرفته‌ و از این شرکت خواسته‌اند تا به آن‌ها، بیش از ۷۰ میلیون دلار دارو اهدا کند.

مقامات هندی گفته‌اند که تلاش خواهند کرد مسئله مجوز واکسن را به سرعت پیگیری کنند.