کیهان کلهر، موزیسین و نوازنده برجسته ایرانی، که در یک دهه اخیر دو بار نامزد جایزه گرمی شد و یکبار همراه گروه جاده ابریشم جایزه گروهی گرمی را از آن خود ساخت، این بار جایزه معتبر وومکس (womex) را برای خود و موسیقی ایرانی به ارمغان آورد.
وب سایت رسمی وومکس در خبری که روز پنج‌شنبه ۸ آگوست منتشر کرد، آقای کلهر را به‌عنوان چهره‌آی پرآوازه، نوازنده‌ای چیره دست و خلاق که «توانسته پیام موسیقی کلاسیک ایرانی را به گوش جهانیان برساند معرفی کرد و از ارتباط کلهر با سازش نوشت که، وقتی می‌نوازد گویی زبانی می‌آفریند که مردم سراسر جهان از گذشته دور تا آینده با این ساز و نوایش ارتباط برقرار می‌کنند».
در این متن همچنین به تجربه‌های فراوان کیهان کلهر در همکاری با گروه‌ها و افراد برجسته در موسیقی کلاسیک ایرانی و معرفی موسیقی کردی و خراسانی اشاره شده و از توفیق‌های بین‌المللی او در همکاری با گروه جاده ابریشم (یویوما)، گروه بروکلین رایدر و کوارتت کرونوس، همنوازی با شجاعت حسین‌خان از هند، اردال ارزنجان از ترکیه، تریو هلندی رامبرانت، تومانی دیابه از مالی نیز سخن به میان آمده است.
کیهان کلهر قرار است روز ۲۷ اکتبر در فنلاند جایزه بیست و پنجم وومکس را دریافت کند و در همین مراسم به همراه اردل ارزنجان (نوازنده باغلاما) اجرایی را به گوش مخاطبان برساند.
جایزه وومکس که از آن با عنوان یکی از جوایز معتبر موسیقی جهانی یاد می‌شود، از سال‌های پایانی دهه نود کار خود را آغاز کرد. این جایزه برای پاسداشت و ارج نهادن به انواعی از موسیقی در سراسر جهان و از کشورهای مختلف و با اعتنا به شاخص‌هایی چون اهمیت اجتماعی، موفقیت‌های تجاری، موسیقی کیفی و هنری و نیز دستاورد درازمدت هنری بنا نهاده شده است. این جایزه از سال ۲۰۰۸ به دو بخش تقسیم شد؛ جایزه‌ای برای هنرمند و جایزه دیگر برای تعالی حرفه‌ای. جایزه امسال کیهان کلهر به‌عنوان هنرمند و نوازنده برجسته کمانچه به او اهداء خواهد شد.
پیش از این و در سال ۲۰۱۵ رامین صدیقی، مدیر انتشارات هرمس به‌عنوان برترین تهیه‌کننده موسیقی سال جهان جایزه وومکس را دریافت کرده بود. ایجاد نقاط عطف مهم و زیاد، کمک به ایجاد یکی از اولین راه‌های قانونی برای خرید موسیقی از غرب (از طریق هرمس) و ترویج موسیقی ایران در مقیاس جهانی؛ از جمله دلایلی بود که در آن سال آقای صدیقی را شایسته دریافت جایزه بهترین ناشر سال دانستند.
پیام کلهر بعد از اعلام برنده‌شدن در جایزه وومکس
در سایت وومکس بخشی از پیام کیهان کلهر بعد از اعلام این خبر نیز آمده است. کلهر دریافت این جایزه را بسیار مهم دانست و گفت که این جایزه نوعی ادای دین است به فرهنگی غنی موسیقایی سرزمینم ایران، هنر بی‌کرانه فارسی که روز به روز شکوفا شده و از محبوبیت بیشتری برخوردار می‌شود.
او موسیقی و هنر را گردآ‌ورنده انسان‌ها از هر گوشه جهان دانست که انسانیت مشترکمان را به ما یاد‌آور می‌شود، در حالی که در سوی دیگر قدرت‌های سیاسی بر طبل جدایی می‌کوبند و بر عدم مدارا تکیه دارند. من به‌عنوان هنرمند و شهروند این جهان در مواجهه با این احترام و اعتنا، فروتنانه در کنار هنرمندانی قرار می‌گیرم که موسیقی آنها این وحدت و همدلی را استحکام می‌بخشد».
کیهان کلهر در اینستاگرام خود از موفقیتی دیگر هم خبر داد. آلبوم «هنوز پاییز است» او و گروه رامبرانت تریو از سوی مجله سانگ لاینز به عنوان آلبوم پنج ستاره و جزو ده آلبوم برتر سال ۲۰۱۹ انتخاب شده است.
