با انتشار بودجه سال آینده شهرداری تهران، یکی از ارقام پیش‌بینی‌شده درآمد شهرداری تهران، توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به خود جلب کرد: «درآمد ۳۰۰ میلیاردی شهرداری تهران از قطع درختان»

شهرداری تهران در مقابل واکنش‌ها به این رقم در بودجه سال ۱۴۰۰ شهرداری، آن را یک «اشتباه» خواند.

مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران گفت: «ماجرای درآمد شهرداری از قطع درختان یک اشتباه است چراکه این رقم مربوط به جریمه تخریب فضای سبز شهر تهران است که پیگرد قضایی دارد و جرائم نیز صرف تملک باغات در تهران می‌شود.»

طبق اعلام مقامات مسئول در شهرداری منظور از این بند این نبوده است که شهرداری با قطع و فروش درختان درآمدزایی کند بلکه موضوع موردبحث در بخش «ب» بند ۳ تبصره یک از بودجه ۱۴۰۰ شهرداری‌ها، قرار است شهرداری جریمه‌های دریافتی از محل تخلفات را در حسابی متمرکز، سازمان‌دهی کند.

حساسیت‌ها درباره این رقم زمانی بیشتر شد که با مقایسه بودجه امسال و سال آینده مشخص شد این ردیف بودجه در سال ۱۳۹۹ صفر در نظر گرفته‌شده بود.

خبرگزاری شهر به نقل از مقامات شهرداری می‌گوید این موضوع درست نیست و این بند در بودجه سال ۱۳۹۹ شهر تهران با عنوان «اخذ عوارض حفظ و گسترش فضای سبز مبتنی بر ارزش بیولوژیک درختان» با عنوان «عوارض قطع اشجار» ذکرشده است و شهرداری تهران هفت قطعه باغ با رقمی معادل ۱۷۵ میلیارد تومان از همین جرائم تملک کرده است.

باوجود تمام توضیحاتی که شهرداری تهران در این زمینه منتشر کرده است، به نظر می‌رسد نگرانی شهروندان تهرانی به این راحتی رفع نخواهد شد.

زندگی در شهری با تعداد بالای روزهای آلوده و در مرز هشدار که هر سال از تعداد روزهای پاک آن کاسته می‌شود و بی‌اعتمادی به حل معضلات زیست‌محیطی تهران باعث شده است در حال حاضر برای رفع آلودگی تهران تنها دست به دامان اندک درختان باقیمانده و باد و باران شد.

شهر تهران بیشتر از آنکه پایتخت ایران باشد، بزرگ‌ترین معضل زیست‌محیطی آن است. مجموع مساحت فضای سبز درون‌شهری و برون‌شهری تهران با جمعیت نزدیک به نه میلیون نفر و مساحت ۷۳۰ کیلومترمربع، تنها ۵۶ هزار و ۷۸۴ هکتار است. اگر چه شهرداری تهران هر سال با اعلام آمار جدید از رشد سرانه فضای سبز در تهران خبر می‌دهد اما هم‌زمان با مقایسه و تطابق نقشه‌های هوایی تهران در سال‌های گذشته می‌توان کاهش فضای سبز را در برخی مناطق به چشم دید.

یکی از مصوبه‌های جنجالی شورای شهر و شهرداری تهران طرح «برج باغ» بود. بخش بزرگی از درآمدهای حاصله از محل قطع درختان در بودجه سال ۱۴۰۰ نیز از این محل تخلفات مربوط به این طرح و طرح جایگزین آن تأمین خواهد شد.

بنا بر مصوبه «برج باغ» مالکان اراضی باغی می‌توانستند برای تغییر کاربری زمین مشجر به مسکونی یا تجاری، پروانه قانونی از شهرداری دریافت کنند. مصوبه‌ای که بنا بر گزارش خبرگزاری قوه قضاییه، باعث تخریب ۴ هزار هکتار از باغات تهران از سال ۸۲ تا ۹۷ شد.

