سه روز پس از توقیف نفتکش استنا ایمپرو در تنگه هرمز و شکایت رسمی لندن از ایران به شورای امنیت، بریتانیا خواستار تشکیل ناوگان دریایی تحت رهبری اروپا، برای تامین امنیت دریانوردی در خلیج فارس شد. جرمی هانت، وزیر امور خارجه بریتانیا در جلسه‌ای در همین زمینه در پارلمان، اقدام سپاه در توقیف این نفتکش را راهزنی در گذرگاه آبی استراتژیک توصیف کرد. همان عبارتی که مقامات جمهوری اسلامی در مورد توقیف نفتکش گریس-۱ در جبل‌الطارق به کار می‌برند.

هانت که عصر دوشنبه پس از جلسه فوق‌العاده «کبرا» به ریاست تراز می، نخست‌وزیر بریتانیا، راهی پارلمان شده بود، تلاش کرد نشان دهد تصمیم لندن به معنی مشارکت این کشور در طرح پیشنهادی ایالات‌متحده برای ایجاد ائتلاف بین‌المللی به منظور تامین امنیت دریانوردی در خلیج فارس یا اقدامی برای رویارویی با ایران نیست.

اما ایجاد ناوگان دریایی اروپایی برای حفاظت از کشتی‌ها در منطقه، نه تنها ناقض طرح آمریکا نیست، بلکه می‌تواند مکمل آن یا پوششی برای همکاری آمریکا و اروپا بدون برانگیختن حساسیت ایران باشد.

بریتانیا همچنان می‌گوید، به دنبال افزایش تنش‌ها نیست و ضمن پایبندی به برجام، می‌خواهد از عمیق‌تر شدن بحران جلوگیری کند.

تغییر نخست‌وزیر در بریتانیا، یکی از دلایل تعلل لندن در اعلام موضع خود در برابر برخی اقدامات تحریک‌آمیز ایران بود. اما توقیف استنا ایمپرو در نقش کاتالیزور، روند تصمیم‌گیری در این زمینه را تسریع کرد.

وزیر امور خارجه بریتانیا در پارلمان این نکته را خاطرنشان کرد که در ۴۸ ساعت گذشته، رایزنی‌های وسیعی با دیگر کشور‌های اروپایی در مورد ایجاد ناوگان دریایی انجام شده است.

هانت که در برابر بوریس جانسون، شانس کمتری برای ورود به ساختمان شماره ۱۰ داونینگ استریت دارد، سعی کرد با لحنی قاطع تاکید کند، منافع کشورش بر همه چیز مقدم است.

به این ترتیب بریتانیا نخستین متحد آمریکا در اروپا است که به طور تلویحی، مشارکت در طرحی بین‌المللی برای کمک به برقراری امنیت در خلیج فارس را تایید کرده است.

این در‌حالی است که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در واکنش به توقیف نفتکش بریتانیایی در تنگه هرمز بار دیگر تاکید کرده که بریتانیا باید خود حفاظت از کشتی‌های‌اش را بر عهده بگیرد.

پیش از این دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا خاطرنشان کرده بود که آمریکا کمترین وابستگی را در مقایسه با اروپا و آسیا نفت خلیج فارس دارد و این کشور‌ها باید در تامین امنیت منطقه مشارکت کنند. آمریکا قصد دارد به همین منظور نشستی را با موضوع امنیت دریانوردی در خلیج فارس در بحرین برگزار کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که این اجلاس در هفته‌‌های آینده برگزار خواهد شد و ۶۰ کشور در آن شرکت می‌کنند.

هرچند دیگر متحدان آمریکا در آنسوی آتلانتیک هنوز به پیشنهاد واشینگتن برای ایجاد ائتلاف بین‌المللی برای تامین امنیت خلیج فارس، پاسخ مثبت نداده‌اند، حرکت بریتانیا در این مسیر می‌تواند به همراهی دیگر کشور‌های اروپایی کمک کند. وزارت دفاع بریتانیا پیش‌تر اعلام کرده بود که یک ناو جنگی دیگر را برای حفاظت از کشتی‌های اش به منطقه اعزام کرده است. 
ناو دانکن در مرداد‌ماه و ناو کنت در اواخر سال جاری میلادی به ناو جنگی مونت‌رز ملحق می شوند که هم اکنون وظیفه حفاظت از کشتی‌های بریتانیایی را بر عهده دارد. لندن قبلا یکصد نیرو برای کمک به عملیات مین‌روبی دریایی را نیز به منطقه اعزام کرده بود.

واکنش تهران

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که پس از سفر به نیویورک در تور آمریکای لاتین به سر می‌برد در واکنش به اظهارات همتای بریتانیایی خود در پارلمان این کشور، بار دیگر تاکید کرد که نفتکش استنا ایپمرو با خاموش کردن دستگاه موقعیت‌‌یاب خود قوانین بین‌المللی را نقض کرده است.

ایران می‌گوید این نفتکش به دلیل خاموش کردن این سیستم، آسیب زیست محیطی و ورود به تنگه هرمز در مسیر معکوس توقیف شد. البته علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی و حسین شریعتمداری، مدیر مسئول کیهان در موضع‌گیری مشابه، توقیف این نفتکش را پاسخ تهران به توقیف نفتکش گریس-۱ اعلام کرده اند که از سیزدهم تیرماه به دلیل نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا در انتقال نفت به سوریه در جبل‌الطارق توقیف شده است. تصاویر جدیدی که سپاه از توقیف نفتکش منتشر کرده، حاکی از آن است که مقامات تهران با اینکه این توقیف در نگاه جامعه بین‌المللی یک اقدام تلافی‌جویانه به نظر برسد، مخالفتی ندارند.

با این حال ظریف در نیکاراگوئه بار دیگر تاکید کرد، آغاز درگیری آسان است، اما پایان آن غیر ممکن خواهد بود و همه از جمله بوریس جانسون، باید متوجه باشند که ایران به دنبال درگیری نیست.

عراقچی در پاریس

این اظهارات ظریف در حالی مطرح می‌شود که عباس عراقچی، معاون او با پیام مکتوب حسن روحانی به پاریس سفر کرده است.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، هفته گذشته در گفتگوی تلفنی با همتای ایرانی خود از تمایل به حفظ برجام و یافتن راهکاری برای پایان دادن به بحران جاری سخن گفته بود

یکی از طرح‌هایی که گفته می‌شود پاریس ارایه کرده، طرح تعلیق در برابر تعلیق، به معنی تعلیق تحریم‌ها در مقابل تعلیق روند کاهش تعهدات ایران در برجام است.

ظریف هفته گذشته در نیویورک، طرح مشابه آن شامل لغو دایمی تحریم‌ها و موافقت ایران با بازرسی‌های دایمی و ارتقاء یافته از تاسیسات هسته‌ای و امضاء پروتکل الحاقی را ارایه کرد.

مقامات کاخ سفید هنوز به این طرح واکنش نشان نداده‌اند و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مدعی شده با توجه به تنش‌های فزاینده‌ای که ایران ایجاد می‌کند، هر روز توافق با تهران برای او دشوار‌تر می‌شود.