ناو هواپیمابر «شارل دوگل» مانعی در مقابل ماجراجویی جمهوری اسلامی در خلیج فارس

همه چیز درباره ماموریت ناوگروه شارل دوگل نیروی دریایی فرانسه در خلیج فارس و دلایل اعزام آن

ناو هواپیمابر شارل دوگل در جلو و ناو هلیکوپتربر آبی خاکی یو اس اس ماکین آیلند در پشت آن تنها یک روز پیش از ورود به خلیج فارس در تاریخ دوم فروردین ۱۴۰۰در نزدیکی خلیج عمان دیده می‌شوند. (French Navy)

روز سه‌شنبه سوم فروردین ۱۴۰۰ برابر با ۲۳ مارس ۲۰۲۱، ناو هواپیمابر شارل دوگل نیروی دریایی فرانسه حامل ۲۰ فروند هواپیمای جنگنده رافال اِم، دو فروند هواپیمای هشدار زودهنگام هوابرد ئی-۲سی، دو فروند هلیکوپتر دوفین، و یک فروند هلیکوپتر کیمن (Caiman) به همراه شماری از ناوهای پشتیبانی و محافظ از نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا، بلژیک و ژاپن، و نیز یک زیردریایی نیروی دریایی فرانسه، از تنگه هرمز عبور کردند و وارد خلیج فارس شدند. پیش‌تر، در تاریخ ۲۹ اسفند ۱۳۹۹ الی دوم فروردین ۱۴۰۰، ناو هواپیمابر شارل دوگل و ناوهای محافظش در یک رزمایش مشترک و بین‌المللی با حضور نیروی هوایی آمریکا در خلیج عمان و دریای عرب شمالی، شرکت کرده بودند.

این ناو هواپیمابر و شماری از ناوهای محافظش که در قالب نیروی ویژه ۴۷۳ تحت ماموریت «کلمانسو-۲۱» (Clemenceau-21) به خلیج فارس اعزام شده‌اند، اکنون در ابوظبی لنگر انداخته‌اند. روز گذشته روزنامه اورشلیم پست با انتشار مطلبی، وانمود کرد که اعزام این نا‌وهواپیمابر به خلیج فارس به دنبال حمله نیروی دریایی سپاه به کشتی خودروبر «هلیوس رِی» (Helios Ray) در آب‌های سرزمینی عمان در تاریخ ششم اسفند صورت گرفته است اما با بررسی اخبار منتشر شده در پیوند با اعزام این ناو هواپیمابر به خلیج فارس، می‌توان مشاهده کرد که ماموریت آن نه تامین امنیت شناورهای اسرائیلی در منطقه، بلکه در واقع در راستای مقابله با رفتار تهاجمی نیروی دریایی سپاه پاسداران بر ضد دریانوردی غیرنظامی و تمامی کشتی‌های تجاری کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در آب‌های جنوبی ایران انجام گرفته است.

فرانسه همچون بسیاری از کشورهای اروپایی دیگر، منافع راهبردی فراوانی در منطقه خلیج فارس دارد. خریداری محصولات نفتی و گازی صادراتی کشورهای حاشیه خلیج فارس، اهمیت تامین امنیت آبراه‌های بین‌المللی جنوبی ایران را در راستای مقابله با افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی، برای دولت فرانسه دو چندان می‌کند. اعزام ناو هواپیمابر شارل دوگل نیروی دریایی فرانسه و سایر ناوهای همراه آن به خلیج فارس، در راستای اجرای این ماموریت مهم، از طریق محافظت از کشتی‌های تجاری و نفتکش در خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان صورت گرفته است و در حال حاضر به یک مانع مهم دربرابر اقدامات خصمانه نیروی دریایی سپاه علیه دریانوردی غیرنظامی تبدیل شده است. لازم به ذکر است که علاوه بر تامین امنیت آبراه‌های بین‌المللی در منطقه خلیج فارس، ناوگروه شارل دوگل با استفاده از هواپیماهای جنگنده‌اش، در ماموریت شمل (Chammal) علیه داعش در عراق و سوریه نیز شرکت خواهند کرد.

نیروهای دریایی کدام کشورها ناو هواپیمابر شارل دوگل را در خلیج فارس همراهی می‌کنند؟

ناو هواپیمابر شارل دوگل نیروی دریایی فرانسه علاوه بر آن که در جریان ماموریت کلمانسو-۲۱ با ناوهای دیگر نیروی دریایی فرانسه همراهی می‌شود، باز سوی شماری از ناوهای آمریکایی، بلژیکی و ژاپنی در قالب نیروی ویژه ۴۷۳، شامل ناوشکن سنگین موشک‌انداز یو اس اس پورت رویال (USS Port Royal) و ناو هلیکوپتربر آبی خاکی یو اس اس ماکین آیلند (USS Makin Island) به همراه ۴۰ فروند هواپیما و هلیکوپتر مستقر در آن از نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا، به همراه ناوچه سنگین لئوپولد-۱ (Leopold-1) از نیروی دریایی بلژیک، ناوشکن آریاکه (Ariake به معنی طلوع آفتاب) نیروی دریایی ژاپن،  در این ماموریت همراهی می‌شود.