شورای شهر پنجم تهران بزرگ تصمیم گرفت تا طی مصوبه‌ای دستور لغو ساخت‌وساز در باغات تهران را اجرایی کند اما میزان درآمدهای حاصله از این طرح آن‌قدر زیاد بود که در عمل شهرداری توان بازپرداخت پول‌های دریافت شده و لغو مجوزهای صادرشده را نداشت. این مصوبه سرانجام در اسفندماه ۱۳۹۶، پس از ۱۴ سال قتل باغات تهران، لغو شد.

یک سال پس از لغو این طرح شهرداری تهران همچنان درگیر پرونده‌های نیمه‌تمامی بود که پول‌های پیش پرداختی آن‌ها را خرج کرده بود.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در آن زمان با اشاره به تأخیر در ابلاغ این مصوبه گفت حتی بعد از ابلاغ لغو مصوبه برج باغ‌ها از سوی شورای شهر تهران بازهم ما شاهد تشکیل پرونده‌هایی از سوی مناطق ۲۲ گانه برای املاک باغی بودیم و بعضاً عوارض‌ نیز از سوی مناطق اخذ شده است.

محمد سالاری گفت از جانب شهرداری گزارشی را به شورای شهر فرستادند و اعلام کردند از ۴۷۳ پرونده ۶۲ پرونده کلیه عوارض متعلقه را قبل از ۷ فروردین ۹۷ که لغو برج باغ ابلاغ‌شده را پرداخت کردند و جمع مبالغ پرداختی ۱۷۰ میلیارد تومان است، ۷۳ پرونده نیز عوارض را به‌صورت علی‌الحساب قبل از این تاریخ پرداخت کرده‌اند که جمع مبالغ دریافتی حدود ۵۰۰ میلیارد تومان است.

زهرا صدراعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری در واکنش به خبر درآمدهای شهرداری و با اشاره به طرح جایگزین برای برج باغ گفت: «ما با لغو مصوبه «برج باغ» و تصویب «خانه باغ»، جلوی باغ‌کشی را گرفتیم اما در شهر بزرگی مثل تهران در زمان ساخت‌وسازها امکان اینکه درختانی قطع یا خشک شوند وجود دارد که ممکن است در اثر بی‌توجهی یا تغییر نقشه اتفاق بیافتد.»

قانون مجازات اسلامی در کتاب پنجم تعزیرات در موارد مشخصی، قطع و از بین بردن درختان مثلاً از طریق آتش زدن یا خشکاندن را جرم انگاری کرده و برای آن مجازات سنگینی از جمله زندان تا ۶ ماه و جریمه و شلاق در نظر گرفته است. این مجازات جدای از جریمه‌ای است که شهرداری برای قطع درختان در نظر می‌گیرد.

طبق مصوبه بهمن‌ماه امسال شورای شهر تهران جهت اخذ جریمه مبتنی بر ارزش اکولوژیک درختان برای سال ۱۴۰۰، «بر اساس محیط بن درختان بر پایه ۱۰ سانتی‌متر تعرفه منظور شد به‌عنوان‌مثال به ازای هر درختی که محیط بن ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر دارد، ۵۰۰ هزار تومان اخذ می‌شود و این ارقام متناسب با محیط بن آن‌ها افزایش می‌یابد.»

موضوع درآمدهای شهرداری‌ها در ایران مخصوصاً در شهرهای بزرگ، همیشه با ماجرا و جنجال همراه بوده است. از فروش تراکم و اخذ جریمه‌های ساخت‌وساز غیراصولی گرفته تا اجاره ساعتی خیابان به شهروندان جهت پارک خودرو!

باید دید شهرداری تهران بر اساس چه سازوکاری پیش‌بینی کرده است که درآمد ۱۷۵ میلیارد تومانی سال گذشته که مشخص نیست جریمه قطع جه تعداد درخت در تهران بوده است، در سال آینده با جهش چند برابری به ۳۰۰  میلیارد تومان خواهد رسید. آیا با وجود این درآمد چشمگیر شهرداری توان و اراده کافی برای جلوگیری از قطع درختان را خواهد داشت آن‌هم با علم بر اینکه اگر درختی قطع نشود جریمه‌ای هم به جیب شهرداری نخواهد رفت.