تعداد نیروهای آمریکایی در افغانستان به ۲ هزار و ۵۰۰ تن کاهش پیدا کرده است. به تازگی دولت آمریکا، مطابق وعده‌ای که داده بود، ۲ هزار نیروی دیگر خود را نیز از افغانستان خارج کرد. اکنون یک بخش از آموزگاران آمریکایی و تعدادی از نیرو‌‌های ویژه این کشور، برای مبارزه با گروه‌های تروریستی باقی مانده‌اند.

دولت آمریکا با رهبری دونالد ترامپ، گفته بود تمامی نیروهای خود را از افغانستان خارج می‌کند. آمریکا با گروه طالبان نیز توافق نامه‌ای امضا کرده بود که بر اساس آن تا اواسط سال ۲۰۲۱ تمامی نیروهای آمریکایی، افغانستان را ترک خواهند کرد. اما حالا در وضعیتی که ۲ هزار و ۵۰۰ نیروی امریکایی در افغانستان باقی مانده‌اند، ترامپ جمهوری‌خواه جای خود را به جو بایدن دموکرات می‌دهد. گرچه بایدن نیز در رابطه با افغانستان، دیدگاهی مشابه ترامپ دارد، با این حال تحلیلگران سیاسی بر این باورند که با توجه به اینکه گروه طالبان هیچ کدام از تعهدات خود را در قبال توافق‌نامه صلح عملی نکرده‌اند، امکان این وجود دارد که بایدن تغییراتی راهبردی‌ در سیاست دولت خود در قبال افغانستان در پیش بگیرد. 

اما جدای از این موضوع، تنها آمریکا نیست که در افغانستان حضور دارد. ناتو علاوه بر نیروهای آمریکایی، بخشی از نیروهای جنگی کشورهای دیگر عضو ناتو را نیز، در این کشور در اختیار دارد.  

به همین دلیل یکی از مباحث عمده در روند صلح افغانستان این است که آیا ناتو هم، همزمان با آمریکا از افغانستان خارج خواهد شد؟ پیش از این فرماندهان ناتو گفته بودند که ناتو با آمریکا به افغانستان آمده است و با آمریکا از افغانستان خارج خواهد شد. اما اظهارات تازه رهبری ناتو نشان می‌دهد این احتمال وجود دارد که ناتو بدون آمریکا ماموریت خود را در افغانستان ادامه دهد.

ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، روز دوشنبه در توییتی نوشته بود که با اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، در رابطه با روند صلح افغانستان، گفتگو کرده است. او همچنین نوشته بود که ماموریت ناتو در افغانستان، تغییر نخواهد کرد و این سازمان همچنان به حمایت خود از نیروهای امنیتی افغان ادامه خواهد داد. 

ارگ ریاست جمهوری نیز در صفحه فیس‌بوک خود این گفت‌وگو را منتشر کرده است. به نقل از صفحه فیس‌بوک ارگ، دبیرکل ناتو گفته است که این سازمان به ماموریت خود برای آموزش، مشورت‌دهی و حمایت از نیروهای امنیتی افغان ادامه می‌دهد.

به نظر می‌رسد ناتو در تلاش است که در صورت خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان، این ماموریت را به تنهایی، پیش ببرد. سال‌های متمادی است که ناتو نقش جنگی خود را در افغانستان کنار گذاشته است و بیشتر به عنوان آموزگار، مشورت‌دهنده و حامی نیروهای امنیتی کار کرده است. در موارد نادر که نیروهای افغان نیاز به حمایت هوایی داشته‌اند، ناتو وارد عمل شده است. همین نقش حمایتی ناتو برای نیروهای افغان کافی است که توان آنها را در میدان‌های جنگ علیه تروریست‌ها تقویت کند.

هرچند تاکنون نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج نشده‌اند، دیدگاه‌های آقای بایدن در خصوص افغانستان، به گونه‌ای است که امکان خروج کامل این نیروها را قابل پیش‌بینی می‌کند. در صورتی که هنوز هیچ دورنمای روشنی از مذاکرات صلح وجود ندارد، گروه‌های تروریستی زیر چتر گروه طالبان، اهداف تروریستی خود را به پیش می‌برند و طالبان نیز این ارتباط با گروه‌های دیگر تروریستی را حفظ کرده‌اند.

چنین است که نیاز به حضور ناتو همچنان در افغانستان بیشتر از گذشته حس می‌شود. ناتو نیز به این درک رسیده است که وضعیت افغانستان هنوز شکننده است. حتی در صورت توافق سیاسی میان طالبان و دولت افغانستان، حضور بخشی از نیروهای ناتو برای ضمانت اجرای این توافق الزامی است. در حال حاضر، ناتو سه برابر نیروهای آمریکایی در افغانستان نیرو دارد که بیشتر در حوزه آموزش نیروهای امنیتی افغان فعال هستند. حضور همین تعداد نیرو، بدون کاهش آن، می‌تواند نیاز نیروهای امنیتی به آموزگاران و مشاوران نظامی را رفع کند. دغدغه کشورهای اروپایی عضو ناتو در رابطه با تروریسم، بیشتر از آمریکا است، زیرا هنوز رگه‌های فراوانی از افراط‌‌گرایی در کشورهای اروپایی دیده می‌شود. به وجودآمدن یک جغرافیای تروریست‌پرور مانند نیمه دوم دهه ۹۰ میلادی در افغانستان، می‌تواند خطراتی بسیار جدی‌ برای اروپا داشته باشد. به همین دلیل، به نظر می‌رسد ناتو تا از توان دولت افغانستان برای دفع فعالیت‌های تروریستی گروه‌های مختلف تروریستی، به صورت کاملا مستقل، مطمین نشود، افغانستان را به صورت کامل ترک نکند. 

امکان دارد تیم‌های مذاکره‌کننده تا اوایل بهار به نتیجه‌ای قطعی نرسند. بنابراین سال آینده، سال پر برخوردتر و پر چالش‌تری خواهد بود. طالبان تلاش خواهند کرد تا جغرافیای قابل توجهی از افغانستان را به چنگ بیاورند. از سوی دیگر دولت افغانستان مصمم است هیچ مجالی به طالبان ندهد. در چنین وضعیتی، حضور و حمایت ناتو از افغانستان، می‌تواند تاثیر مفیدی بر وضعیت جاری بگذارد و حتی در روند صلح نیز اثرگذار باشد.