نوازنده‌ای که با ساز حرف می‌زند
نگاهی به کارنامه کاری کیهان کلهر، نشان می‌دهد که او را می‌توان مهمترین نماینده موسیقی کلاسیک ایرانی در یک دهه اخیر نام نهاد. او با شناختی که از ظرفیت‌های موسیقی کلاسیک ایرانی داشت، دانش و تعمقی که در موسیقی نواحی ایرانی به دست آورد و غور و تفحصی که در این زمینه انجام داد به درکی چند وجهی از موسیقی ایرانی رسیده است. او نه در بند و قید موسیقی ردیفی خود را گرفتار کرد و نه از همراهی با سازهای مختلف از مناطق موسیقایی متفاوت و پر راز و رمز ایران سرباز زد. به معنی دقیق کلمه او سپهر موسیقی ایرانی را بسی گسترده‌تر از آنی دید که هم اکنون برخی قرائت‌ها آن را در حصار تنگ ردیف و در نهایت در همان جغرافیای محدود ایران منحصر کرده‌اند. در حالی که موسیقی ایران به دلیل آنکه از گذشته دور در چهار‌راهی از ارتباطات فرهنگی و سیاسی و اقتصادی قرار داشت، محل تبادل فرهنگ‌های مختلف بود. تجربه کلهر در موسیقی نواحی و انتشار آلبوم شب سکوت کویر (با صدای استاد شجریان) و نیز تجربه‌ای که از موسیقی زادگاهش (موسیقی کردستان ایران) و هم‌پیوندی آن با موسیقی کردهای مناطق سوریه، ترکیه، عراق داشت به او این ذهنیت را بخشید که سپهر موسیقی ایران را گسترده‌تر از جغرافیای کنونی ببیند و به هند و ترکیه و یونان نیز نظر داشته باشد و ارتباطات این گونه‌های موسیقایی را مورد توجه قرار دهد.
در کنار آن کیهان کلهر نوازنده‌ای چیره‌دست است که زبان بدن او در هنگام نواختن، مخاطب را به شور و شوق می‌اندازد. هنگام نواختن گویی کلهر در ساز خود غرق می‌شود. کمتر نوازنده ایرانی را می‌توان دید که هنگام نواختن ساز، چنین شورمندانه بنوازد و در ساز خود غرق شود.
همین ویژگی سبب شد تا او از معدود نوازندگانی باشد که کنسرت‌هایش در ایران با استقبال بی‌نظیری روبرو شود به نحوی که گاه تا ده شب این کنسرت‌ها تمدید شده‌اند و حتی برخی از شب‌ها بلیت‌های این کنسرت‌ها بازار سیاه را پر کرده‌اند.
انتقاد کلهر از دخالت حراست در کنسرت طاق بستان
کیهان کلهر این روزها در شهرهای ایران تور کنسرت برقرار کرده است. او اواخر ماه ژوئیه و به همراه علی‌اکبر مرادی (نوازنده پیشکسوت تنبور) در جشنواره دوسالانه تیرگان در کانادا به اجرای برنامه پرداخت و سپس به ایران بازگشت تا در شهرهای رشت و اصفهان به اجرای برنامه بپردازد.
ماه گذشته و در شب ۱۷ تیرماه و هم‌زمان با برگزاری کنسرت در طاق بستان کرمانشاه (زادگاه کلهر) اتفاقاتی رخ داد که اعتراض کلهر را به دنبال داشت. او در این نوشته به تیم حراست اعتراض کرد که به گفته آقای کلهر برخوردهای زشت اسباب آزردگی خاطر همشهریانش را فراهم ساختند.
آقای کلهر در اینستاگرامش نوشت:
درود به هموطنان عزیزم
آخرین کنسرت شهر خاموش دیشب در کرمانشاه برگزار شد.
لازم دانستم مطالبی را با پیگیران این صفحه و خصوصاً هم استانی‌هایم بازگو نمایم.
متاسفانه ما در این دو شب اجرا مشکلات بسیاری داشتیم که باعث دلخوری همشهری‌هایم، اعضای گروه و بنده بود. مترصد زمان مناسبی بودم که بخشی از آنها را به‌خدمتتان عرض کنم.
بدبختانه مجموعه زیبا و عزیز طاق بستان تحت اختیار جماعتی به دور از ادب و فرهنگ در بخش حراست اداره می‌شود که منزلت مردم و حرمت اهالی فرهنگ در نظرشان هیچ است.
بعنوان موسیقیدانی که تقریباً در سراسر دنیا به روی صحنه رفته و گاهی در دورافتاده‌ترین نقاط جغرافیایی کنسرت داده، می‌گویم که تابحال شاهد این‌حد از بی‌احترامی و تخفیف نسبت به مخاطبانم و خودم نبوده‌ام.
کنسرت ما در اولین شب با تاخیری بسیار زیاد آغاز گردید که دلیل آن دیر قرار دادن محل اجرا در اختیار تیم اجرایی و معطلی طولانی ما پشت درها بود، ازینرو فرصت کافی برای نصب و چینش صحیح لوازم و حتی صحنه محل اجرا نبود! در حالی که طبق برنامه، ما از صبح می‌بایست محوطه را برای ورود علاقمندان آماده می‌کردیم.
برخوردهای زشت مسئولان حراست در ورودی مجموعه باعث دلخوری بسیاری از علاقمندان شده بود که ما نیز در پشت صحنه با آن دست بگریبان بودیم.
پس از کنسرت نیز بیرون کردن مردم با ادبیات ناخوب در هنگام گرفتن عکس و راندن آنها به خیابان توسط حراستیان باعث آزار همشهریانم و بنده گردید.
در هر برنامه کوشش و قصد ما ارائه با کیفیت‌ترین اجراست که بدبختانه اینبار با حضور چنین نااهلانی تلاش ما به نتیجه کاملی که مد نظر داشتیم نرسید.
از مردم عزیز شهرم که طی این دو شب حضور این ناقابلان را با متانت تحمل کردند تشکر میکنم.
از خودم نیز عذر خواهم که چرا در تقابل با این بیمایگان نشستم.
در پایان به این نامسئولانِ به دور از عشق و فرهنگ می‌گویم که قدمت هنر و هنر دوستی درین خطه بیش از قدمت طاق بستان است که نه به زور از میان رفتنی ست نه به بی حرمتی، آنچه باید برود هنر و فرهنگ نیست بلکه شمایید.
