آیا افغانستان هم باید نگران «انتقام» جمهوری اسلامی باشد؟

در پی کشته شدن فخری‌زاده، دولت ایران از «انتقام‌گیری سخت» خبر داده است

افغانستان در چند سال گذشته شاهد افزایش حملات به خصوص بر مساجد و مراکز آموزشی بوده است- REUTERS/Omar Sobhani

جمهوری اسلامی ایران از کشته شدن محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای این کشور به دست افراد ناشناس به شدت عصبانی است. محسن فخری‌زاده دانشمند هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران که گفته می‌شود مغز متفکر اصلی برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی بود، روز جمعه ۸ آذر ماه نزدیک تهران به دست افراد مسلح ناشناس به قتل رسید. بلافاصله پس از قتل او انگشت‌ اتهام به سوی آمریکا و اسراییل نشانه رفت. مقام‌های سپاه پاسداران ایران در واکنش به قتل فخری‌زاده گفتند که مرگ او را بی‌پاسخ نمی‌گذارند و انتقام سختی از عاملان آن خواهند گرفت.

با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران عامل اصلی قتل فخری‌زاده را آمریکا و اسراییل می‌داند، این دو کشور سطح تدابیر امنیتی خود را بالا برده‌اند. بلافاصله پس از مرگ فخری‌زاده، آمریکا کشتی هواپیمابر نیمیتز را روانه خلیج فارس کرد. هرچند مقام‌های نظامی آمریکا گفتند که حرکت کشتی نیمیتز هیچ ربطی به ترور فخری‌زاده ندارد و از قبل برنامه‌ریزی شده بود. اما بعید به نظر می‌رسد که بین این دو واقعه رابطه‌ای وجود نداشته باشد.

در کنار آن کشور‌هایی که آمریکا در آن‌ها پایگاه نیرو‌ی نظامی دارد نیز نگرانند که مبادا دود این آتش خطرناک چشم آنان را کور کند. افغانستان در همسایگی ایران کشوری است که هزاران سرباز آمریکایی در آن حضور دارند و تعدادی از پایگاه‌های نظامی آمریکا در افغانستان تقریبا در نزدیکی مرزی‌های این کشور با ایران قرار دارد. با توجه به این که جمهوری اسلامی ایران قبل از این نیز گفته بود، در صورتی که آمریکا به ایران ضرر برساند، آنان نیز به منافع آمریکا در هر گوشه جهان حمله خواهند برد. به همین دلیل مقام‌های افغانستان نیز نگران واکنش جمهوری اسلامی ایرانند. اما در صورت عملی شدن انتقام جمهوری اسلامی از عوامل ترور فخری‌زاده که اسم آمریکا هم با خط درشت در صدر فهرست متهمان این ترور قرار دارد، ابزار دست جمهوری اسلامی برای حمله به منافع آمریکا چه خواهد بود؟

وزارت خارجه آمریکا به تازگی در یک رشته توییت‌ نوشت که جمهوری اسلامی ایران در حال استخدام جنگجویان بیگانه برای افزایش نفوذ خود بیرون از ایران است. وزارت خارجه آمریکا در توییت بعدی مستقیما به لشکر فاطمیون پرداخت و گفت که این نیرو‌ها متشکل از شیعه‌های افغانستانند که برای حفظ منافع جمهوری اسلامی ایران در منطقه به خصوص در سوریه تشکیل شده‌اند. وزارت خارجه آمریکا همچنین گفت که این کشور در سال ۲۰۱۹ این گروه را تحریم کرد.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

مطرح کردن بحث لشکر فاطمیون و جذب‌شان از سوی جمهوری اسلامی ایران، در آستانه تنش‌های نشات گرفته از قتل فخری‌زاده، این ذهنیت را به وجود می‌آورد که که آمریکا نگران استفاده از این نیرو‌های نیابتی علیه منافع این کشور ‌است. وگرنه قبل از این هم گزارشات متعددی در مورد تداوم استخدام افغان‌های شیعه برای منافع جمهوری اسلامی ولی زیر چتر حمایت از اماکن مقدس اهل تشیع در سوریه منتشر شده بود. اما نگرانی آمریکا برای استفاده از این نیرو‌ها در افغانستان چقدر است. با توجه به کاهش شدت جنگ در سوریه و بی‌استفاده ماندن لشکر فاطمیون، طبیعی است که ذهنیت‌ها به صورتی شکل بگیرد که از این نیرو‌ها برای استفاده در راستای منافع جمهوری اسلامی ایران در افغانستان استفاده خواهد شد. اما به نظر نمی‌رسد در حال حاضر چنین دیدگاهی نزد جمهوری اسلامی وجود داشته باشد. زیرا نیرو‌های دیگری در افغانستان هستند که در جهت منافع ایران فعالیت دارند.

در چند سال گذشته داعش تلاش زیادی به خرج داد که جنگ در افغانستان را رنگ و بوی مذهبی بدهد. به همین دلیل اهداف خود را بیشتر به مناطق و اماکن مربوط به اهل تشیع گسترش داد. افزایش حملات به خصوص بر مساجد و مدارس و حتی آموزشگاه‌هایی که شیعه‌های افغانستان از آن استفاده می‌کردند واکنش‌های تندی داشت. تعدادی از جوان احساساتی شیعه بار‌ها در شبکه‌های اجتماعی از نیاز به خیزش مسلحانه در برابر این حملات صحبت کردند. حتی گروهی از لشکر فاطمیون خواستند تا به افغانستان بیایند و در مقابل این حملات بایستند. اما رهبران مذهبی و سیاسی شیعه در افغانستان از خود خویشتن‌داری نشان دادند و نگذاشتند که افغانستان به سوریه دیگری مبدل شود. جمهوری اسلامی نیز باشناخت از وضعیت، احتمالا از گروه طالبان برای حمله به منافع آمریکا در افغانستان استفاده خواهد کرد. با توجه به توافق صلح میان طالبان و آمریکا که طالبان را ملزم می‌کند به منافع نیرو‌های آمریکایی حمله نکنند، این سؤال پیش می‌آید که این گروه چگونه اهداف جمهوری اسلامی را پیش خواهد برد. اما نباید از یاد برد که بخش عمده‌ای از حملات در افغانستان از سوی طالبان صورت میگیرد ولی طالبان مسؤولیت آن را نپذیرفته است و آن‌ها را به عهده داعش می‌گذارد.

به تازگی خبری در شبکه‌های اجتماعی از قول امنیت ملی افغانستان منتشر شد که گویا طالبان براساس راهبردی جدید به مناطق پر ازدحام شهر‌ها حمله خواهند کرد ولی مسؤولیت آن را بر عهده نخواهند گرفت. این راهبرد طالبان می‌تواند به حمله بر منافع آمریکا در افغانستان نیز تعبیر شودکه مسؤولیت آن به دوش داعش گذاشته شده است.

دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مقاله لزوماً سیاست یا موضع ایندیپندنت فارسی را منعکس نمی کند.

بیشتر از دیدگاه