ترکیه در سال های اخیر و پس از به قدرت رسیدن حزب «عدالت و توسعه» سرمایه گذاری وسیعی در کلیه بخش های صنعتی و اقتصادی انجام داده است. اجرای سیاست خصوصی سازی این حزب و فراهم کردن شرایط لازم برای حضور و سرمایه گذاری شرکت های خارجی باعث شد تا پس از سال ۲۰۰۲ پروژه های متعددی در زیر ساخت های ترکیه به اجرا در آید. احداث پروژه های متعدد راهسازی و ریلی نشان از اراده و حضور فعال ترکیه در کریدور شرق-غرب است.
روابط ترکیه و چین در سال های اخیر روند رو به رشدی را تجربه کرده است، هر چند که سیاست دولت چین در قبال اقلیت اویغور باعث تنش در روابط دو کشور شده است. تمایل شرکت های چینی برای حضور در کلیه بخش های اقتصادی و صنعتی ترکیه باعث شد تا تعداد شرکت های فعال چینی در ترکیه افزایش یابد. حجم روابط تجاری میان دو کشور از یک میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ به حدود ۳۰ میلیارد دلار در حال حاضر رسیده است. ترکیه همچنین در حال گسترش همکاری و توسعه روابط خود با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است.
پروژه «یک جاده، یک کمربند»
اقتصاد رو به رشد چین و نیاز این کشور به بازار مصرف برای کالاهای خود باعث شد تا این کشور از عنصر سرمایه گذاری در پروژه های زیرساختی سایر کشورها بهره گیرد. اقتصاد چین نیازمند امنیت در مسیرهای ترانزیت انرژی و مواد خام است. سرمایه گذاری چین در پروژه های زیرساختی در قالب پروژه «یک جاده، یک کمربند» باعث حضور و گسترش نفوذ سیاسی چین در منطقه شده است.
پروژه «یک جاده، یک کمربند» در سال ۲۰۱۳ توسط دولت چین ارائه شد. این طرح که «جاده ابریشم جدید» نامیده شده، طرحی به منظور سرمایه‌گذاری در زیربناهای اقتصادی بیش از ۶۰ کشور جهان و توسعه دو مسیر تجاری «کمربند اقتصادی راه ابریشم» و «راه ابریشم دریایی» است، که دو بخش اصلی این طرح را تشکیل می دهند. راه ابریشم جدید از سه مسیر شمالی، مرکزی و جنوبی تشکیل شده که ترکیه در مسیر مرکزی این پروژه (که از آسیای مرکزی به ایران و خلیج فارس و دریای مدیترانه می‌رسد) قرار گرفته است. شی جین پینگ در اردیبهشت سال ۲۰۱۷ و در سفر به ترکیه از سرمایه گذاری ۱۲۴میلیارد دلاری دولت چین برای احیای جاده ابریشم قدیم خبر داده بود.
در سال های اخیر منافع متضاد ترکیه و آمریکا در مسایل منطقه ای، همچون سوریه و دریای مدیترانه، باعث شد تا ترکیه روابط خویش را با روسیه و چین توسعه دهد و با ایجاد توازن میان روابط خویش با آمریکا و چین نقش و جایگاه خود را در معادلات منطقه ای و جهانی تثبیت نماید. در جریان سفر اخیر اردوغان به چین دو کشور تمایل خود را برای افزایش حجم تجارت در کوتاه مدت تا سقف ۵۰ میلیارد دلار اعلام کردند. هدف بلند مدت دو کشور افزایش حجم تجارت تا حد ۱۰۰ میلیارد دلار است.
سرمایه گذاری چین در بخش انرژی ترکیه
تبدیل شدن به مرکز ترانزیت و هاب انرژی، هدف بلند مدت دولت ترکیه است. منابع انرژی آسیای میانه، دریای خزر، ایران و... فرصت مناسبی را برای ترکیه فراهم آورده است تا این کشور هم به مرکز ترانزیت انرژی تبدیل شود و هم در آینده با آزاد سازی بازار انرژی و افزایش سرمایه گذاری در زیرساخت های انرژی به هاب انرژی تبدیل شود. تبدیل شدن به هاب انرژی و استفاده از ظرفیت های انرژی های تجدید پذیر نیازمند تکنولوژی و سرمایه گذاری خارجی است .