ناوهای همراه و محافظ ناو هواپیمابر شارل دوگل در این ماموریت، به ترتیب دو ناوچه سنگین چند منظوره با نام‌های اووِقنی (Auvergne) پروخِنس (Provence)، ناوچه سنگین دفاع هوایی شوالیه پائول (Chevalier Paul) و کشتی پشتیبانی، فرماندهی، و کنترل‌ وار (Var) هستند. در کنار این سه ناو، یک زیردریایی تهاجمی هسته‌ای کلاس روبی  (Ruby Class)نیروی دریایی فرانسه این ناوگروه را در طول ماموریت پشتیبانی می‌کند. این ناوها به همراه ناوهای بلژیکی، آمریکایی و ژاپنی، پیش از ورود به خلیج فارس در دو رزمایش گسترده شرکت کردند. رزمایش نخست به نام داینامیک مانتا-۲۱ (Dynamic Manta-21) با مشارکت نیروی دریایی یونان در شرق دریای مدیترانه جهت تمرین ماموریت‌های مقابله با زیردریایی‌های دشمن در اسفند ۱۳۹۹ برگزار شد و سپس یک رزمایش دیگر در آب‌های دریای عرب؛ با هدف تمرین ماموریت‌های مقابله با تروریسم دریایی در تاریخ ۲۹ اسفند ۱۳۹۹ الی دوم فروردین ۱۴۰۰.

آشنایی با هواپیماها و هلیکوپترهای اعزامی با ناو هواپیمابر شارل دوگل

مهمترین هواپیماهای اعزامی به همراه ناو هواپیمابر شارل دو گل، تعداد ۲۰ فروند جنگنده همه‌منظوره رافال اِم اف ۳ آر (Rafale M F3R) نیروی دریایی فرانسه هستند. هواپیمایی نیروی دریایی (هوادریا) فرانسه در مجموع ۳۷ فروند از این هواپیماهای جنگنده در خدمت سه اسکادران ۱۱اف، ۱۲اف و ۱۷اف مستقر در پایگاه هوایی لاندیویژو (Landivisiau) واقع در غرب فرانسه در اختیار دارد. این جنگنده‌های همه‌منظوره نخستین بار در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۴ در جریان عملیات شمل (Chammal) علیه داعش در عراق و سوریه عملیات هوایی به انجام رساندند.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

جنگنده‌های همه‌منظوره رافال ام، قابلیت سوختگیری هوایی و نیز در صورت تجهیز به غلاف سوخت‌رسانی هوایی، توانایی سوخت‌رسانی به یکدیگر را دارند. با استفاده از بمب‌های هدایت دقیق لیزری و ماهواره‌ای، توانایی انهدام دقیق اهداف زمینی در تمامی شرایط آب و هوایی برای خلبانان آنها نیز موجود است. همچنین، با مجهز بودن به موشک‌های هوا به هوای هدایت حرارتی و راداری میکا ،(MICA) نقش مهمی در حفاظت از ناو هواپیمابر و سایر هواپیماهای نظامی در جریان ماموریت‌های بمباران و هوا به سطح دربرابر خطر پهپادهای تهاجمی و هواپیماهای جنگنده متخاصم، ایفا می‌کنند.

در کنار ۲۰ فروند هواپیمای جنگنده رافال اِم اعزامی همراه با این ناو هواپیمابر، دو فروند هواپیمای هشدار زودهنگام هوابرد موسوم به آواکس از نوع ئی-۲سی متعلق به اسکادران ۴اِف نیز در این ماموریت حضور دارند. ماموریت این دو هواپیما پایش حریم هوایی پیرامون ناو هواپیمابر و یا جنگنده‌های رافال ام آن در جریان ماموریت‌های رزمی در مجاورت آن، یا در عمق خاک دشمن است. رادار این هواپیما یعنی اِی پس اِس-۱۴۵ (APS-145)، توانایی شناسایی دو هزار هدف پروازی و رهگیری ۴۰ عدد از آنها را از فاصله‌ای بالغ بر حداکثر ۵۵۰ کیلومتر (۳۴۲ مایل) و در محیطی با مساحت شش میلیون مایل مربع دارد.

