اوکراین سرنگونی پرواز ۷۵۲ را «عامدانه» می‌داند

دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین می‌گوید علی شمخانی به او گفته که «جناح سیاسی او» در سرنگونی هواپیمای اوکراینی دخیل نبوده است

پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین در دی‌ماه ۱۳۹ با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد- Akbar TAVAKOLI / IRNA / AFP

اولکسی دانیلوف، دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین، می‌گوید که جمهوری اسلامی ایران در اوایل سال گذشته میلادی، هواپیمایی پر از مسافر اوکراینی را عامدانه سرنگون کرده است. وزارت خارجه اوکراین نیز با تأیید سخنان دانیلوف او را نماینده دولت اوکراین می‌داند.

پرواز شماره ۷۵۲ خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین در تاریخ ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ (هشتم ژانویه ۲۰۲۰)، دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه، با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران در نزدیکی شهر تهران سرنگون شد و ۱۷۶ سرنشین آن همگی کشته شدند. مقام‌های جمهوری اسلامی پس از سه روز انکار، مسئولیت سرنگونی این هواپیما را پذیرفتند و سازمان هواپیمایی کشوری ایران، در گزارش نهایی خود که ۱۴ ماه پس از آن منتشر شد، اعلام کرد که هواپیما به‌علت «خطای انسانی» و اشتباه یکی از اپراتورهای سامانه پدافند هوایی، به‌عنوان هدف متخاصم شناسایی و دو موشک به آن شلیک شده است.

روزنامه کانادایی «گلوب اند میل» روز پنجشنبه، ۲۶ فروردین‌ماه، به نقل از دانیلوف که به‌عنوان دبیر شورای دفاع و امنیت ملی بر مراحل اولیه تحقیقات اوکراین درمورد سرنگونی این هواپیما نظارت داشت، نوشته است که «امتناع ایران از دادن اجازه دسترسی بدون محدودیت بازرسان بین‌المللی به شواهد»، او را متقاعد کرده که «ایران عامدانه هواپیما را سرنگون کرده است.» 

دانیلوف در گفت‌وگو با این روزنامه کانادایی گفت: «ایران به هیچ‌کس اجازه بررسی این فاجعه را نمی‌دهد و آن‌ها هرگونه تحقیق را به تعویق می‌اندازند یا روند آن را کند می‌کنند. اگر بخواهم محترمانه بگویم، این واقعیت که آن‌ها درمورد خودشان تحقیق می‌کنند، بسیار شگفتی‌آور است.»  

او افزود: «وقتی آنها می‌گویند که این [سرنگونی هواپیما] تصادفی بود… برای من قابل قبول نیست.  این کار عمدی و یک حمله آگاهانه بود.»

بنابر این گزارش، دانیلوف هدف احتمالی سرنگونی هواپیما  را با پایان دادن به چرخه تشدید تنش نظامی با ایالات متحده آمریکا عنوان کرده است.

سرنگونی هواپیمای اوکراینی در میانه بالا گرفتن تنش میان ایران و ایالات متحده و چند ساعت پس‌از حمله موشکی ایران به پایگاه نظامی آمریکا در عراق، عین‌الاسد، اتفاق افتاد که در انتقام کشته‌شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس، انجام شده بود. سلیمانی در حمله پهپادی ارتش آمریکا با دستور مستقیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده، در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شد. 

به گزارش «گلوب اند میل» دولت اوکراین نیز گفته‌های دانیلوف را تأیید و از این دیدگاه حمایت کرده است؛ اما دولت کانادا با وجود نپذیرفتن موضع اوکراین در این زمینه، از تحقیقات و گزارش نهایی منتشرشده سازمان هواپیمایی ایران که براساس آن «خطای انسانی» عامل حمله به هواپیمای اوکراینی بوده، ابراز ناامیدی کرده است.  

کتی‌ فاکس، رئیس هیئت ایمنی حمل‌ونقل کانادا نیز پس از انتشار گزارش نهایی جمهوری اسلامی، اعلام کرد که ایران با این گزارش نتوانسته است ادعای خود مبنی‌بر سرنگونی هواپیما به‌دلیل «خطای انسانی» را ثابت کند. 

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین در گفت‌وگو با روزنامه کانادایی اعلام کرد که نظریه خود را با مقام‌های کانادایی درمیان نگذاشته است، اما مدت کوتاهی پس از سرنگونی هواپیما (بهمن‌ماه ۱۳۹۸)، در سفری رسمی به تهران، همتای ایرانی خود (علی شمخانی) را در این زمینه به چالش کشیده و شمخانی تنها به او اطمینان داده که «جناح سیاسی خودش» در سرنگونی هواپیمای اوکراینی دخیل نبوده است.

روزنامه «گلوب اند میل» علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران را یک سیاستمدار «نسبتاً میانه‌رو» در «رژیم مذهبی-نظامی» ایران توصیف کرده است. 

دانیلوف گفت: «وقتی در تهران با همتای ایرانی‌ام صحبت می‌کردم، به‌طور مستقیم از او پرسیدم که چرا این کار را کردید. او نیز به من پاسخ بسیار صادقانه‌ای داد، مبنی‌بر این‌که آن‌ها علاقه‌ای به سرنگونی هواپیما نداشته‌اند، اما ایران کشوری است که در آن گروه‌های مختلف تأثیرگذاری وجود دارند؛ دست‌کم سه گروه نظامی مختلف وجود دارد که زیر نظر فرماندهی‌های متفاوت کار می‌کنند و سپاه پاسداران یکی از آن‌هاست.»

درحال حاضر پیگیری پرونده سرنگونی پرواز ۷۵۲ در اوکراین به‌طور کلی برعهده وزارت خارجه آن کشور است که آن را در هماهنگی با کانادا، افغانستان، سوئد و بریتانیا، دیگر کشورهایی که شهروندان آن‌ها نیز در این ماجرا جان باخته‌اند، پیش می‌برد.

یِوِن ینین، معاون وزیر خارجه اوکراین، در تأیید صحبت‌های دانیلوف به روزنامه کانادایی گفته است که «دانیلوف به‌عنوان دبیر شورای دفاع و امنیت ملی، نماینده کل دولت اوکراین محسوب می‌شود».

ینین افزود که «دولت اوکراین خواستار تحقیقات منصفانه و عینی ایران درباره علت این فاجعه است» و «خطای انسانی» را به‌عنوان علت نمی‌پذیرید، مگر این‌که «شواهدی مبنی‌بر آن» ارائه شود. 

معاون وزیر خارجه اوکراین گفت که ایران اعلام کرده ۱۰ نفر را در ارتباط با سرنگونی این هواپیما متهم کرده است، اما  «از ارائه نام و درجه نظامی، یا حتی اتهام  آن‌ها به اوکراین امتناع می‌کند». او افزود: «آن‌ها هرگز به‌طور مناسب با اوکراین [درمورد این پرونده] همکاری نکرده‌اند.»

غلامعلی عباس ترکی، دادستان سابق نظامی استان تهران که پیگیری قضایی پرونده سرنگونی این هواپیما را برعهده داشت، ۱۷ فروردین‌ماه، اعلام کرد که برای ۱۰ نفر از مسئولانی که در حادثه سقوط هواپیما دخیل بوده‌اند کیفرخواست صادر شده است. او به نام و مسئولیت این افراد یا اتهام‌های مطرح‌شده درمورد آن‌ها اشاره‌ای نکرد.