خبرگزاری فرانسه، در مطلبی تحلیلی درباره مذاکرات اتمی ایران می‌نویسد شاید به نظر برسد که احیای توافق اتمی ایران ممکن است برای جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا کار ساده‌ای است. ایران از او می‌خواهد که در ازای بازگشت به برجام، تحریم‌ها را لغو کند.

اما همزمان با ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در وین تحت مدیریت اتحادیه اروپا، دولت بایدن با این پرسش مواجه است که دقیقا کدام‌یک از تحریم‌ها مد نظر است.

تازه‌ترین تحولی که مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار داد انفجار در تاسیسات اتمی نطنز بود که گفته می‌شود اسرائیل، دشمن قسم‌خورده برجام مسئول آن بوده و تهران را بر آن داشت تا اعلام کند غنی‌سازی‌ اورانیوم را تا خلوص بیشتر و نزدیکتر به سطح لازم برای تولید سلاح افزایش می‌دهد.

لغو یکباره تحریم‌ها

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در زمان دولت باراک اوباما، رییس‌جمهور سابق آمریکا مورد مذاکره قرار گرفت، تعهد کرد که در صورت کاهش چشمگیر فعالیت‌های برنامه اتمی ایران، تحریم‌ها لغو شود- تعهدی که بازرسان سازمان ملل می‌گویند ایران به آن پایبند بوده است.

دونالد ترامپ، جانشین اوباما برجام را «بدترین معامله» خواند و در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد و گفت که این توافق دیگر فعالیت‌‌های مورد اعتراض دیگر در ایران را لحاظ نمی‌کند.

ترامپ تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را بر صادرات نفت ایران اعمال کرد و گفت هر کشوری که آن را بخرد مجازات می‌شود.

ترامپ تحریم‌های دیگری را نیز اعمال کرد از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد.

دولت ترامپ در تلاش واضح برای بستن دست‌وپای دولت بایدن، در ماه‌های آخر فعالیتش شماری محدودیت‌های دیگر را اعلام کرد، از جمله علاوه بر تحریم‌های اتمی قبلی بانک مرکزی ایران را به اتهام حمایت مالی از فعالیت‌های تروریستی، تحریم کرد.

کدام‌یک از تحریمها لغو می‌شود؟

یک مقام ارشد آمریکایی پس از مذاکرات اولیه در هفته گذشته در وین تاکید کرد که بایدن آماده لغو «تمامی تحریم‌های ناسازگار با برجام» است.

این مقام گفت: «این کار آن قدر که به نظر می‌آید آسان نیست زیرا دولت ترامپ کار بازگشت دولت بعدی به برجام را بسیار دشوار کرده است.»

این مقام آمریکایی در عین حال گفت «تحریم‌های منطقی» باقی است، که ایالات متحده می‌تواند بر سر «فعالیت‌های مربوط به تروریسم، نقض حقوق بشر، موشک‌های بالیستیک» و یا مسائل دیگر اعمال کند.

ایران تاکید کرده که خواستار لغو تمام تحریم‌ها است و هشدار داده که در غیر این صورت مذاکرات را متوقف می‌کند.

ایران همچنین از مذاکره مستقیم با آمریکا خودداری کرده و میانجیان اروپایی را واداشته تا میان هتل‌های جداگانه در وین در رفت‌وآمد باشند.

فشارها در واشنگتن

بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان و روسیه در برجام باقی‌ مانده‌اند و قویا از بازگشت آمریکا به آن حمایت می‌کنند و می‌گویند که توافق اتمی به بزرگترین نگرانی درباره ایران، رسیدگی کرده است.

اما دولت بایدن همزمان با موافقت با ارزش برجام، گفته است که منتظر می‌ماند تا ایران از اقداماتی که برای اعتراض به تحریم‌های ترامپ اتخاذ کرد، عقب‌نشینی کند.

برخی ناظران می‌گویند که بایدن نمی‌خواست به این زودی سرمایه سیاسی را بر توافق اتمی ایران سرمایه‌گذاری کند که به شدت مورد مخالفت حزب جمهوریخواه آمریکا است.

پس از آن که بایدن گام‌هایی اولیه در مورد ایران برداشت، مثلا محدودیت‌ حرکت دیپلمات‌های ایرانی در نیویورک را تسهیل کرد، قانونگذاران جمهوریخواه او را به تسلیم متهم کردند.

اما متحدان دمکرات بایدن او را به حرکت به جلو ترغیب کرده و استراتژی «فشار حداکثری» ترامپ را شکست‌خورده می‌دانند، و می‌گویند ایالات متحده می‌تواند پس از فعال‌شدن دوباره برجام به نگرانی‌های غیراتمی رسیدگی کند.

سناتورهای دمکرات به رهبری تیم کین و کرین مورفی، در نامه‌ای نوشتند: «اگر ایران بخواهد به محدودیت‌های تعیین‌شده در برجام بازگردد، ایالات متحده باید مایل به پیوستن مجدد به آن باشد و لغو تحریم‌ها را آنطور که در توافق آمده انجام دهد.»

این نامه آمده است:‌ «پافشاری آمریکا بر نقش رهبری خود و موضع اخلاقی در عرصه جهانی، همزمان با تاکید بر مناقع امنیت ملی ما، حیاتی است.»