کشف دورترین اختروش در فاصله ۱۳ میلیارد سال نوری از زمین

این به معنای آن است که نور آن از زمان حدود ۶۷۰ میلیون سال پس از «بیگ‌بنگ» به ما می‌رسد

ستاره شناسان افزون بر جرم بسیار عظیم این اختروش، یک جریان خروجی سریع از این اختروش را نیز یافته‌اند-NASA, ESA and J. Olmsted (STScI)

دانشمندان، دوردست‌ترین-و از این رو قدیمی‌ترین- اختروشی را که تاکنون کشف شده، پیدا کرده‌اند. کشف این جرم کیهانی می‌تواند به درک بهتر مراحل آغازین سیاهچاله‌ها و نحوه شکل‌گیری آن‌ها کمک کند.

اختروش‌ها پرانرژی‌ترین و عظیم‌ترین اجرام کیهان هستند و از جمله درخشان‌ترین این اجرام به شمار می‌روند. گمان می‌رود که اختروش‌ها زمانی شکل می‌گیرند که سیاهچاله‌های کلان‌جرم، موادی که پیرامون آن‌ها را احاطه کرده است، مثل گاز و ستارگان، می‌بلعند و یک دیسک چرخان عظیم از مواد باقیمانده به جا می‌گذارند.

این اختروش درخشان جدید در فاصله بیش از ۱۳ میلیارد سال نوری از زمین پیدا شده است. این به معنای آن است که نور آن از زمان حدود ۶۷۰ میلیون سال پس از مِهبانگ (بیگ‌بنگ) به ما می‌رسد؛ به عبارت دیگر از زمانی که کیهان هنوز تنها پنج درصد از عمر کنونی را داشته است. البته جوان بودن این اختروش نباید به معنای کوچک بودن آن برداشت شود. این اختروش میزبان یک سیاهچاله کلان‌جرم، با جرم ۱/۶ میلیارد برابر جرم خورشید است. این موضوع چالشی برای دانشمندانی است که هنوز به صورت دقیق و کامل نمی‌دانند چنین اجرام عظیمی چگونه توانسته‌اند در چنین زمان کوتاهی شکل بگیرند.

فیج وانگ، محقق هابل ناسا در دانشگاه آریزونا و نویسنده اصلی مقاله پژوهشی در اظهارات خود می‌گوید: «سیاهچاله‌هایی که با ستارگان اولیه بسیار پرجرم ساخته می‌شوند نمی‌توانند تنها طی چند صد میلیون سال در چنین ابعادی بزرگ شوند.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

یک سناریو مبنی بر شکل‌گیری سیاهچاله‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که یک ستاره به شکل «اَبَر‌نو‌ اختر» (Supernova) منفجر و سپس دچار فروپاشی می‌شود. چنین اجرامی می‌توانند به مرور زمان، با اجرام دیگر با چنین شرایط مشابهی ادغام و به سیاهچاله‌های کلان‌جرم وعظیم تبدیل شوند. اما به نظر می‌رسد که برای اینکه چنین چیزی با این سرعت اتفاق بیفتد، در اطراف آن‌ها جرم کافی وجود نداشته باشد. توضیحات پیشین بیان می‌کردند که ستارگان عظیم و پرجرم اولیه اغلب از هیدروژن تشکیل شده‌اند و فاقد سایر عناصری هستند که در ستارگان جدیدتر وجود دارد. چنین چیزی به آن‌ها اجازه می‌دهد به سرعت تشکیل شوند و سوخت سیاهچاله‌ها را تامین کنند. مدل و توضیح دیگر بر اساس «خوشه‌ ستاره‌ای»های متراکم شکل گرفته است که در همان ابتدا در یک سیاهچاله فرو می‌ریزند.

اما این سیاهچاله که اخیرا در آن اختروش جِی ۰۳۱۳-۱۸۰۶کشف شد، بسیار بزرگتر از آن است که با هر دو نظریه بالا قابل توضیح باشد. شاهوی فان، استاد و مدیر دپارتمان نجوم دانشگاه آریزونا می‌گوید: «این به شما می‌گوید که مهم نیست شما چه کار می‌کنید، منبع این سیاهچاله قاعدتا باید با سازوکار دیگری شکل گرفته باشد. در این نمونه، موضوع بر سر حالتی است که در آن مقادیر عظیمی از گازهای هیدروژن سرد اولیه، مستقیما در منبع و خاستگاه یک سیاهچاله فرو می‌ریزد.»

ستاره شناسان افزون بر جرم بسیار عظیم این اختروش، یک جریان خروجی سریع از این اختروش را نیز یافته‌اند که بادهایی با ۲۰ درصد سرعت نور از آن خارج می‌شود. «انرژی حاصل از چنین جریان خروج با سرعت بالایی، به قدر کافی بزرگ است که بر روی تشکیل آن در سراسر کهکشان میزبان اختروش تاثیر بگذارد.»

 مقاله‌ای که به تشریح این یافته می‌پردازد در «آستروفیزیکال ژورنال ۷» منتشر می‌شود و می‌توان نسخه آنلاین آن را پیش از چاپ را مطالعه کرد.

© The Independent

بیشتر از زندگی