در کنار این ۲۲ فروند هواپیما، ناو هواپیمابر شارل دوگل مجموعا سه فروند هلیکوپتر در اختیار دارد که شامل یک فروند اِن اِچ-۹۰اِن اِف اِچ «کیمن» (NH.90NFH Caiman) و دو فروند آس آ.۳۶۵اِف۱ «دافین ۲» (SA.365F1 Dauphin 2) است. هلیکوپتر سنگین کیمن برای حمل بار، حمل نیروهای ویژه نیروی دریایی فرانسه، و ماموریت ضد زیردریایی با استفاده از اژدر است، و دافین۲ها ماموریت حمل و نقل پرسنل بین این ناو و ناوهای محافظ آن و نیز به خشکی را، در کنار ماموریت جست‌وجو و نجات خدمه در صورت بروز سانحه برای جنگنده‌های رافال ام و خروج اضطراری خلبان آن در آب، به انجام می‌رسانند.

آیا شارل دوگل دربرابر حملات نیروی دریایی سپاه آسیب‌پذیر است؟

مهمترین سلاح نیروی دریایی و هوافضای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران برای حمله به ناوهای کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای، موشک‌های ضدکشتی کروز و بالستیک است. اگرچه ناوهای امروزی با توجه به تجهیز به تیربارهای ضد هوایی با نواخت تیر بالا و نیز سامانه‌های جنگال و فریب موشک‌های ضدکشتی هدایت راداری، تلویزیونی و حرارتی، در برابر این نوع از موشک‌ها تا حدودی در امان هستند، اما موشک‌های بالستیک خلیج فارس و هرمز، مهمترین تهدید برای این شناورها و به‌خصوص ناو هواپیمابر شارل دوگل محسوب می‌شوند.

به دلیل وجود خطر موشک‌های بالستیک ضدکشتی خلیج فارس و موشک‌های هدایت راداری هرمز در خدمت نیروی هوافضای سپاه، ناوهای هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ از انجام عملیات در خلیج فارس خودداری کرده‌اند و در خارج از برد این موشک‌ها در منطقه دریای عرب شمالی مستقر شده‌اند و از آنجا هواپیماهای جنگنده خود را با پشتیبانی هواپیماهای سوخت‌رسان نیروی هوایی آمریکا به پرواز درآورده‌اند تا برای انجام ماموریت‌های گشت مسلح هوایی برفراز خلیج فارس، عراق و سوریه مورد استفاده واقع شوند.

ناو هواپیمابر شارل دوگل برای مقابله با خطر موشک‌های کروز و ضدکشتی و نیز پهپادهای تهاجمی و هواپیماهای جنگنده دشمن، به ۳۲ تیر موشک زمین به هوای آستِر-۱۵ با برد حداقل یک کیلومتر و ۷۰۰ متر و حداکثر ۳۰ کیلومتر مجهز است. همچنین، برای مقابله با خطر اهداف پرنده در فاصله بسیار نزدیک، این ناو ۲۴ موشک کوتاه‌برد آماده شلیک میسترال دارد. علاوه بر آن‌ها، تعداد ۸ تیربار ۲۰ میلیمتری ضدهوایی در طرفین ناو تعبیه شده‌اند تا از آن دربرابر موشک‌های کروز و ضد کشتی محافظت کنند. 

با توجه به این که ناو هواپیمابر شارل دوگل توانایی محافظت از ناوگروه همراه خود را ندارد، ناوچه سنگین دفاع هوایی شوالیه پائول نیروی دریایی فرانسه مجهز به رادار هشدار زودهنگام با قابلیت رصد ۳۶۰ درجه اطراف ناوگروه و مجهز به موشک‌های زمین به هوای آستِر-۳۰ (Aster-30) با قابلیت درگیری با هواپیماهای متخاصم از فاصله ۱۰۰ کیلومتری، و موشک‌های کروز و ضد کشتی از فاصله ۳۰ کیلومتری است. اما باز هم ناوچه سنگین شوالیه پائول از توانایی محاظت از ناوگروه ماموریت کلمانسو-۲۱ دربرابر موشک‌های بالستیک نیروی هوافضای سپاه پاسداران برخوردار نیست. لذا این ماموریت به ناوشکن سنگین موشک‌انداز یو اس اس پورت رویال نیروی دریایی آمریکا، مجهز به پنج نوع موشک ضد‌هوایی واگذار شده است که دو گونه از آن‌ها مختص مقابله با موشک‌های بالستیک است.

حضور نیروی ویژه ۴۷۳ در آب‌های خلیج فارس و بین‌المللی بودن آن، سبب محدودیت‌های بسیاری برای نیروی دریایی سپاه پاسداران و نیروی ویژه آن شده است؛ به گونه‌ای که انجام هرگونه عملیات خصمانه علیه هر یک از شناورهای این نیروی ویژه بین‌المللی، می‌تواند منتهی به درگیری نظامی محدود و حتی گسترده بین ایران از یک سو و ایالات متحده آمریکا و متحدان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای‌اش از سوی دیگر شود. به همین دلیل، تنها حضور این ناوگروه بین‌المللی در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، امنیت کشتیرانی غیرنظامی را به میزان قابل توجهی افزایش داده است و مانع از انجام ماموریت‌های ایذایی و تهاجمی سپاه شده است.

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه