چرا اصطلاح «طرف‌های درگیر» درست نیست؟

بنا به برخی گزارش ها، بن‌بست مذاکرات صلح افغانستان شکسته شده است

سخنگوی هیات طالبان در مذاکرات صلح قطر -  KARIM JAAFAR / AFP

دو هفته قبل، وحید عمر مشاور ارشد رئیس جمهور و رئیس اداره روابط عامه و راهبردی در نشست با سخنگویان دولت افغانستان گفت که دولت افغانستان طرف درگیر جنگ نیست. بلکه یک نظام است که حامی مردم خود در مقابل تروریسم و جنایتکاران است. او همچنان به سخنگویان دولت نیز گفت که شما نیز طرف نیستید. بلکه بخشی از نظامی هستید که در تلاش برای نجات مردم از چنگ تروریسم هستید.

در آن زمان خیلی مشخص نبود که آقای عمر چرا این مساله را به میان آورد. اما دو هفته بعد از آن مشخص شد که پس منظر این اظهار نظر به مذاکرات صلح قطر برمی‌گردد. به تازگی منابعی در دوحه به رسانه‌ها گفته‌اند که بن‌بست مذاکرات صلح در حال شکستن است و دو طرف مذاکره به توافق‌هایی دست یافته‌اند. پس از آن نیز به نقل از منابع ناشناس عنوان شد که میان دو طرف مذاکره توافق صورت گرفته است. رسانه‌ها گزارش دادند که پس از بحث‌های فراوان دو تیم توافق کردند که اساس مذاکرات صلح را توافق‌نامه صلح میان آمریکا و طالبان، موضع‌گیری‌های سازمان ملل متحد در مورد افغانستان و خواست و اراده مردم افغانستان قرار بدهند. همچنین منابعی گفتند که برای شکستن بن‌بست مذاکرات توافق شده است تا پس از این در مذاکرات رسمی، دولت افغانستان و گروه طالبان گفته نشود و تنها از ترکیب (طرفین درگیر) استفاده شود. رسانه‌ها همچنین گزارش دادند که این تغییرات مورد قبول محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان قرار نگرفت. انتشار این شرایط جدید روند مذاکرات صلح، واکنش سریع دفتر رسانه‌ای ریاست جمهوری را به همراه داشت. صدیق صدیقی سخنگوی آقای غنی در توییتی نوشت که مطالب منتشر شده در این رابطه حقیقت ندارد و  گمراه‌کننده است. او نوشت در صورت پیشرفت در مذاکرات، تیم مذاکره‌کننده دولت، هرگونه تغییری را با رسانه‌ها به اشتراک خواهند گذاشت.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

به رغم واکنش ریاست جمهوری درمورد پیشرفت‌ها در روند مذاکرات صلح اما این مساله کاملا مشخص است که گروه طالبان بیشترین سعی خود را به خرج خواهند داد تا در جریان شکل‌گیری مذاکرات صلح، دولت افغانستان را تا سطح «یک طرف درگیری» فرو بکاهد. این مساله یک امتیاز بزرگ برای طالبان است و آن این که با این کار مشروعیت دولت افغانستان را که از طریق انتخابات و رای مردم به دست آمده، از بین ببرد. از سوی دیگر طرح گزینه «خواست و اراده مردم» در روند مذاکرات به این معنا است که گویا دولت افغانستان براساس خواست و اراده مردم ساخته نشده است.

هرچند قبل از این مساله درج تفاهم‌نامه میان دولت افغانستان و آمریکا که هم‌زمان با امضای توافق‌نامه صلح در کابل امضا شد، هم مطرح شده بود. ولی رسانه‌ها در این مورد هیچ گونه اظهار نظری نکرده‌اند. به این معنا که به احتمال زیاد این تفاهم‌نامه نیز در اصول مذاکرات داخل نشده است. اگر این مساله واقعیت داشته باشد، می‌تواند شکست بزرگی برای دولت افغانستان باشد. تلاش دولت افغانستان در روند صلح بیشتر متمرکز بر این مساله بوده است که از جایگاه مشروع نمایندگی مردم افغانستان به مذاکرات صلح وارد شود ولی توافق‌های جدید می‌تواند، تمام این تلاش‌ها را نقش بر آب کند.

فرو کاستن دولت افغانستان به یک طرف درگیر و تلاش برای اضافه کردن جریان‌ها و جناح‌های تنظیمی و سیاسی دیگر به عنوان جهت‌های درگیر دیگر در حالی که تنها مرجعی که در مقابل این گروه قرار گرفته دولت افغانستان است، جایگاه دولت را به شدت فرو می‌کاهد. در صورت تحقق این امر، انگاه ابتکار عمل به دست گروه طالبان می‌افتد و آنان به هر طریقی که بخواهند می‌توانند مسیر مذاکرات را جهت بدهند. متاسفانه در این عرصه دولت افغانستان تقریبا تنها مانده است. حالا همه نگاه‌ها به سمت کاخ سفید است که آیا سیاست‌های دونالد ترامپ در قبال افغانستان دنبال خواهد شد یا رویکرد جدید در قبال صلح در افغانستان از سوی دولت آمریکا به دست گرفته می‌شود.

بیشتر از