مقام‌های آمریکایی گفته‌اند که توافق با طالبان برای رسیدن به صلح در افغانستان به مرحله نهایی خود نزدیک شده است. رسانه‌های بین‌المللی در مورد هشتمین دور گفتگوهای طالبان و آمریکا نوشته‌اند که توافق در حدود ۸۰ الی ۹۰ درصد نهایی شده است و ممکن است به زودی این توافق توسط طالبان و زلمی خلیل‌زاد نماینده آمریکا در امور صلح افغانستان به امضا برسد.
براساس گزارش‌ها در صورت توافق از مجموع ۱۴ هزار سرباز آمریکایی حاضر در افغانستان بین ۸ تا ۹ هزار سرباز از افغانستان خارج خواهند شد. هنوز روی جدول زمانی برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان به طور دقیق خبری منتشر نشده است. اما مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا چند روز قبل گفته بود که بخشی از سربازان آمریکایی پیش از آغاز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که در نوامبر سال ۲۰۲۰ برگزار می‌شود، روند خروج خود از افغانستان را آغاز خواهند کرد. هرچند مقام‌های آمریکایی از خروج بخشی از سربازان‌شان از افغانستان خبر می‌دهند. اما مقام‌های مسئول طالبان در دفتر قطر گفته‌اند در صورت نهایی شدن توافق، تمام نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج خواهند شد.
اما بحث جالب در رابطه با توافقات صلح، مساله تعهدات طالبان در قبال این مذاکرات است. گفته شده که طالبان هم تضمین خواهند داد تا مبارزه با القاعده را در دستور کار خود قرار بدهند. مقام‌های آمریکایی گفته‌اند که طالبان در صورت امضای توافق‌نامه، تعهد خواهند داد تا در مقابل القاعده مبارزه خود را آغاز کنند. اما آیا از توان القاعده در افغانستان به آن اندازه باقی مانده است که نیاز باشد مبارزه علیه این گروه، جزء اصل‌های مهم توافق‌نامه صلح باشد.
واقعیت این است‌که گروه القاعده سال‌ها است که در افغانستان، آن نفوذ سابقه را ندارد. با این‌که پس از مرگ اسامه بن لادن، الظواهری به عنوان جانشین بن لادن تعیین شد، ولی دیگر القاعده برش و اثرگذاری بر جبهه‌های نبرد را ندارد. هم نیروهای آمریکایی و هم دولت افغانستان در طول ۱۸ سال گذشته، ضربه‌های محکمی بر پیکر القاعده وارد کردند. از سوی دیگر با حضور داعش در بخش‌هایی از مناطق افغانستان، نقش القاعده بیش از پیش انفعالی و راکد شده است. تعداد زیادی از هواداران القاعده و حتی اعضای بلندمرتبه این گروه به داعش پیوستند.
رهبران القاعده نیز به‌رغم تلاش‌شان برای یک دست کردن دوباره و انسجام نیروهای این گروه، نتوانستند کار آن چنانی برای تداوم نفوذ خود در منطقه انجام دهند. تمرکز فعلی رهبری القاعده بیشتر بر خاورمیانه و بخش‌هایی از آفریقا می‌باشد که نیروهای خارجی بیشتری در این مناطق حضور پیدا کرده‌اند. بنابراین مطرح کردن بحث مبارزه با القاعده در حال حاضر یک ترفند جاندار طالبان برای رسیدن به توافق میان این گروه و آمریکا است. طالبان با این ترفند، هم‌زمان با این‌که به نحوی در تلاش برای نشان دادن حسن نیت خود هستند، از سوی دیگر بدون هیچ هزینه‌ای می‌خواهند رضایت طرف آمریکایی را نیز با خود داشته باشند.
بحث آتش‌بس نیز که در برنامه نشست هشتم نماینده‌های آمریکا و طالبان قرار دارد، یک موضع کاملا نسبی است. بر همگان آشکار است که شاخه نظامی طالبان، گروه‌های انشعابی و حتی فرماندهان درگیر جنگ با دولت افغانستان، با بخش سیاسی گروه طالبان در تعامل کامل قرار ندارند. بیشتر فرماندهان نظامی که در جبهه‌های جنگ با دولت افغانستان قرار دارند، اطاعت و تعامل کافی با بخش سیاسی این گروه، که بیشتر درکویته و پیشاور و قطر حضور دارند، نداشته و به‌طور خود مختار جبهه‌های جنگ را مدیریت می‌کنند. حملات و انفجارهای پی‌درپی طالبان علیه دولت افغانستان، در چند روز گذشته نشان می‌دهد که شاخه نظامی این گروه مستقل برخورد می‌کنند تا منتظر دستور رهبری این گروه در مورد جنگ باشند.
بنابراین تعهد و توافق طالبان با طرف آمریکایی اگر برهمین شرط مبارزه با القاعده استوار باشد، هیچ‌گونه ضمانت اجرایی و اثرگذار ندارد. در این نشست‌ها هیچ‌گونه اشاره‌ای به آینده نظام افغانستان نشده است و مشخص نیست که طالبان در مورد شکل نظام آینده، چه تصمیمی گرفته‌اند. حتی تا امروز که نزدیک به ۵۰ روز به برگزاری انتخابات مانده است، مشخص نیست که طالبان در مورد انتخابات چه تصمیمی گرفته‌اند، هرچند آقای خلیل‌زاد گفته است که مساله برگزاری انتخابات، بر می‌گردد به گفتگوهای مستقیم دولت افغانستان و طالبان.
اما بیرون از این حرف‌ها، خوش‌باور بودن به تعهد طالبان در رابطه با مبارزه با القاعده، در حالی‌که القاعده دیگر نیروی قدرتمند گذشته نیستند، ساده لوحانه است و طرف‌های گفتگو باید تعهد جدی‌تر و اثرگذارتری را در مورد توافق صلح به یکدیگر بدهند.