دولت ترکیه در حال حاضربرای احداث سومین نیروگاه اتمی با شرکت های چینی مذاکرات سازنده ای را انجام می دهد. در سال ۲۰۱۸ شرکتهای چینی و ترکیه ای برای احداث نیروگاه بادی در دو شهر آیدین و مانیسا قرارداد امضا کردند. ظرفیت این نیروگاه ها ۱۷۰ مگاوات و ارزش قرارداد آن ها ۲۲۶ میلیون یورو بود. سرمایه گذار این پروژه سازمان دولتی توسعه و سرمایه گذاری چین و پیمانکار آن شرکت پاور چاینا است.
پروژهای ترانزیتی ترکیه
یکی از پروژه های مهم ریلی ترکیه که در آینده نقش مهمی در پروژه راه ابریشم جدید چین ایفا خواهد کرد پروژه قطار پرسرعت آنکارا-استانبول است که سال گذشته با سرمایه گذاری شرکت های چینی افتتاح شد. ترکیه در تکمیل این پروژه هم از تکنولوژی شرکت های چینی استفاده کرده است و هم از اعتبارات مالی شرکت های چینی بهره گرفته است. شرکت های چینی خواهان مشارکت در تکمیل پروژه خط آهن باکو- تفلیس و کارس هستند که فاز اول آن در سال ۲۰۱۷ به بهره برداری رسید. با وصل شدن این خط آهن به پروژه قطار پر سرعت ادیرنه–کارس چین خواهد توانست کالاهای تولیدی خود را سریع تر به بازار اروپا برساند.
شرکت های فناوری چینی از قبیل «هوواوی» در بخش ارتباطات ترکیه فعال هستند و گوشی های تولیدی چین بازار خوبی در ترکیه دارد. ترکیه در «فرودگاه جدید استانبول» از سیستم های الکترونیکی شرکت «نوک تک» استفاده کرد.
فرودگاه جدید استانبول که سال قبل با سرمایه گذاری ۱۱٫۷ میلیارد دلار افتتاح شد نقش مهمی در پروژه راه ابریشم چین ایفا خواهد کرد. استانبول در حال حاضر هاب اصلی پروازهای ترانزیت از شرق آسیا به اروپا است. موقعیت جغرافیایی استانبول به گونه ای است که با دو شهر شانگهای و نیویورک ۹ ساعت فاصله هوایی دارد. بنابراین فرودگاه جدید این شهر می‌تواند دنیا را به هم نزدیک‌تر کند.
اقلیت اویغور و آینده روابط چین و ترکیه
اقلیت اویغور که عمدتا در بخش جنوبی منطقه سین چیانگ سکونت دارند یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در روابط چین و ترکیه هستند. سیاست دولت چین در قبال اویغورها با حساسیت خاصی در ترکیه دنبال می شود. در ماه فوریه امسال مردم چند شهر ترکیه در اعتراض به سیاست‌های چین علیه مسلمانان اویغور، که در ایالت تُرکستان شرقی (سین کیانگ) مستقر هستند، تظاهرات کردند. دولت ترکیه خواستار تعطیلی «اردوگاه‌های کار اجباری» اقلیت اویغور شد. در جریان سفر اردوغان به چین، ترکیه موضع ملایمی علیه سیاست دولت چین در قبال اقلیت اویغور در پیش گرفت.
نیاز ترکیه به سرمایه و تکنولوژی خارجی و موقعیت منحصر بفرد این کشور در منطقه باعث شده است تا ترکیه نقش مهمی در پروژه راه ابریشم جدید چین ایفا نماید. تعدد پروژه های زیرساختی و افتتاح فرودگاه جدید استانبول در کنار پل سوم روی تنگه بسفر که آسیا را به اروپا وصل می کند نشان از اراده جدی دولتمردان ترکیه برای ایفای نقش فعال در تحولات منطقه ای و بهره گرفتن از موقعیت جغرافیایی این کشور دارد. برنامه ترکیه و چین برای استفاده از ارز رایج کشور در معاملات می تواند در آینده به معنای کاهش نقش دلار در معاملات رو به رشد این دو کشور باشد.
چین برای بهره گیری کامل از پتانسیل های راه ابریشم جدید نیازمند زیرساخت های ترکیه است و مایل است حضور خویش را در بازار ترکیه تضمین کند و شرایط را برای شرکت های دولتی و خصوصی خویش در ترکیه فراهم آورد. سیاست چین در قبال اقلیت اویغور اگر تداوم یابد می تواند در روند گسترش روابط دو کشور و هم چنین پروژه راه ابریشم جدید تاثیر منفی داشته باشد. چین اگر مایل به حضور فعال ترکیه در پروژه راه ابریشم است هم باید در سیاست خود درقبال اقلیت اویغور بازنگری کند و هم شرایط مد نظر ترکیه در قراردادهای آتی اقتصادی و تجاری را برآورده سازد.
